ΔΙΣΤΙΧΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΡΑΡΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΥΡΑ

Με λιανοτράγουδά του ο ποντιακός λαός υμνεί τον υμνωδό της ζωής και το μουσικό του όργανο: Τον λυράρη και τη λύρα. Στα πλαίσια της ποντιακής μούσας, οι δυό τούτοι παράγοντες ταυτίζονται.

Η λύρα είναι η ψυχή του λυράρη.

 

Ο Σταύρης ο κεμεντζετσής με κάμποσα παιδία
επαίρεν την παρέαν άτ κι ερρούξεν σα χωρία

Εσύ, που παίεις την κεμεντζέν, να ζεις εκατόν χρόνια,

εφτάς τον κόσμον κι ανασπάλ’ τη κάρδιας άτ’ τα πόνια.

Εσύ, που παίεις την κεμεντζέν, εκατόν χρόνια ζήσον,

 κανός χατήρ’ αν ’κί θ’ εφτάς, τ’ εμόν το χατήρ’ ποίσον.

Η κεμεντζέ σ’ παίζ’ έμορφα κι εσύ στερεωμένα,

γουρπάν’ σα πέντε δάχτυλα σ’, ντο ειν’ καλατζεμένα.

Ανάθεμά σε κεμεντζέ, γιατί ’κι παίεις τογρία,

να τραγωδούν και χαίρουνταν τοι χώρας τα παιδία.

Και με τα τραγωδίας ίμ και με το κεμεντζόπο μ’,

 εκόμπωσα κι εφίλεσα τη χέρας το κορτσόπον.

Ιωάννης  Τσορτανίδης

Τη λύρας ιμ και το τοξάρ’ πάει κι έρται, ερωτά σε,

τα νύχτας τη Καλανταρή μαναχόν πως κοιμάσαι.

Τη τοξαρί’ σ’ το σύρτσιμον, τη δαχτυλί’ σ’ ο χτύπον,

 εσέγκανε με τη σεβτάν κι εγώ ακόμαν μικρίκον.

Εγώ όντες παίζω κεμεντζέν αγάλια και ληγάρια,

τα πόρτας όλια ανοίγουνταν χωρίς τα ανοιγάρια.

Ση λύρας ίμ και το κιφάλ’ πουλίν ’κί κοντουρεύω,

τα έμορφα τα κορτσόπα εγώ θα καντουρεύω.

Γώγος Πετρίδης

Απέσ’ σο κεμεντζόπο μου, πουλόπο μ’, να εχώρνες,

 τ’ εξεργάτκα τα λώματα σ’ καθημερνά θ’ εφόρνες.

Σ’ έναν το χέρι μ’ η λύρα και σ’ άλλο το τοξάρι,

εσύ τ’ ομμάτια σ’ ντ’ έπαιζαν, άμον ντό παίζ’ το ψάρι;

Τ’ εναν το χέρι μ’ σο τοξάρ’ και τ’ άλλο απάν’ ση λύραν,

 τ’ έναν τ’ ομμάτι μ’ σο ρακίν και τ’ άλλο ση Σωτήραν.

Η λύρα μ’ εν κοκκίμελον το τοξάρι μ’ ιτέαν

 κι ατού σ’ άσπρον το μάγλοπο σ’ έχω έναν δοντέαν.

Ση κεμεντζές ίμ το καπάκ γομάτον αϊνάδες,

 ας τερούν κι ας σκεπάουνταν έμορφοι κοκονάδες.

Κόρ’ μη κλαινίεις την κεμεντζέν, μη καίεις και την καρδία μ’,

 έλα μ’ αργεύ’ς να λες το ναι κι έσπρυναν τα μαλλία μ’.

 

Κωστίκας Κωνσταντινίδης

Ση τοξαρί μ’ το σύρτσιμον, τα ράχια συντρομάζνε,

 άλλα καρδίας χαίρουνταν και άλλα αναστενάζνε.

Ση τοξαρί μ’ το σύρτσιμον, άλλ’ κλαίν’ κι άλλ’ τραγωδούνε,

 άλλ’ καταρούνταν την σεβτάν κι άλλ’ την εγάπ’ βλογούνε.

Λύριτση το τραγώδεμα σ’ καρδόπα τογραεύει

και πόσα ψόπα θανατών’ και πόσα παργορεύει.

Τιζιάνεψον την κεμεντζέ σ’, να εχ’ καλόν λαλίαν,

πιάλκιμ εβγάλ’ και τ’ άψιμον, ντο εχω σην καρδία μ’.

Ατό το κεμεντζόπο σου να έτον η κασέλ μ’

 κι άτο τ’ άργυρον το τοξάρ’ να ετον η παντέρα μ’.

Η κεμεντζέ σ’ παίζει καλά κι η λάλϊα μ’ κωδωνίζει

κι έναν κορτσόπον έμορφον την κάρδια μ’ τυριαννίζει.

Στάθης  Ευσταθιάδης

Ανάθεμά σε κεμεντζέ, ντο καλατζεύ’ς και λες με,

περμέν’τς εσύ τον θάνατο μ’, να κάθεσαι και κλαίς με.

Εγώ παίζω την κεμεντζέν, νέος είμαι ακόμαν,

άουτ’ τα πέντε δάχτυλα μ’ και πως θα τρώει το χώμαν.

Και με το κεμεντζόπο μου σον Άδ’ θ κατη βαίνω,

εκεί παραπονέματα, έναν βράδον ’κί μένω.

Εγώ παίζω την κεμεντζέν, τραγωδώ μερακλία,

αούτ’ ο κόσμος ψεύτικον, θ’ αποθάνωμε μίαν.