Διατροφή του πληθυσμού στη Ματσούκα

Επειδή όπως είπαμε, η περιοχή ήτο άγονος και η καλλιέργεια της γης πρωτόγονος, η διατροφή του πληθυσμού ήτο λιτότατη και ανεπαρκής. Όταν αναλογίζομαι τας    βαρυτάτας εργασίας και τους μεγάλους κόπους στους οποίους υπεβάλλοντο.

Οι νηστείες από του 6ου ή 7ου έτους της ηλικίας ετηρούντο απαρεγκλίτως. Ούτε και αυτοί οι άρρωστοι κατέλυον τας νηστείας, εκτός εκείνων που ήσαν βαριά άρρωστοι και έπιναν λίγο γάλα, ή έτρωγαν λίγο γιογούρτι. Όταν δε υπολογίσωμε τις 50 ημέρες της νηστείας της Μ. Σαρακοστής, τις 12-20 των Αγίων Αποστόλων, τις 15 ημέρες του 15 Αύγουστου, τις 40 ημέρες των Χριστουγέννων και τις 100 περίπου Τετάρτες και Παρασκευές του χρόνου, βρίσκουμε ότι από τις 365 μέρες του χρόνου, οι 220-225 ήσαν νηστίσιμες. Τι έτρωγαν οι άνθρωποι τις μέρες αυτές άνδρες, γυναίκες, γέροι, νέοι και παιδιά;

Θερισμός στη Σαντά

Η τροφή τους κυριώτερα απετελείτο:

Από ψωμί καλαμποκίσιο, φασόλια σούπα νερόβραστα, λάχανα νερόβραστα, πατάτες βρασμένες, ψωμί και κρομμύδι ή πράσα και κουκιά βρασμένα. Με αυτά ετρέφοντο τα 99% των ανθρώπων εκείνων. Το λάδι ήτο πολύ λιγοστό και ευπορώτερες οικογένειες είναι ζήτημα αν εξόδευαν 4-5 οκάδες λάδι τον χρόνο. Υπήρχαν και οικογένειες που μόνο για την καντίλα τους έπαιρναν λάδι. Ούτε ελιές εχρησιμοποιούσαν λόγω της φτώχειας τους. Οι ευπορώτερες οικογένειες χρησιμοποιούσαν 3-4 το πολύ οκάδες ελιές. 

Ο χαλβάς, ο ταραμάς, τα ρετσέλια και άλλα νηστίσιμα ήσαν άγνωστα. Μόνον κομπόστα, από αποξηραμένα μήλα και απίδια και κείνη χωρίς ζάχαρη εποίκιλλε κάποτε την τροφή. Η ζάχαρη ήταν μόνον για τα πολύ μικρά παιδιά και αρρωστικόν δια τους αρρώστους για κανένα τσάι, με τσάι του βουνού κυρίως.

Τις ημέρες που δεν ήταν νηστίσιμες τρώγαν άφθονα γαλακτερά, γάλα, γιογούρτι, κυρίως στραγγιστό, τραχανά, ένα είδος «κατσαμάκι» με βούτυρο, που όταν ήταν σκέτο με βούτυρο και αλεύρι, το έλεγαν «σκυρόν φαγίν» (πηχτό φαγί) και όταν έβαζαν και τυρί το έλεγαν τυροφάγι ή «χαβίτς» όταν είχε μπόλικο βούτυρο. Άλλα τρόφιμα είχαν το τυρί, την μυζήθρα, το «πασκιτάν» που έβαζαν στη σούπα και τα τσορτάνια αποξηραμένη στον ίσκιο ούρδα.

Καθαρίζ' νε τα σκεύα

Τα κύρια γεύματα ήσαν το πρωινό και το βραδινό. Το μεσημέρι συνήθως έτρωγαν στο μέρος της εργασίας τους. Αν μεν ήταν ημέρα νηστείας, ψωμί και βραστά φασόλια ή κουκιά ή πατάτες ή μόνον ψωμί και κρομμύδι ή πράσα. Τις άλλες έπαιρναν για προσφάγι και λίγη μυζήθρα, ή ούρδα, τσοκαλίκι. Πολύ επίσης έτρωγαν τα "χαμψία" (αντζούγες) ή τηγανιτές ή ψημένες στο κεραμίδι, αλλού κυρίως παστές.

Αυτά ήσαν τα κύρια είδη διατροφής. Και όμως όταν σκέφτομαι ότι οι άνθρωποι εκείνοι, που δούλευαν σκληρά, ήσαν υγιέστατοι, ροδοκόκκινοι και ούτε αποβιταμίνωση πάθαιναν, ούτε σκορβούτο και σήμερα ακόμα απορώ πως συνέβαινε αυτό.

Είναι όμως γεγονός ότι ήτο η λιτή αυτή τροφή άφθονος, χορτατική με το παραπάνω, τα γαλακτοκομικά είδη αρκετά για να αναπληρώσουν τις άλλες ελλείψεις.  Αλλά και το κλίμα ήτο  υγιεινότατον και τα νερά θαυμάσια. Αλλά και οι άνθρωποι αρκούνταν σ' αυτό που είχαν και δεν λαχταρούσαν καλύτερα είδη διατροφής.

Περικλής  Τριανταφυλλίδης

Εκπαιδευτικός

Σ.Σ. Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις στο αρχικό κείμενο , αφού πρόκειται για ένα είδος απομνημονευμάτων, τα οποία δεν μεταβάλλονται "επ' ουδενί λόγω"