Επωδές

Οι επωδές των δίστιχων ήσαν αρκετές, λίγες ήταν τούρκικες· ως επωδές χρησιμοποιούνταν  επιφωνήματα, φράσεις, στίχοι, ολόκληρα δίστιχα και τετράστιχα.
Τα παλιά τραγούδια είχαν δικές τους επωδές, δηλ. που δεν τις χρησιμοποιούσαν άλλα τραγούδια. Π.χ. της Τρίχας το γεφύρι είχε στο τέλος του πρώτου στίχου: έλα, δάφνε 'μ πόταμε στο τέλος του δευτέρου  και δαφνέ  'μ και  μυριγμένε  στην επανάληψη του δεύτερου και δαφνε 'μ σκουτουλιγμένε, στο τέλος του τρίτου: κορ  ανάμνον, κορ ανάμνον  και στο τέλος του τετάρτου: κορ φορτού και χάϊτ’  ας πάμε.

Σανταίες στο θερισμό

Οι πιο  συνηθισμένες επωδές ήσαν:

1. Άγουρος, είμ’ άγουρος, να φιλώ το μάγουλο 'σ

ατματσιάς είμ'  ατματσιάς, να γριβώνω  στο πατσιάχ 'σ.

2. Αέτς πως εν καλόν εν, καλόν εν, καλόν εν

θείτσα 'μ το κορτσόπο σου ζαντόν και παλλαλόν εν.

3. Ακεί πέραν σο ραχίν, στέκ έναν πουλίν παχύν,

 με τ'  εκείνο το πουλίν, το γιαβρόπο 'μ θα παχύν.

4. Αλ  ασιαγά, ασιαγά, φιστάν κουρμαλαρουνί, 

πογενέμετιν κιουζέλ, σενίν τουρμαλαρουνί.

5. Απουράταν  ασιαγά τρέχ  ολίγον νερόπον,

έπαρ με κόρ  έπαρ με, είμαι καλόν παιδόπον.

6. Απουράταν ασιαγά πεν ενέμεμ ενέμεμ

 κιουτσιουτσιούκσουν σεβτιγίμ πέν σανά κιουβενεμέμ.

 7. Αχάξαν, αχάξαν, τα  πετεινάρια  'κούξαν,

κι ατά τα σκυλοκούταβα άπ' οπίσ - ι ιμ ερούξαν.

8. Βαΐον, βαΐον ας  Άνθεν το χωρίον

σ’  όνεμα 'σ  όνεμαν εύρα, σο πόϊ ' σ κι άλλο καλλίον.

9. Βέχω, βέχω, ξεροβέχω, κείμαι κά τ' αρνόπο 'μ

κι ας σ'  ομματί 'μ τα διακρόπα, το μαξιλαρόπο 'μ βρέχω.

10. Γραία, γραία χόρεψον, γραία είμαι κ' επορώ,

 κι  αν καλοκρατείτε με, πασκι μίαν σείουμαι.

11. Γιάρ, γιάρ, γιάρ, γιάρ, ουϊ  αμάν γιάρ

 ή ουϊ  αμάν σεβτίμ γιάρ.

12. Έναν κ' έναν ευτάγνε δύο, έφαεν  όλεν το βίο 'μ.

Δύο κ' έναν ευτάγνε  τρία, ντο καλόν εν η παντρεία.

Τρία κ' έναν τέσσερα, με τ' ατέν ντο έσυρα.

Τέσσερα και έναν πέντε, ατέ σο κιφάλι 'μ ντ’ έγκεν.

Πέντε κ’ έναν ευτάγν’ εξ, 'ρούξεν ας σην πόρταν εξ.

Εξ και  άλλ'  έναν εφτά, η κουτσή μωρόν 'κ' ευτάει .

Εφτά και έναν οχτώ, χόρεψαν το λαγκευτόν.

Οκτώ και εναν εννέα, ’ποίκες με άμον μανέαν.

Εννέα και εναν δέκα, για τ' έσέν την ψή 'μ εδέκα.

Πυξίτης ποταμός (Δαφνοπόταμος)

13. Ετα, ετα, Παναέτα, κόρ φέρεν φτερά και πέτα,

και  ωρία πας ση (πεθερού 'σ) θα βάλνε σε τα θέρτα.

14 Κορτσόπον λάλ  με, λάλ  με κι ας λαλώ σε.

15. 'λοί εμέν, μάνα, ’λοί εμέν, 'λοί  εμέν  ελετσεγουμ,

 την πόρταν ας  ακράνοιγον αξιαμτάν κελετσέγουμ.

16. Όϊ να 'λλοί  εμέν ναϊλοί, σο κιφάλι 'μ κάτ λαλεί,

 κι αν ’κι πάγω του βραδύ, θα σκοτών με η γαρή,

 έμορφον που θα φιλεί, πάντα θα παρακαλεί.

17. Όϊ (ουϊ) ναϊλλοί  εμέν, ναϊλοί, πως θα παίρω τον  Αλήν, 

άμον άπλυτον μαλλίν, πάντα κείται σην αυλή 'μ.

18. Ο ποπάς κ’ η ποπαδία, εποίκαν την αμαρτίαν,

πέντε μήνας εξ παιδία, κι αλλ'  ατόσα σην κοιλίαν.

19. Πάει  ομάλια, πάει ομάλια, τ' ορταρόπα 'τς  αρνομάλλια

 πάει αμάλια πάει και τίκια, τ' ορταρόπα 'τς είν' τιφτίκια.

20. Χερομύλτσον και κοσκίντσον λέγω, 

χάλασαν την χαμελέτεν λέγω

 (η βάλεν  έναν βούραν κι άλλο λέγω)

 και χοντρά μ' ευτάς τ' αλεύρια λέγω,

 με τ’ εσέν την πελιά  'μ εύρα λέγω.

21. Σύρον άν και σύρον κά το φιστάν σο γιάν απάν,

ο Θεός να παίρ την ψή 'μ σ' άσπρον το κιορτάν απάν.

22. Τένα, τένα, τένα, τένα, κανείς ’κ' εν άμον ατέναν,

κ’ ήντζαν θα λέει για τ' ατέναν, γίνεται γουρπάν σ’ ατέναν.

23. Τέρεν μάνα πως χορεύω, τα παπούτσσια 'μ αν  κι σκώνω, 

την γην κατατρυπαίνω και τη σκυλ' το γιον κι παίρω.

24. Τζιάνουμ, τζιάνουμ ε κορτσόπον λέγω

 κατήβα σο πεγαδόπον λέγω,

δόμα 'ναν κρύον νερόπον λέγω,

ας σο τσιαμουρένεν το τιαστόπον λέγω

25. To ραχίν χιονίεται, παίρ ο ήλεν λύεται,

 κ' έγώ είμαι  σεβταλής, το καρδόπο 'μ λύεται.

26. Τρώει ο λύκον την Κερβάναν κι όλον το καλόν το χτήνον

 και πόσα βραδάς  εμόνασες εμέν τον Κωνσταντίνον.

27. Τρώει ωτία, τρώει μυτία, τη Σαντέτζας η λαλία

 και τ' ομμάτια 'μ  εσκοτείνεψαν ας σην αρωθυμίαν.

28. Φάμε Τασουλίτζα  φάμε, για τ' εσέν ψοψώ και χάμαι.

29. Χάϊτ' ας  πάμε στέρια στέρια, ζευγάρια άμον περιστέρια

 κι άμα λύουνταν τα  χιόνια, άμον ζευγάρ'  χελιδόνια.

30. Χόπα, χόπα, χόπα, χόπα, ως να ξημερών κορτσόπα,

 σον νηχόν απάν κορτσόπα, για χορέψτεν χόπα, χόπα.

Η επωδή ανήκει στη λαϊκή λογοτεχνία και είναι κείμενο μικρής έκτασης με σοβαρό περιεχόμενο που διατυπώνεται με ασάφεια.