Δίστιχα διάφορων περιοχών του Πόντου.

Υπάρχουν ποντιακά δίστιχα, που τραγουδιούνται, σχεδόν απο­κλειστικά, πάνω σε ορισμένους σκοπούς. Ορισμένα ομοιογενή δίστιχα συγκροτούν ένα τραγούδι με συγκεκριμένο περιεχόμενο. Με την εκτέλεση κάθε δίστιχου, ο τραγουδιστής αποδίδει, πολλές φορές, και άλλους στίχους σαν ρεφραίν. Τα τραγούδια αυτά διατηρούνται στη μνήμη του λαού με τον ιδιαίτερο τίτλο τους, που βγαίνει είτε από ένα βασικό στίχο είτε από το ρεφραίν. Ανήκουν σε διάφορες περιοχές του Πόντου.

 

1908: Γλέντι στα Σούρμενα

Χαψία (Σουρμένων)

Χαψία έρθαν σον γιαλό, χοντρά τ’ ευλογημένα,

τα παπόρια εχ’ κι έρχουνταν, ζίπα-ζίπ’ φορτωμένα.

Τραπεζουνταίοι, Κερασουνταίοι, όλ’ παίρνε τηγανίζνε,

 τ’ εμέτερον οι Σουρμενίτ’ με τα πατμάνια αλίζνε.

Χαψία βάλε σο πλακί, εσέ λέγω Ηλία,

 ξύσο και ’λίγο λάδαπο, να γίνταν μερακλία.

Ρεφραίν

Χαψία-χαψία, φατέστεν σκύλ’ παιδία
και ντ’ έμορφα μαειρεύει άτα, η θεία μ’ η Δοξία.

Ορντού- Κοτύωρα

Έναν βούραν τσατσόπα (Ορντούς)

Εναν βούραν τσατσόπα, λεφτοκαρύ καντζόπα,

βάλλ’ άτα σην τσιόπια μου, καντουρεύω κορτσόπα.

Ατός γιά τ’ εμέν επλάστεν κι εγώ είμαι για τ’ ατόν,

για τ’ ατόν τον τραγωδιάνον, τη γεράς ίμ’ το γιατρόν.

Οϊ ν’ αηλί εμέν, ν’ αηλί, σο κιφάλι μ’ κάτ’ λαλεί,

 έμορφον, που θα φιλεί, πάντα θα παρακαλεί.

Ρεφραίν

Εχιονίγα-εχιονίγα κι αρ εγώ ν’ επατουλίγα,

 ση Σιναλού την Παναγιάν τ’ αρνόπο μ’ ετυλίγα.

Πίνω το τσιμπούκ’ (Πουλαντζάκης)

Οϊ ν’ αηλί εμέν ν’ αηλί, πως θα παίρω τον Αλήν,

άμον άπλυτον μαλλίν, πάντα κείται σην αυλήν’.

Έλα, έλα με τ’ εμένα, μη σκοτώνω εγώ εμένα

 κι αν σκοτώνω εγώ εμένα, κρίμαν έν κόρη σ’ εσένα.

Βρέχ’ η βρεχή, βρέχουμαι, ’κ’ επορώ να έρχουμαι,

 στείλο με την γιαπουντζιά σ’, τσιλιάουμαι κι έρχουμαι.

Ρεφραίν

Πίνω το τσιμπούκ’, πίνω, τσιρίζ’ η λουλιά μ’, τσιρίζ’

 κι ασή πόρτας τ’ αραλούκ’ μυρίζ’ η σεβτά, μυρίζ’.

Ακεί πέραν ήλος εν (Ατά-Παζάρ’)

Λίβια αν έρχουν εμπροστά σ’, τη στράτα σ’ εμποδίζνε,

  εσύ δος και τ’ όνομα μ’, ατά οπίσ’ γυρίζνε.

Οϊ ν' αηλί εμέν, ν' αηλί, το κιφάλι μ' πως πονεί

το κιφάλι μ' αν πονεί θα σαρεύω έναν πανίν

Τη πόρτας ίσ' τα ξύλα, έτερα,

αφ'ς τον κυρ' και τη μάνα σ', κορ' έλα σ' εμέτερα.

Ρεφραίν

Ακεί πέραν ήλος έν, τη τελή-Γιώρ' σκύλος έν,

σκύλος αν έν, τρώει μας εν, κουτσή αν έν, παίρ' μας έν.

Ερείπια Αργυρούπολης (σήμερα)

Κορτσόπον λέω (Αργυρούπολης)

Με το να είμαι ορφανός,(τσιάνου μ' γιάρ) με το να 'κ'κ έχω βίον,

εσέν θα πεσλαύω σε ασόν κύρη σ' καλλίον

Με το να είμαι ορφανός με το να 'κ' έχω μάναν,

εσέν θα πεσλαεύω σε με τη πουλί' το γάλαν.

Ρεφραίν

Τσιάνου μ'- τσιάνου μ' έϊ κορτσόπον λέω,

κατήβα σο πεγαδόπον λέω,

φέρο με κρύον νερόπον λέω,

με το τσιαμουρένεν το τεστόπον λέω,

ας εμόν το χατηρόπον λέω.