Δεν είναι μόνον τα κτίρια αξιομνημόνευτα μνημεία!!!

Ενώ έχουν γίνει σχετικές μελέτες, σπάνια γίνεται λόγος για τα νεοκλασικά κτίρια των μεγάλων πόλεων του Πόντου, εκείνα που συνδέουν αρχιτεκτονικά τις πόλεις αυτές με τις άλλες πόλεις του Ελληνισμού. Είναι τα άλλα μνημεία του Ελληνισμού, που δεν τα γνωρίζουν οι πολλοί ή που κάποιοι άλλοι δεν τα αναφέρουν, άγνωστο για ποιους λόγους.

Και δεν είναι μνημεία πολιτισμού μόνον τα κάθε είδους καλλιτεχνήματα από μάρμαρο και άλλα υλικά και τα κτίρια, που οι γκρεμισμένοι τοίχοι τους χάσκουν παραπονεμένα για την εγκατάλειψη.

Ο Κανδηλάπτης με την σύζυγο του Αγγελική

Μνημεία είναι και όσα γράφτηκαν εκεί στον Πόντο και τη νότια Ρωσία, είναι, δηλαδή, τα βιβλία, τα περιοδικά, οι εφημερίδες, οι κώδικες των εκκλησιών. Κάποιους από τους κώδικες, ευτυχώς βρέθηκε ο αείμνηστος Γεώργιος Κανδηλάπτης — Κάνις, που τους μάζεψε και τους περιέσωσε, μαζί με εικόνες και άλλα κειμήλια, όλα έργα πολιτισμού, όλα μνημεία πολιτισμού. Άλλα, όμως, ή χάθηκαν για πάντα, εξαιτίας της αδιαφορίας των Ποντίων, ή χάνονται μέσα σε αποθήκες της Άγκυρας, της Κωνσταντινούπολης και αλλού.

Δεν είναι, επομένως, μόνον οι βίλες των πλουσίων Ποντίων και τα θρησκευτικά μνημεία στον Πόντο, που κάποτε έλαμψαν, σκορπώντας το φως τους στην Ανατολή, αλλά και ευρύτερα και που αξίζουν της προσοχής μας. Αυτή η λάμψη έκανε τους τυμβωρύχους και τους αρχαιοκάπηλους να κατακλέψουν και από τον Πόντο — όπως και από τα άλλα μέρη του Ελληνισμού — όλη την αρχαία ελληνική κληρονομιά και να στολίσουν με αυτήν τα μουσεία τους, όπως το «Ερμιτάζ» στη Ρωσία, το «Λούβρο» στη Γαλλία, τα μουσεία του Λονδίνου, της Βιέννης και του Βερολίνου. Τα περισσότερα είναι της εποχής του Μιθριδάτη και της ρωμαϊκής περιόδου, άλλα άλλων εποχών.

Το αίτημα για επιστροφή τους στους τόπους που ανήκουν, θα έκανε τους κλέφτες να γελάνε σαρκαστικά με την αφέλειά μας. Εκείνο, όμως, που μπορεί να γίνει και που πρέπει να απαιτούμε είναι η διατήρηση και συντήρηση, τουλάχιστον, εκείνων που απέμειναν, με σαφή την αναφορά πάντοτε ότι πρόκειται για ελληνική κληρονομιά.

Πάνος   Καϊσίδης
Δημοσιογράφος- Συγγραφέας
c Απρίλης 2011