Αλλαξοπιστία των κατοίκων της κοιλάδας του ποταμού της Σαντάς

Ο  α' Ιστοριογράφος (σ.σ. Φίλιππας Απ. Χειμωνίδης) μας παραδέχεται πως τούρκεψαν οι Αρμένιοι των χωριών Ισχάν και Γουλιτσάντων και οι 'Ελληνες του χωριού Αγρίδ στην εποχή των Τερέπεηδων.
 Πολλοί παραδέχονται ότι αυτοί αλλαξοπίστησαν αμέσως μετά την άλωση  και η γνώμη τους αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι όσοι Χριστιανοί, προπαντός Έλληνες, αλλαξοπίστησαν το 1665 διατήρησαν όλοι ανεξαιρέτως τη γλώσσα τους, όπως οι Τούρκοι της Τόνγιας, του Όφη, της Ματσούκας και άλλοι, ενώ οι Χριστιανοί που αλλαξοπίστησαν αμέσως μετά την άλωση  έχασαν  ολότελα τη γλώσσα τους και κατάντησαν φανατικότατοι Τούρκοι.
Οι Τούρκοι των γειτονικών χωριών της Σαντάς δε γνωρίζουν καθόλου  από  Ελληνικά και Αρμένικα  και  επομένως τούρκεψαν  αμέσως ύστερα  από την άλωση και όχι κατά τον 17ο αιώνα.
Εδώ γεννιέται εύλογα το  ερώτημα: Τούρκεψαν άραγε όλοι οι Έλληνες και  Αρμένιοι των πλησιέστερων χωριών της Σαντάς;
 Σ’ αυτό αδίστακτα απαντούμε: Οι  Αρμένιοι τούρκεψαν όλοι  αμέσως μετά την άλωση και παρέμειναν στα χωριά τους, πολλοί όμως  από τους Έλληνες μόλις αισθάνθηκαν την πίεση των Τούρκων ύστερα από την άλωση έφυγαν στα  βουνά της Σαντάς και βρήκαν τους παλαιούς γνώριμους τους, οι  οποίοι δεν κουνήθηκαν καθόλου  απ'  τη  θέση τους στη φουρτουνιασμένη εποχή  της άλωσης, γιατί που αλλού μπορούσαν να βρουν ασφαλέστερο κρησφύγετο;
  Ιδιαίτερα πολλοί Έλληνες του Ισχάν έφυγαν τότε και κατασκήνωσαν για μεγαλύτερη τους  ασφάλεια στο πιο ψηλό χωριό της Σαντάς, τα  Λιμνία, που εξ αιτίας των νέων  αποίκων του ονομάσθηκε  Ισχανάντων, αν και  ο α’ ιστοριογράφος μας αναφέρει πως ο γιος του Κωνσταντίνου Ισχάν έδωσε το όνομά του στο Ισχανάντων. Την λεπτομέρεια αυτή της φυγής των Ελλήνων του Ισχάν μου την αφηγήθηκαν οι Ισχανανταίοι Χαράλαμπος Παρμαξούζ και Πιπιλίκας. Έπειτα και το χωριό Ισχανάντων δεν ήταν δυνατόν να χάσει και το μεσαιωνικό του όνομα Λιμνία, γιατί βρίσκονταν εκεί στην τοποθεσία των σπιτιών του Νικολή Τεμιρτζόγλου και του Γουρή δυο μικρές λίμνες που σχηματίστηκαν  από τα άφθονα νερά  που πήγαζαν  από τα υπόγεια των γύρω σπιτιών των Καγκελάντων, Τσαχουράντων κλπ.
 Οι λιμνούλες αυτές  ξεράθηκαν μόλις στις  αρχές του ΙΘ’. αιώνα με την διοχέτευση των νερων τους στον κατήφορο της εκκλησίας  της  Αγίας Κυριακής  και  από τότε δεν ακούστηκε πια το όνομα  Λιμνία.

Μιλτιάδης Κ. Νυμφόπουλος
Εκπαιδευτικός
Ιστοριογράφος της Σαντάς









Σχόλια πάνω στην "Ιστορία της Σαντάς" του Φιλ. Χειμωνίδη