Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερες ιδιότητες για να
δει ότι ο κόσμος μας είναι άρρωστος. Οι παθήσεις του είναι απειράριθμες.
Καταλαμβάνεται και υποφέρει από σπασμούς.
Πολλοί διορατικοί
άνθρωποι προσπάθησαν να διαγνώσουν από τι πάσχει. Οι διαγνώσεις τους είναι πάντα
αντιφατικές. Γι' αυτό που είναι
σίγουροι, είναι ότι υπάρχει κρίση παντού. Κρίση πολιτική και οικονομική, κρίση θρησκευτική και φιλοσοφική, κρίση και στην έννοια
του δικαίου.
Κι αυτό γιατί, πίσω
από όλες τις κρίσεις, υπάρχει η κρίση του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος φυγάδευσε
από τη συνείδησή του ότι επί αιώνες
τον οδηγούσε. Αποφάσισε απότομα ο άνθρωπος να μη λαμβάνει υπόψη του καμιά αξία, να μην
εμπιστεύεται σε καμιά διαίσθηση, σε καμία ποιητική έμπνευση, σε καμιά υπερφυσική
αποκάλυψη, να οικοδομεί τον πολιτισμό
του μόνον πάνω στις υλικές πραγματικότητες και στην αντικειμενική γνώση.
Σήμερα ο άνθρωπος
λίγο ενδιαφέρεται για φιλοσοφικά, ηθικά και θρησκευτικά
προβλήματα. Μοιάζει με ένα ποντοπόρο πλοίο, που έχασε τον προορισμό του,
διότι έχει την πυξίδα του απομαγνητισμένη.
Μέσα στη σύγχυση
της σημερινής εποχής, ο άνθρωπος συχνά πλανάται, σχηματίζει απατηλή εικόνα για
τον εαυτό του, το νόημα της ζωής του, τον προορισμό του. Αλλά, πολλές φορές,
ανακαλύπτει την πλάνη του και, αν σκεφθεί σοβαρότερα και φιλοσοφικά, βρίσκεται
εμπρός σε κενό, που συχνά φθάνει στην απελπισία.
Παράδειγμα
αποτελούν πολλοί υπαρξιστές φιλόσοφοι της εποχής μας, που θέλησαν να εξετάσουν βαθύτερα το νόημα της
ζωής, αποκομμένοι από κάθε υπερβατικό, όπως ο Χάιντεγκερ, ο Σαρτρ κ. ά. Όλοι
αυτοί αισθάνθηκαν ίλιγγο και φρίκη από το μεταφυσικό κενό και κατέληξαν στον
μηδενισμό. Μήπως δεν είναι ενδεικτικά της εποχής μας η τάση φυγής του ανθρώπου
και το πνεύμα ανασφάλειας;
Η «Μαύρη Ήπειρος» σε πολύ κρίσιμη καμπή — χρέος 100 δισεκατομμύρια
δολάρια τον χρόνο. Οι αποικιοκράτες ξαναγυρίζουν μέσω των πολυεθνικών. Οι
Υπερδυνάμεις παίζουν το παιχνίδι της επιρροής και της διείσδυσης.
Η Αφρική βρίσκεται σε χρόνια κρίση, οικονομική
και πολιτική, που αντί να ξεπερνιέται, γίνεται ολοένα βαθύτερη. Η Αφρική της πείνας και των δικτατοριών είναι
μια θλιβερή πραγματικότητα.
Από περιφρόνηση στα δικαιώματα του ανθρώπου
και στην ύπαρξή του, επιπλέει η νεοαποικιοκρατική
εκμετάλλευση, οργιάζουν οι δικτάτορες, γρονθοκοπείται η δημοκρατία.
Η εικόνα είναι
καταπληκτικά οικεία για όσους αγαπούν τη δημοκρατία. Ο ρατσισμός τροφοδοτεί διώξεις
και ταπεινώσεις και τη διαμόρφωση μιας απάνθρωπης κατάστασης και κρίσης.
Αν παραδεχθεί κανείς την άποψη ότι η
οικονομική κρίση, η φτώχεια, η ανεργία, ο ρατσισμός, είναι σχέδιο και «κόλπο»
σκοτεινών δυνάμεων, τότε εύκολα αντιλαμβάνεται τι είδους σεβασμός υπάρχει στην
ανθρώπινη ύπαρξη, στον 20ό αιώνα της αφθονίας και της κατανάλωσης, της επιστημονικής και διαστημικής επανάστασης και τι
είδους κρίση μαστίζει την ανθρωπότητα.
Η ανισότητα στον οικονομικό τομέα και η αδυναμία προσέγγισης και
ουσιαστικού διαλόγου για επίλυση των προβλημάτων που δημιούργησαν, από πάρα
πολλά χρόνια τώρα, οι εμφανέστατες και προκλητικές διαφορές και αδικίες σε
βάρος των χωρών του Τρίτου Κόσμου, κυρίως, καθιστούν το πρόβλημα οξύτερο και η ανάγκη για ουσιαστική
αναμόρφωση των περίφημων διαπραγματεύσεων Βορρά — Νότου προβάλλει ολοένα και
πιο επιτακτική. Ο Νότος στη διάθεση των πλουσίων του, οι οποίοι, όμως, κάθε
άλλο παρά έδειξαν ή δείχνουν αλληλεγγύη.
Κρίση περνάει και η
προσωπικότητα του ανθρώπου, η οποία όλο και εξουθενώνεται βάναυσα. Αυτό, τουλάχιστο,
μαρτυρεί ο νέος «μαζικός πολιτισμός» της εποχής μας, που ισοπέδωσε τους
ανθρώπους.
Η ανθρωπότητα, σήμερα, φαίνεται σαν να έχει καταληφθεί
από ένα παραλήρημα μαζικής νοοτροπίας, που δεν γνωρίζει προηγούμενο στην
ιστορία του κόσμου. Σχολεία, ιατρική και
ψυχολογία, όλα δημιουργούνται και ζουν με μαζική νοοτροπία.
Δεν υπάρχει πια καμία εγγύηση για παρέκκλιση
και για διαφοροποίηση, που προβάλλει τον άνθρωπο, τον έξω από τη μεγάλη μάζα.
Ακόμη και στην αμαρτία, ο άνθρωπος έχει αποκτήσει συλλογική νοοτροπία. Κάποιοι
απομόνωσαν τους πανκ (1984) και απέδωσαν σε αυτούς ένα μέρος του κακού.
Δεν φταίνε οι πανκ,
βέβαια, που οι μεγάλοι αυτού του κόσμου έστειλαν δύο φορές, μέσα σε 25
χρόνια, τους πατεράδες και τους παππούδες τους σε δύο εξοντωτικούς πολέμους, με
πρόσχημα τα «ιερά και τα όσια της φυλής».
Ο καβγάς ήταν για τα πετρέλαια και τη χρήση
των στρατηγικών εδαφών. Μήπως και οι πόλεμοι και οι τοπικές συγκρούσεις δεν
φανερώνουν ομαδική αποβλάκωση, όταν, μάλιστα, δεν είναι αμυντικοί;
Παναγιώτης Τανιμανίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου