Χωρια της Παφρας (Νεπιεν Αλατσαμ)

Παφρα: Ο πλουτος φαινεται απο τα σπιτια!

 Ήταν χωριό μικρό με 40 περίπου οικογένειες βορειότερα της πόλεως Πάφρας σε απόσταση τεσσάρων ωρών, στα μέρη του Νεπιέν Νταγ. Η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η καλλιέργεια του καπνού.
 Οι κάτοικοι του χωριού ήσαν όλοι τουρκόφωνοι. Μεγάλες προσπάθειες έχουν καταβάλει για να μάθουν τα παιδιά τους Ελληνικά. Το 1916 οι Τούρκοι έκαψαν το χωριό. Έκτοτε οι κάτοικοι για εφτά χρόνια έζησαν στα βουνά.
 Η σημερινή κατάσταση του χωριού έχει ως εξής: Κατοικείται από 50 Τούρκικες οικογένειες. Είναι κτισμένο σ’ ένα χαμήλωμα μεταξύ των υψωμάτων του Νεπιέν Νταγ με πλούσια βλάστηση και άφθονα νερά. Οι τεράστιες οξυές και τα πεύκα μαζί με το χαριτωμένο κελάδημα των ωδικών πτηνών μαγεύουν κάθε επισκέπτη.
 Σε μια γραφική πλαγιά μέσα σε καστανιές, κερασιές, αχλαδιές, καρυδιές και μηλιές βρίσκονται τα σπίτια των Καρασακαλίδη Ηλία, Καρασακαλίδη Ιωάννη κ.α. σε απόσταση 500 περίπου μέτρων, απέναντι από μια χαράδρα βρίσκονται τα ερείπια του σπιτιού του Τοχούρογλου Σάββα κ.λ.π. 
50 μέτρα ψηλότερα από το οικόπεδο των Καρασακαλιδαίων υπάρχει μια ομαλή πλαγιά, τα οικόπεδα των σπιτιών των Πανταζιδαίων, που κατοικούν σήμερα στη Θαλασσιά της Ξάνθης. Δίπλα κατοικούσαν οι Σελβιέρηδες - Αυτζογλαίοι, Βασιλική, Ιωάννης, Λεωνίδας κ.λ.π. 
Απέναντι από ένα μικρό ρεματάκι ήταν το σπίτι του Χατζηαποστόλου Κύριλλου ο οποίος κατοικούσε μαζί με τη Σαββατού, γυναίκα του Πλάτωνα στην Ελλάδα, και τον πατέρα της Δημήτριο. Στο ίδιο σπίτι κατοικούσε και η Φρόσω, γυναίκα του Καρασακαλίδη Μάρκου στην Ελλάδα, μαζί με τον πατέρα της Ελευθέριο, ο οποίος είχε εργαστήρι, σιδηρουργείο και κατασκεύαζε κασμάδες, κάρα, αλέτρια κ.λ.π. 
Στην πλαγιά του βουνού επάνω από τα σπίτια των Τοχουρογλαίων, στο βουνό της Παναγιάς οι Αλατσαμλήδες σε σπηλιές είχαν κρυμμένα τα τρόφιμά τους για κατάσταση ανάγκης.
 Στο Αλάτσαμ γίνονταν δύο μεγάλα πανηγύρια, του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας. Στο βουνό της Παναγίας, όπως λέγονταν, ήταν κτισμένη μια μικρή Εκκλησία, η οποία γιόρταζε στις 15 Αυγούστου. Πριν από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο που ήσαν ομαλές οι σχέσεις των Τούρκων και Ελλήνων, χιλιάδες κόσμος, Έλληνες και Τούρκοι, μαζεύονταν στο πανηγύρι της Παναγιάς, για να τιμήσουν τη μνήμη της. 
Τα νταούλια και οι ζουρνάδες, τα συνηθισμένα όργανα της εποχής αντιλαλούσαν στα φαράγγια και έδιναν τον ανάλογο χαρούμενο τόνο της γιορτής, η οποία κατέληγε συνήθως σε ένα αληθινό ξεφάντωμα παραδοσιακών χορών. Οι επιζώντες ακόμη Αλατσαμλίδες, όπως ο Κοτσάκελην Κων/τίνος, ο Πανουκίδης Ηλίας κ.α. με μεγάλη συγκίνηση θυμούνται το μεγαλείο των ευτυχισμένων εκείνων ημερών και με ιδιαίτερη αγάπη περιγράφουν τις λεπτομέρειες της μεγάλης εκείνης γιορτής.
Στο κέντρο των τεσσάρων συνοικισμών του χωριού σώζονται μέχρι σήμερα τα ερείπια, τείχη του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου. Ο Άγιος Νικόλαος, όπως γνωρίζουμε από την Ορθόδοξη παράδοσή μας, είναι ο προστάτης των Ναυτικών. Είναι λίγο περίεργο το γεγονός αυτό, που Εκκλησιά επάνω στα βουνά είχε αφιερωθεί στον Άγιο Νικόλα. Οι επιζώντες παλαιοί Αλατσαμλίδες προσπαθώντας να εξηγήσουν το γεγονός αυτό διηγούνται μια μικρή ιστορία, που την άκουσαν από τους παπούδες τους.
 Σύμφωνα με αυτήν το οικόπεδο του Αγίου Νικολάου, προτού κτιστεί εκεί Ναός, ήταν ένα χέρσο και άγονο χωράφι. Η μετέπειτα καλλιέργειά του δεν απέδιδε την ανάλογη με τους κόπους σοδειά στον ιδιοκτήτη του χωραφιού. Μια μέρα εκεί που όργωνε, χωρίς πολλές ελπίδες για σοβαρή παραγωγή, κουράστηκε και ξάπλωσε να κοιμηθεί. Είδε ένα όνειρο: Παρουσιάστηκε μια σοβαρή μορφή και του είπε να σκάψει πιο βαθιά το μέρος εκείνο στο οποίο είχε κοιμηθεί. Πράγματι υπακούοντας στην επιταγή του ονείρου, όταν ξύπνησε, έσκαψε βαθιά και βρήκε μια εικόνα του Αγίου Νικολάου. Το γεγονός θεωρήθηκε ότι ήταν σημάδι του Θεού για να κτιστεί εκεί Ιερός Ναός στο όνομα του Αγίου Νικολάου. Όπως και έγινε. 

Καρασακαλιδης Ιωαννης

Στο Πανηγύρι του Αγίου Νικολάου γίνονταν από τους φιλόθρησκους και φιλόξενους Αλατσαμλίδες μεγάλα τραπέζια για να φιλοξενήσουν τους πολλούς επισκέπτες τους από τα γύρω χωριά (Από το Κιρεσλού, Γιορτάν-Ουχιαά, Κζίμπεη κ.λ.π.) Το εθνικό φαγητό τους ήταν το περιβόητο Κεσκέκι (σκληρό κοπανισμένο καλά σιτάρι ψημένο σε σιγανή φωτιά, συνήθως σε κάρβουνο επάνω μαζί με κοτόπουλα, τα οποία με ανάλογο ανακάτεμα που γίνονταν από τον ειδικό με ένα πλατύ ξύλο (Κουτέλ) μετατρέπονταν σε ένα είδος χυλού με άφθονο αγνό βούτυρο μέσα.
 Αποτελούσε εξαιρετική, νόστιμη τροφή. Το σιτάρι για το Κεσκέκι το κοπανούσαν σε μια πέτρα που ήταν τοποθετημένη μπροστά στην Εκκλησία για ιδιαίτερη ευλογία και η οποία πέτρα σώζεται μέχρι σήμερα. Το Θαυματουργό Αγίασμα που έτρεχε άφθονο νερό κάτω από το Ιερό του Αγίου Νικολάου δρόσιζε και θεράπευε τους Χριστιανούς που τιμούσαν τον Άγιο με πίστη και καθαρή καρδιά. Τελευταίος Ιερέας του Αλάτσαμ ήταν ο παπα-Γιάννης Καρασακαλίδης. Άνθρωπος με λίγες γραμματικές γνώσεις λόγω των δυσμενών περιστάσεων, με ελάχιστη γνώση της Ελληνικής γλώσσας, πρακτικός αλλά κατατοπισμένος , αγωνίζονταν να διασώσει με την αυστηρή τήρηση των παραδόσεων την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό στα δύο χωριά τα οποία εξυπηρετούσε, το Αλάτσαμ και το Κιρεζλού που απείχε 3 χιλιόμετρα περίπου από την έδρα του.
 Το ότι σήμερα εμείς, η νεότερη γενεά, απόγονοι των αληθινών εκείνων ηρώων του Αλάτσαμ, δεν είμαστε τουρκόπαιδα κατά μέγα μέρος το οφείλουμε εκτός των άλλων και στον παπα-Γιάννη, ο οποίος χωρίς να υπολογίσει ούτε κόπους ούτε μόχθους ανάλωσε τη νεότητά του στο ποίμνιό του.
 Με την ανταλλαγή των πληθυσμών ήρθε στην Ελλάδα για να συνεχίσει το έργο του στο Μαργαρίτι Σταυρουπόλεως Ξάνθης, όπου είχαν εγκατασταθεί στην πλειοψηφία τους οι Αλατσαμλίδες. Εδώ και λίγα χρόνια έχει εγκαταλειφθεί το Μαργαρίτι από τους κατοίκους του. Έτσι οι παλαιοί Αλατσαμλίδες έχουν εγκατασταθεί πλέον σε διάφορα χωριά της Μακεδονίας και της Θράκης, όπως είναι η Θαλασσιά Ξάνθης, η Χρυσούπολη Καβάλας, οι Κρηνίδες Καβάλας, η Ξάνθη κ.λ.π..
 Οι κοινές όμως ρίζες μας μας οδήγησαν στη συγκρότηση ενός πολιτιστικού Συλλόγου με την επωνυμία Άγιος Νικόλαος με έδρα την Ξάνθη, ο οποίος προβαίνει συχνά σε εκδηλώσεις σύσφιξης και διατήρησης των πατροπαράδοτων θεσμών.