Κάθε οικογένεια έχει την ιστορία της, η οποία φυσικά δημιουργείται με γεγονότα και βιώματα και μεταδίδεται από γενεά σε γενεά με τις αφηγήσεις των παππούδων και γονέων. Πολλές φορές, μάλιστα, συνηθίζεται να γράφεται.
Είναι φυσικό και η δική μου οικογένεια να έχει την ιστορία της, την οποία κληρονόμησα από τις αφηγήσεις κυρίως της μητέρας μου και συμπληρωματικά της μεγαλύτερης αδελφής μου, γιατί τον πατέρα μου τον έχασα πολύ χωρίς, όταν ήμουν μόλις οκτώ (8) ετών.
Οι γονείς μου λοιπόν Αλέξιος Κατσανίδης και Κυριακή Τσαουσίδου γεννήθηκαν στον Πόντο, ο πατέρας μου το 1890 και η μητέρα το 1896 και συγκεκριμένα στο χωριό Καράπιρ της επαρχίας Ακ Νταγ Μαντέν, που υπαγόταν διοικητικά στο Νομό Αγκύρας και εκκλησιαστικά στην ορθόδοξη Μητρόπολη Χαλδίας. Η τουρκική ονομασία στα ελληνικά σημαίνει Μεταλλείο του Λευκού Όρους.
Σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα και με βάση την Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού η περιοχή του Ακ Νταγ Μαντέν εποικίστηκε την περίοδο 1832-50, από Έλληνες της περιοχής Αργυρούπολης, όπου τα γνωστά μεταλλεία έπαψαν να λειτουργούν, με αποτέλεσμα πολλές οικογένειες να αναζητούν την τύχη τους σε άλλα μέρη της Τουρκίας, κυρίως νοτιοδυτικά και πολλοί μεταξύ άλλων εγκαταστάθηκαν στις κοιλάδες του Ακ Νταγ, όπου υπήρχαν ενδείξεις για μεταλλεία. Εκεί ίδρυσαν την ομώνυμη κωμόπολη Ακ Νταγ Μαντέν με 7 χιλ. κατοίκους, εκ των οποίων 5.000 Έλληνες και άλλα 30 χωριά με πληθυσμό συνολικά 20 χιλ. Έλληνες.
Το Καράπιρ ήταν το μεγαλύτερο ελληνικό χωριό με 1.500 κατοίκους. Η περιοχή της Επαρχίας Ακ Νταγ Μαντέν είχε συνολικά 80 χωριά με κατοίκους Τούρκους, Έλληνες και Αρμένιους.
Στην πορεία δύο σημαντικά γεγονότα σημάδεψαν την ζωή των Ελλήνων. Το 1880 εξαντλήθηκαν τα μεταλλεία και οι Έλληνες αναγκάσθηκαν να στραφούν στην γεωργοκτηνοτροφία, οικοδομικές εργασίες και εμπόριο. Το 1876 ένα επεισόδιο με τους κρυπτοχριστιανούς Σταυριώτες έδωσε το έναυσμα στους Τούρκους για διώξεις και διωγμούς των Ελλήνων. Τα δεινοπαθήματα εντάθηκαν με την επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908 και αργότερα με την κήρυξη του Βαλκανικού πολέμου 1912-13 και φυσικά κορυφώθηκαν με τον α' παγκόσμιο πόλεμο 1914-18 με τα γνωστά επακόλουθα.
Από τις αφηγήσεις της μητέρας μου, αυτή που έμεινε βαθιά χαραγμένη στην μνήμη μου, είναι σχετικά με τον παππού Ιορδάνη Τσαουσίδη, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος στο Καράπιρ, κατηγορήθηκε από κάποιο γείτονα ότι έκρυβε Αρμένιους, φυλακίσθηκε και βρέθηκε πεθαμένος το πρωί της ημέρας της δίκης του.
Σύμφωνα με το βιβλίο του Γεωργίου Φωτιάδη: Το ελληνικό μεταλλείον Ακ Νταγ Μαντέν πολλά μέλη των οικογενειών των γονέων μου διακρίθηκαν στην κοινωνία του Καράπιρ και ευρύτερα της επαρχίας Ακ Νταγ Μαντέν, όπως ο παπα Θεόδωρος Τσαουσίδης, ο παπα Παναγιώτης Τσαουσίδης, ο ιεροψάλτης Ηλίας Τσαουσίδης, επίσης ο ιεροψάλτης και δάσκαλος Ευστάθιος Κατσανίδης, ο οποίος, μάλιστα, μετά το 1923 εγκαταστάθηκε στο χωριό Μελίσσι Γρεβενών, ο δάσκαλος Θεόδωρος Κατσανίδης και ο επίσης δάσκαλος Μουράτης Τσαουσίδης.
Μετά το 1912 πολλές οικογένειες του Καράπιρ και ευρύτερα της περιοχής Ακ Νταγ Μαντέν αναγκάσθηκαν να εγκατασταθούν στην Άγκυρα προκειμένου να επιβιώσουν και να αποφύγουν τις διώξεις των Τούρκων. Οι δικοί μου ήταν μεταξύ αυτών και ασχολήθηκαν με οικοδομικές εργασίες. Ο πατέρας μου έγινε μαρμαρογλύπτης.
Η μητέρα μου αφηγήθηκε ακόμη και μια παράξενη ιστορία. Ο μεγάλος αδελφός του πατέρα μου, ο Νικόλαος, ο οποίος μάλιστα ανέλαβε τα ηνία της οικογένειας μετά τον θάνατο του πατέρα του Θεόφιλου, παντρεύτηκε και απέκτησε γιο με το όνομα Μιχαήλ. Αρρώστησε όμως ξαφνικά, διαισθάνθηκε τον επερχόμενο θάνατό του και είχε την γενναιότητα να συστήσει στην νεαρή γυναίκα του να δώσει κάπου το παιδί και να ξαναφτιάξει την ζωή της. Πράγματι το παιδί δόθηκε σε μια Κύπρια φοιτήτρια και έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη τους, τόσο του μικρού, της μητέρας όσο και της Κύπριας.
Οι γονείς μου με την ανταλλαγή των πληθυσμών με βάση την συνθήκη της Λωζάννης του 1923 εγκαταστάθηκαν μετά από πολλές ταλαιπωρίες στο προσφυγικό χωριό Δήμητρα Σερρών μαζί με τα αδέλφια της μητέρας μου και πολλούς άλλους από το Καράπιρ. Ο αδελφός του πατέρα μου Ιωάννης κατάφερε να δραπετεύσει ενωρίτερα, πιθανότατα το 1916, και να εγκατασταθεί στο χωριό Απιδεώνα Αχαΐας με το όνομα Θεοφιλόπουλος. Με πολλές κακουχίες κατάφεραν να επιβιώσουν στην νέα Πατρίδα, την Δήμητρα Σερρών και να αποκτήσουν εννέα παιδιά, από τα οποία όμως τελικά έζησαν τρία.
Όταν λοιπόν επέστρεψα το 1975 από το Βερολίνο μετά από μακρόχρονη απουσία για περαιτέρω σπουδές, ως διδάκτορας Οικονομικών Επιστημών, η μητέρα μου διηγήθηκε ακόμη μια παράξενη ιστορία, ότι δηλαδή ο παπάς ενός κοντινού χωριού, της Ν. Φυλής Σερρών, πόντιος και από την περιοχή Ακ Νταγ Μαντέν, επισκέφθηκε την Κύπρο και είδε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος μάλιστα του ανέφερε ότι η μητέρα του, προτού πεθάνει, του είπε την αλήθεια, ότι δηλαδή δεν είναι πραγματικό παιδί της και ότι το πραγματικό όνομά του είναι Μιχαήλ Κατσανίδης του Νικολάου και ότι οι συγγενείς του βρίσκονται κάπου στην Μακεδονία. Ζήτησε να μάθει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος από τον επισκέπτη ιερωμένο αν γνωρίζει κάτι σχετικό, ο οποίος μάλιστα απάντησε καταφατικά και θα μεταφέρει το μήνυμα.
Δυστυχώς τότε δεν μπορούσα να πιστέψω την παράξενη ιστορία, φορτωμένος με τα όνειρα του Βερολίνου και τα νέα καθήκοντά μου ως Δ/ντής της Συνεταιριστικής Σχολής της ΠΑΣΕΓΕΣ στην Θεσ/νίκη και τις άλλες φιλοδοξίες μου, δεν έδωσα συνέχεια στα λεγόμενα και τις συχνές παραινέσεις της μητέρας μου. Μέχρι να προλάβω να συνειδητοποιήσω το μέγεθος και την σοβαρότητα της μαρτυρίας και να προχωρήσω σε κάποια ενέργεια έστω μια επιστολή, πεθαίνει, το 1977, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.
Μετά από χρόνια, το 2005, επισκέφθηκα την Κύπρο με κάποιο εκδρομικό. Μέσα στο πρόγραμμα ήταν και η επίσκεψη στη Μονή Κύκκου, όπου ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εμόνασε από ηλικίας 13 ετών. Τότε βρήκα την ευκαιρία να επισκεφθώ τον Τάφο, να προσκυνήσω τον μεγάλο νεκρό και να αναλογισθώ την τεράστια παράλειψη, που έχω διαπράξει στην ζωή μου, να μη δώσω συνέχεια στην αφήγηση και παραινέσεις της μητέρας μου, αλλά και στο ενδιαφέρον, που έδειξε ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος, να γνωρίσει τους συγγενείς του.
Από τότε νοιώθω βαθύτατες τύψεις για το λάθος μου και σήμερα απλά και μόνον παρακινούμαι από την υποχρέωση επιτέλους να δοθεί ένα τέλος, έστω με μια απλή κατάθεση ιστορικής μαρτυρίας.
Στέργιος Κατσανίδης
Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλονίκης -πρ. νομάρχης Καρδίτσας
Είναι φυσικό και η δική μου οικογένεια να έχει την ιστορία της, την οποία κληρονόμησα από τις αφηγήσεις κυρίως της μητέρας μου και συμπληρωματικά της μεγαλύτερης αδελφής μου, γιατί τον πατέρα μου τον έχασα πολύ χωρίς, όταν ήμουν μόλις οκτώ (8) ετών.
Οι γονείς μου λοιπόν Αλέξιος Κατσανίδης και Κυριακή Τσαουσίδου γεννήθηκαν στον Πόντο, ο πατέρας μου το 1890 και η μητέρα το 1896 και συγκεκριμένα στο χωριό Καράπιρ της επαρχίας Ακ Νταγ Μαντέν, που υπαγόταν διοικητικά στο Νομό Αγκύρας και εκκλησιαστικά στην ορθόδοξη Μητρόπολη Χαλδίας. Η τουρκική ονομασία στα ελληνικά σημαίνει Μεταλλείο του Λευκού Όρους.
Το Καράπιρ ήταν το μεγαλύτερο ελληνικό χωριό με 1.500 κατοίκους. Η περιοχή της Επαρχίας Ακ Νταγ Μαντέν είχε συνολικά 80 χωριά με κατοίκους Τούρκους, Έλληνες και Αρμένιους.
Στην πορεία δύο σημαντικά γεγονότα σημάδεψαν την ζωή των Ελλήνων. Το 1880 εξαντλήθηκαν τα μεταλλεία και οι Έλληνες αναγκάσθηκαν να στραφούν στην γεωργοκτηνοτροφία, οικοδομικές εργασίες και εμπόριο. Το 1876 ένα επεισόδιο με τους κρυπτοχριστιανούς Σταυριώτες έδωσε το έναυσμα στους Τούρκους για διώξεις και διωγμούς των Ελλήνων. Τα δεινοπαθήματα εντάθηκαν με την επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908 και αργότερα με την κήρυξη του Βαλκανικού πολέμου 1912-13 και φυσικά κορυφώθηκαν με τον α' παγκόσμιο πόλεμο 1914-18 με τα γνωστά επακόλουθα.
Από τις αφηγήσεις της μητέρας μου, αυτή που έμεινε βαθιά χαραγμένη στην μνήμη μου, είναι σχετικά με τον παππού Ιορδάνη Τσαουσίδη, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος στο Καράπιρ, κατηγορήθηκε από κάποιο γείτονα ότι έκρυβε Αρμένιους, φυλακίσθηκε και βρέθηκε πεθαμένος το πρωί της ημέρας της δίκης του.
Σύμφωνα με το βιβλίο του Γεωργίου Φωτιάδη: Το ελληνικό μεταλλείον Ακ Νταγ Μαντέν πολλά μέλη των οικογενειών των γονέων μου διακρίθηκαν στην κοινωνία του Καράπιρ και ευρύτερα της επαρχίας Ακ Νταγ Μαντέν, όπως ο παπα Θεόδωρος Τσαουσίδης, ο παπα Παναγιώτης Τσαουσίδης, ο ιεροψάλτης Ηλίας Τσαουσίδης, επίσης ο ιεροψάλτης και δάσκαλος Ευστάθιος Κατσανίδης, ο οποίος, μάλιστα, μετά το 1923 εγκαταστάθηκε στο χωριό Μελίσσι Γρεβενών, ο δάσκαλος Θεόδωρος Κατσανίδης και ο επίσης δάσκαλος Μουράτης Τσαουσίδης.
 |
| Το σπίτι του Γιώργου Κιουπτζίδη στο Ακ νταγ Μαντέν |
Η μητέρα μου αφηγήθηκε ακόμη και μια παράξενη ιστορία. Ο μεγάλος αδελφός του πατέρα μου, ο Νικόλαος, ο οποίος μάλιστα ανέλαβε τα ηνία της οικογένειας μετά τον θάνατο του πατέρα του Θεόφιλου, παντρεύτηκε και απέκτησε γιο με το όνομα Μιχαήλ. Αρρώστησε όμως ξαφνικά, διαισθάνθηκε τον επερχόμενο θάνατό του και είχε την γενναιότητα να συστήσει στην νεαρή γυναίκα του να δώσει κάπου το παιδί και να ξαναφτιάξει την ζωή της. Πράγματι το παιδί δόθηκε σε μια Κύπρια φοιτήτρια και έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη τους, τόσο του μικρού, της μητέρας όσο και της Κύπριας.
Οι γονείς μου με την ανταλλαγή των πληθυσμών με βάση την συνθήκη της Λωζάννης του 1923 εγκαταστάθηκαν μετά από πολλές ταλαιπωρίες στο προσφυγικό χωριό Δήμητρα Σερρών μαζί με τα αδέλφια της μητέρας μου και πολλούς άλλους από το Καράπιρ. Ο αδελφός του πατέρα μου Ιωάννης κατάφερε να δραπετεύσει ενωρίτερα, πιθανότατα το 1916, και να εγκατασταθεί στο χωριό Απιδεώνα Αχαΐας με το όνομα Θεοφιλόπουλος. Με πολλές κακουχίες κατάφεραν να επιβιώσουν στην νέα Πατρίδα, την Δήμητρα Σερρών και να αποκτήσουν εννέα παιδιά, από τα οποία όμως τελικά έζησαν τρία.
Όταν λοιπόν επέστρεψα το 1975 από το Βερολίνο μετά από μακρόχρονη απουσία για περαιτέρω σπουδές, ως διδάκτορας Οικονομικών Επιστημών, η μητέρα μου διηγήθηκε ακόμη μια παράξενη ιστορία, ότι δηλαδή ο παπάς ενός κοντινού χωριού, της Ν. Φυλής Σερρών, πόντιος και από την περιοχή Ακ Νταγ Μαντέν, επισκέφθηκε την Κύπρο και είδε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος μάλιστα του ανέφερε ότι η μητέρα του, προτού πεθάνει, του είπε την αλήθεια, ότι δηλαδή δεν είναι πραγματικό παιδί της και ότι το πραγματικό όνομά του είναι Μιχαήλ Κατσανίδης του Νικολάου και ότι οι συγγενείς του βρίσκονται κάπου στην Μακεδονία. Ζήτησε να μάθει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος από τον επισκέπτη ιερωμένο αν γνωρίζει κάτι σχετικό, ο οποίος μάλιστα απάντησε καταφατικά και θα μεταφέρει το μήνυμα.
Δυστυχώς τότε δεν μπορούσα να πιστέψω την παράξενη ιστορία, φορτωμένος με τα όνειρα του Βερολίνου και τα νέα καθήκοντά μου ως Δ/ντής της Συνεταιριστικής Σχολής της ΠΑΣΕΓΕΣ στην Θεσ/νίκη και τις άλλες φιλοδοξίες μου, δεν έδωσα συνέχεια στα λεγόμενα και τις συχνές παραινέσεις της μητέρας μου. Μέχρι να προλάβω να συνειδητοποιήσω το μέγεθος και την σοβαρότητα της μαρτυρίας και να προχωρήσω σε κάποια ενέργεια έστω μια επιστολή, πεθαίνει, το 1977, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.
 |
| Μακάριος |
Από τότε νοιώθω βαθύτατες τύψεις για το λάθος μου και σήμερα απλά και μόνον παρακινούμαι από την υποχρέωση επιτέλους να δοθεί ένα τέλος, έστω με μια απλή κατάθεση ιστορικής μαρτυρίας.
Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλονίκης -πρ. νομάρχης Καρδίτσας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου