Σαρακοστη στη Σαντά

Καθαρίζ'νε τα σκεύα

H πρώτη βδομάδα και μάλιστα η Καθαρή Δευτέρα λεγόταν Αρτσιβούρτσι. Την Καθαρή Δευτέρα καθάριζαν όλα, μαγειρικά σκεύη, πιάτα, κουτάλια. Τα φαγητά που περίσσευαν από το βράδυ της Κυριακής (εμπονέστια) τάδιναν στις κότες, στους σκύλους. Κι αυτό το λάδι ορισμένες μόνο μέρες επιτρεπόταν. Και τα παιδιά ακόμα, εκτός από εκείνα που θήλαζαν, ήσαν υποχρεωμένα να νηστεύουν.

  Ο κουκαράς δε κρεμασμένος από το ταβάνι τα τρόμαζε. Ενα χοντρό κρεμμύδι στο οποίο κάρφωναν 7 φτερά για τις 7 βδομάδες. Αν κουνιόταν από τον αέρα, τρόμαζαν τα παιδιά, νομίζοντας πως θα κατεβεί να τα φάει· κάθε Κυριακή αφαιρούσαν κι ένα φτερό. Το Μ. Σάββατο τον ξεκρεμούσαν κρυφά και έλεγαν: Ο κουκαράς έφυεν  και θα έρται τη χρόν.

Πολλές γυναίκες την πρώτη βδομάδα Αεθοδώριζαν: Δηλ. Καθαρή Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη ως την απόλυση της εκκλησίας απόλυτη νηστεία την Πέμπτη, Παρασκευή και το Σάββατο ως την απόλυση της εκκλησίας του Αγ. Θεοδώρου Τερζάντων που πανηγύριζε νήστευαν. Στο πανηγύρι έτρωγαν.

Μερικά κορίτσια Αεθοδώριζαν κι αυτά, γιατί: Όποιον αεθοδώριζαν εφτά χρόνια, θα επαίρνεν καλόν άντραν. Πολλές γυναίκες μάλιστα γριές ενέστευαν όλεν την Σαρακοστήν (δεν έτρωγαν), μόνο μετά το Απόδειπνο κάθε μέρας έτρωγαν.

Κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή καθώς και όλη τη Μεγάλη βδο­μάδα, η νηστεία ήταν αυστηρότερη. Αν η γιορτή του Ευαγγελισμού τύχαινε Δευτέρα, Τετάρτη ή Παρασκευή, πολλές δεν έτρωγαν λάδι και ψάρι.