Βόρεια από το Τριλιθο, στην περιοχή του Μεσοχάλδιου — βυζαντινή ονομασία της περιοχής στα υψίπεδα νότια της Τραπεζούντας, στις παρυφές του όρους Κουλάτ Νταγ και κοντά στα χωριά Κρώμνη, Σταυρίν, Ίμερα, Τσιμερά κ.τ.λ., βρίσκεται κυλινδρικός βράχος πάνω σε υψηλή τοποθεσία. Ο Σάββας Ιωαννίδης αναφέρει ότι στην εποχή του, δηλαδή στα τέλη του 19ου αιώνα, αυτόν τον βράχο τον έλεγαν κάστρο.
Χρησίμευε ως φρυκτωρία, δηλαδή σηματοδότης, ανάμεσα στην Τραπεζούντα και το Μεσοχάλδιο και, πιο πέρα, προς το όρος Γκιαούρ Νταγ, μέχρι τα περσικά σύνορα. Επάνω στον Γκιαούρ Νταγ άναβαν φωτιά που την έβλεπαν στο φρούριο Άλας, από εκεί στο κάστρο του Τρίλιθου και από εκεί κατευθείαν στην Τραπεζούντα. Αυτά τα τρία κάστρα κάλυπταν, μέσα σε μία ώρα, απόσταση που θα χρειαζόταν διαφορετικά ποδαρόδρομο τεσσάρων ή πέντε ημερών.
Η θέα από το Τριλιθο δεν περιγράφεται με λόγια, ήταν μεγαλοπρεπής. Βόρεια φαίνεται ολόκληρη η κοιλάδα του Πυξίτη, μέχρι την Τραπεζούντα και τη θάλασσα, με όλα τα χωριά της περιοχής. Ανατολικά είναι ο βράχος της μονής της Παναγίας Σουμελά και η κοιλάδα του Πυξίτη ή Δαφνοπόταμου.
Νότια βρίσκεται η κοιλάδα Νικόχολα -Λαραχανής μέχρι το Καστέλι, όπου — κατά τον μητροπολίτη Χρύσανθο Φιλιππίδη — βρίσκονταν τα θερινά ανάκτορα των Κομνηνών, μέσα σε απόκρημνες και δυσκολοδιάβατες χαράδρες, βουνά, όπου υπήρχε οργιαστική βλάστηση.
Τα ανάκτορα, με τους πύργους και τα τείχη τους, είχαν κλειστή θέα και δεν φαίνονταν από τον δρόμο.
Φαίνονται, όμως, τα αιώνια χιονισμένα βουνά Κουλάτ Νταγ, Κρεπεγάδ, Αεσέρ, Ζύγανα, Άλας Σπέλια και Καρακαπάν. Νότια και δυτικά βρίσκονται τα χωριά της Ματσούκας.
Δυτικά από τον βράχο του Τρίλιθου, πάνω στη βασιλική οδό, υπήρχε ένα μικρό κτίριο, που ήταν, ίσως, το κάστρο της βασιλικής φρουράς, που είχε γύρω του ισχυρό τείχος, του οποίου ελάχιστα ερείπια διασώθηκαν μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Κατά τον Ισπανό πρεσβευτή στον Ταμερλάνο, τον Ρουΐ Γκονθάλεθ Κλαβίχο, που πέρασε από εκεί τον 15ο αιώνα, η περιοχή αυτή, που την αναφέρει ως άγονη, ήταν γεμάτη κάστρα, μέσα από τα οποία, οι κάτοικοι, με αρχηγούς τους Καβασίτες, αμύνονταν κατά των Τούρκων επιδρομέων. Οι κάτοικοι του Μεσοχάλδιου, λόγω της φτώχειας τους, έκαναν επιδρομές και απαιτούσαν διόδια από εκείνους που περνούσαν μπροστά από τα κάστρα τους. Τέτοια διόδια ζήτησαν και από τον Κλαβίχο.
Στο Μεσοχάλδιο υπήρχε το ομώνυμο περίφημο κάστρο, το οποίο λεγόταν και κάστρο της Άρδασσας, γιατί ήταν χτισμένο σε απόκρημνο βράχο κοντά στην κωμόπολη. Το κάστρο της Άρδασσας έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στην κατοχή και στην άμυνα της Τραπεζούντας.
Ως το 1830, το κάστρο υπήρχε χωρίς μεγάλες φθορές, αλλά, λίγο αργότερα, ένας μπέης της περιοχής από την Άρδασσα το γκρέμισε σε πολλά σημεία του, για να χρησιμοποιήσει τις πέτρες του κάστρου στο χτίσιμο κτιρίων του!
Υπάρχει ο θρύλος πως όταν οι Τούρκοι πολιορκούσαν το κάστρο το 1461 — για την κατάληψη της Τραπεζούντας — οι γυναίκες που είχαν καταφύγει στο κάστρο, για να αποφύγουν την ατίμωση, γκρεμίστηκαν από τις επάλξεις του. Μερικές πηγές αναφέρουν ότι ο διοικητής του κάστρου το παρέδωσε στους Τούρκους.
Πάνος Καϊσίδης
Δημοσιογράφος - Συγγραφέας
Η θέα από το Τριλιθο δεν περιγράφεται με λόγια, ήταν μεγαλοπρεπής. Βόρεια φαίνεται ολόκληρη η κοιλάδα του Πυξίτη, μέχρι την Τραπεζούντα και τη θάλασσα, με όλα τα χωριά της περιοχής. Ανατολικά είναι ο βράχος της μονής της Παναγίας Σουμελά και η κοιλάδα του Πυξίτη ή Δαφνοπόταμου.
Νότια βρίσκεται η κοιλάδα Νικόχολα -Λαραχανής μέχρι το Καστέλι, όπου — κατά τον μητροπολίτη Χρύσανθο Φιλιππίδη — βρίσκονταν τα θερινά ανάκτορα των Κομνηνών, μέσα σε απόκρημνες και δυσκολοδιάβατες χαράδρες, βουνά, όπου υπήρχε οργιαστική βλάστηση.
Τα ανάκτορα, με τους πύργους και τα τείχη τους, είχαν κλειστή θέα και δεν φαίνονταν από τον δρόμο.
Φαίνονται, όμως, τα αιώνια χιονισμένα βουνά Κουλάτ Νταγ, Κρεπεγάδ, Αεσέρ, Ζύγανα, Άλας Σπέλια και Καρακαπάν. Νότια και δυτικά βρίσκονται τα χωριά της Ματσούκας.
Δυτικά από τον βράχο του Τρίλιθου, πάνω στη βασιλική οδό, υπήρχε ένα μικρό κτίριο, που ήταν, ίσως, το κάστρο της βασιλικής φρουράς, που είχε γύρω του ισχυρό τείχος, του οποίου ελάχιστα ερείπια διασώθηκαν μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Κατά τον Ισπανό πρεσβευτή στον Ταμερλάνο, τον Ρουΐ Γκονθάλεθ Κλαβίχο, που πέρασε από εκεί τον 15ο αιώνα, η περιοχή αυτή, που την αναφέρει ως άγονη, ήταν γεμάτη κάστρα, μέσα από τα οποία, οι κάτοικοι, με αρχηγούς τους Καβασίτες, αμύνονταν κατά των Τούρκων επιδρομέων. Οι κάτοικοι του Μεσοχάλδιου, λόγω της φτώχειας τους, έκαναν επιδρομές και απαιτούσαν διόδια από εκείνους που περνούσαν μπροστά από τα κάστρα τους. Τέτοια διόδια ζήτησαν και από τον Κλαβίχο.
 |
| Τραπεζούντα (Πριν το 1914) |
Ως το 1830, το κάστρο υπήρχε χωρίς μεγάλες φθορές, αλλά, λίγο αργότερα, ένας μπέης της περιοχής από την Άρδασσα το γκρέμισε σε πολλά σημεία του, για να χρησιμοποιήσει τις πέτρες του κάστρου στο χτίσιμο κτιρίων του!
Υπάρχει ο θρύλος πως όταν οι Τούρκοι πολιορκούσαν το κάστρο το 1461 — για την κατάληψη της Τραπεζούντας — οι γυναίκες που είχαν καταφύγει στο κάστρο, για να αποφύγουν την ατίμωση, γκρεμίστηκαν από τις επάλξεις του. Μερικές πηγές αναφέρουν ότι ο διοικητής του κάστρου το παρέδωσε στους Τούρκους.
Δημοσιογράφος - Συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου