1) Το καλλίον ας ούλα έτον να βάλνε τα ποδάρα τη κακά ’ς σό ζεστόν το νερόν, όσον το ταενίζ', και να ιρδών'. Έπ’ εκεί εδίναν ατόν γαβουρευτόν μαλέζ’ κι’ έτρωεν.
2) Αν ο κοιλόπονος εκόπουντον και ξάν έρχουντον (σαντζού- εσαντξουλανεύτεν) εβάλναν ς’ έναν ποτήρ’ απές ρακίν και κοπανιγμένον μαύρον πιπέρ' ετάραζαν κι' εδίναν τον άρρωστον να πίν'.
3) Έποίναν μαλέζ’ ασά χαβούρτα κι' έδιναν ατόν.
4) Έλουζαν ατόν με το ζεστόν το νερόν κι' εκάθιζαν ατόν 'ς εναν ζεστόν χαλκόν απάν'.
5) Έδιναν ατόν κι’ έπινεν ζεστόν γάλαν, για ολίγον ελάδ’ άκαυον.
6) Εθήκναν ζεστά κεραμύδα ’ς σα ποδάρα και 'ς σην κοιλίαν ατ’.
7) Εθήκναν ίναν κρύον αξινάρ’ ’ς σην τσίπαν ατ' απάν’.
8) Ανέρ' χώμαν εγαβούρευαν ’ς έναν τηγάν’ απές, εβάλναν ασ’ έναν σακκουλόπον, ζεστόν όσον το ταενίζ', κι’ εθήκναν ασήν κοιλίαν άτ'.
9) Τη κορασίτας τα ρίζας έξυαν κι’ εδούναν ατόν με το νερόν κι’ έπινεν.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
1) Κ α κ ά ς = άρρωστος, κακαδίκ' = αρρώστεια, κακαδεύω = αρρωσταίνω. (Η λέξη κακάν = άσχημο, τα περιττώματα του ανθρώπου, δεν έχει καμία σχέση με το κακάν, κακάν το κακάγια κλπ. φαίνεται είναι η αρμένικη λέξη κάκ = τα περιττώματα του ανθρώπου).
2) Μαλέζ’ = κουρκούτι βρασμένο.
3) Χαβούρτα = Αχλάδια , τα ξέραιναν στον φούρνο και τα άλεθαν. Από το αλεύρι αυτό έκαναν και ψωμί μαύρο ξυνόγλυκο και παρασκεύαζαν και μαλέζ' (κουρκούτι). Άλλοτε τα χαβούρτα ήταν συνηθισμένη τροφή των πτωχών.
4) Ανέρ’ χ ώ μ α ν = χώμα που δεν το είδε ήλιος ούτε το πήρε αέρας, σκαλισμένο από το βάθος.
δ) Κορασίτας = χόρτο των βουνών που φύτρωνε κυρίως στο χωριό Χόψα. Ξέραιναν τα φύλλα του και τον χειμώνα παρασκεύαζαν με αυτά με το πασκιτάνι πολύ νόστιμη σούπα. Στη Μακεδονία υπάρχει στο Βέρμιο.
2) Αν ο κοιλόπονος εκόπουντον και ξάν έρχουντον (σαντζού- εσαντξουλανεύτεν) εβάλναν ς’ έναν ποτήρ’ απές ρακίν και κοπανιγμένον μαύρον πιπέρ' ετάραζαν κι' εδίναν τον άρρωστον να πίν'.
3) Έποίναν μαλέζ’ ασά χαβούρτα κι' έδιναν ατόν.
4) Έλουζαν ατόν με το ζεστόν το νερόν κι' εκάθιζαν ατόν 'ς εναν ζεστόν χαλκόν απάν'.
5) Έδιναν ατόν κι’ έπινεν ζεστόν γάλαν, για ολίγον ελάδ’ άκαυον.
6) Εθήκναν ζεστά κεραμύδα ’ς σα ποδάρα και 'ς σην κοιλίαν ατ’.
7) Εθήκναν ίναν κρύον αξινάρ’ ’ς σην τσίπαν ατ' απάν’.
8) Ανέρ' χώμαν εγαβούρευαν ’ς έναν τηγάν’ απές, εβάλναν ασ’ έναν σακκουλόπον, ζεστόν όσον το ταενίζ', κι’ εθήκναν ασήν κοιλίαν άτ'.
9) Τη κορασίτας τα ρίζας έξυαν κι’ εδούναν ατόν με το νερόν κι’ έπινεν.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
1) Κ α κ ά ς = άρρωστος, κακαδίκ' = αρρώστεια, κακαδεύω = αρρωσταίνω. (Η λέξη κακάν = άσχημο, τα περιττώματα του ανθρώπου, δεν έχει καμία σχέση με το κακάν, κακάν το κακάγια κλπ. φαίνεται είναι η αρμένικη λέξη κάκ = τα περιττώματα του ανθρώπου).
2) Μαλέζ’ = κουρκούτι βρασμένο.
3) Χαβούρτα = Αχλάδια , τα ξέραιναν στον φούρνο και τα άλεθαν. Από το αλεύρι αυτό έκαναν και ψωμί μαύρο ξυνόγλυκο και παρασκεύαζαν και μαλέζ' (κουρκούτι). Άλλοτε τα χαβούρτα ήταν συνηθισμένη τροφή των πτωχών.
4) Ανέρ’ χ ώ μ α ν = χώμα που δεν το είδε ήλιος ούτε το πήρε αέρας, σκαλισμένο από το βάθος.
δ) Κορασίτας = χόρτο των βουνών που φύτρωνε κυρίως στο χωριό Χόψα. Ξέραιναν τα φύλλα του και τον χειμώνα παρασκεύαζαν με αυτά με το πασκιτάνι πολύ νόστιμη σούπα. Στη Μακεδονία υπάρχει στο Βέρμιο.
Π. Η. Μελανοφρύδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου