Οι απαλλοτριώσεις στην Ελλάδα δεν άρχισαν με την έλευση των προσφύγων. Ακόμα, από την επαύριο της Μεγάλης Επαναστασης του 1821, γεννήθηκε αμέσως το πρόβλημα της γης και των "εθνικών κτημάτων", δηλαδη, της γης που ανήκε στην ελληνική Διοίκηση (κυβέρνηση) μιά και ηταν ιδιοκτησία Τούρκων που την εγκατέλειψαν, φεύγοντας από την ορμή της εξεγερσης των Ελλήνων.
Δυστυχώς την περίοδο αυτή, παρά τις προσπάθειες και των Εθνικών Συνελεύσεων και του Καποδίστρια κατόπιν, έγινε σωστή καταλήστευση των "εθνικών κτημάτων" από τους επιτήδειους και τους κοτζαμπάσηδες, που με τη χαλάρωση των κυβερνητικών μέτρων και την έλλειψη συνοχής των διάφορων απελευθερωμένων περιοχών, κατέλαβαν εκτάσεις και τελικά έγιναν «ιδιοκτήτες» με ελάχιστες δαπάνες ή τελείως... δωρεάν.
Έως το 1881, οι διανομές γης σε άπορους αγωνιστές, σε ορφανά και χήρες ήσαν ελάχιστες. Από όλες τις περιοχές της τότε απαλευθερωμένης χωράς ζητούνταν διανομή της «εθνικής γης» στους κατατρεγμένους και πεινασμένους αγρότες αγωνιστές, στους ώμους των οποίων στηρίχθηκε κυρίως ο Αγώνας, και τώρα, με την απελευθέρωση περιφέρονταν από τόπο σε τόπο ζητώντας εστω ξερό ψωμί και στέγη . Κοντά στους άστεγους και άκληρους της Επαναστάσης, που δεν τακτοποιήθηκαν μέχρι και το 1881, προστέθηκαν οι κολλίγοι, οπως προαναφέραμε, της Θεσσαλίας, η οποία προσαρτήθηκε με τη Συνθήκη του Βερολίνου του 1878 στην Ελλαδα και πραγματοποιήθηκε αυτή η προσάρτηση στα 1881.
Ο Δημοσθ. Στεφανίδης, στο έργο του «Αγροτική πολιτική», γράφει με περισσή αγανάκτηση: «Το ήμισυ των Θεσσαλών καλλιεργητών, αν μη και πλέον τούτου, ήσαν τότε ακτήμονες, ζώντες υπό δυσμενεστάτας οικονομικάς και κοινωνικάς συνθήκας. Επί Τουρκοκρατίας είχον ούτοι την αφέλειαν να θεωρούν την μορτικήν των ιδιότητα ως εξάρτημα της τουρκικής τυραννίας και να διαβλέπουν εις την προσάρτησιν της πατρίδος των με την μητέρα Ελλάδα εν θετικόν βήμα προς απολύτρωσήν των εκ των κοινωνικών και οικονομικών των δεινών. Δυστυχώς, προς όνειδος του ελληνικού κράτους, αι ελπίδες αυταί επέπρωτο να διαψευσθούν κατά μέγα μέρος και δια μακράν σειράν ετών. Υπήρξαν μάλιστα και περιπτώσεις Ελλήνων τσιφλικούχων, που υπεκατέστησαν τους αναχωρήσαντας Τούρκους, οίτινες εδείχθησαν πολύ σκληρότεροι των προκατόχων των έναντι των καλλιεργητών, διότι δήθεν ηγόρασαν τα κτήματά των εις υψηλός τιμάς και ώφειλον να επιδιώξουν και επιτύχουν την μεγαλυτέ-ραν δυνατήν καθαράν πρόσοδον...».
Αλλά, ήταν αλήθεια ότι αγόρασαν από τους Τούρκους που έφυγαν, σε υψηλές τιμές τα κτήματα που τα μετέτρεψαν σε τόπους βασανιστηρίων των Ελλήνων κολλίγων; Την απάντηση μας τη δίνει πάλι ο Στεφανϊδης: " Η πώλησις των εν Θεσσαλία και Αρτη τσιφλικίων του τουρκικού κράτους εγένετο κατά μέγιστον μέρος εις Έλληνας κεφαλαιούχους, εις χαμηλάς τιμάς και μετά μεγάλης σπουδής, δια να μη ευρεθούν ταύτα, κατά την προσάρτησιν, ιδιοκτησία του τουρκικού κράτους και ενδεχομένως υποκατασταθή υπ αυτό αυτομάτως, άνευ αποζημιώσεως το ελληνικόν Δημόσιον, πράγμα το οποίον δεν συνέβη..."
Πάνω στο ίδιο θέμα τονίζει αλλού ο ίδιος συγγραφέας: "Η απόκτησις υπό Ελλήνων μεγάλων κτημάτων εγένετο κατόπιν πωλήσεων μεγάλων δημοσίων αγροκτημάτων (ιμλακίων). Πολλά, λοιπόν, εκ των κτημάτων αυτών και μάλιστα, εκ των δημευθέντων θεσσαλικών και ηπειρωτικών τσιφλικιών του Αλή πασά ηγοράσθησαν με αρκετάς ευκολίας πληρωμής και αντί σχετικού μικρού τιμήματος υπό πλουσίων Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως, της Ρουμανίας και της Αιγύπτου, ως του Ζάππα, του Στεφάνοβικ-Σκυλίτση, του Χρηστάκη Ζωγράφου και άλλων.
Η απόκτησις των περισσοτέρων εγένετο μετά την Βερολίνειον Συνθήκην του 1878, ακόμη και μήνας τινάς προ της υπογραφής της Ελληνοτουρκικής Συνθήκης της Κωνσταντινουπόλεως του 1881, περί παραχωρήσεως της Θεσσαλίας και μέρους της Ηπείρου εις την Ελλάδα..." .
Στη συνέχεια ο συγγραφέας μας πληροφορεί: «Η οικογένεια Καραπάνου (μεγάλος τσιφλικάς στην περιοχή της Αρτας), φερεται κεκτημένη τότε (1881) ευρυτάτην λατιφουντιακήν ιδιοκτησίαν (λατιφούντιο, λατινικός όρος για μεγάλες κτηματικές ιδιοκτησίες), η οποία αποτελείτο από υπερπεντήκοντα τσιφλίκια, κείμενα εν Αρτη, εντεύθεν και εκείθεν του Αράχθου, αλλά και εις άλλας περιοχας».
Εξάλλου, ο Γ. Παχύς για το ίδιο θέμα αναφέρει στο έργο του «Το εν Ηπειρω αγροτικόν ζητημα» ότι η ιδιοκτησία αυτή προήλθε κυρίως απο αγορα από τον Καραπάνο 28 ηπειρωτικών τσιφλικιών αντί 60 χιλιάδων τουρκικών λιρών από τους κληρονόμους του Τούρκου Μουσταφά, στον οποίο το τούρκικο κράτος δώρησε παλαιότερα τις εκτάσεις αυτές. Ενα άλλο μικρό μέρος της ιδιοκτησίας αυτής του Καραπάνου προήλθε από τον γάμο του με την κόρη του Χρηστάκη Ζωγράφου, ο οποίος είχε αγοράσει από το τουρκικό κράτος, λίγο πριν απο την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, δεκάδες θεσσαλικά και ηπειρωτικά τσιφλίκια.
Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι μόνον τα τσιφλίκια του Αλή πασά ανέρχονταν σε 935 και απλώνονταν μέχρι την Αιτωλοακαρνανία, Θεσσαλία και Μακεδονία, τα οποία περιήλθαν στο τουρκικό Δημόσιο, όταν εξοντώθηκε ο τύραννος της Ηπείρου και σε συνέχεια, δόθηκαν σε Τούρκους αξιωματούχους, για να περιέλθει ένα μέρος απ' αυτά, σε Έλληνες πριν από την προσάρτηση.
Γιώργος Ν. Λαμψίδης
Οι φωτο ειναι απο το 7ο Γυμνασιο Λάρισας: http://7gym-laris.lar.sch.gr/ergasies/thessalia.htm
Δυστυχώς την περίοδο αυτή, παρά τις προσπάθειες και των Εθνικών Συνελεύσεων και του Καποδίστρια κατόπιν, έγινε σωστή καταλήστευση των "εθνικών κτημάτων" από τους επιτήδειους και τους κοτζαμπάσηδες, που με τη χαλάρωση των κυβερνητικών μέτρων και την έλλειψη συνοχής των διάφορων απελευθερωμένων περιοχών, κατέλαβαν εκτάσεις και τελικά έγιναν «ιδιοκτήτες» με ελάχιστες δαπάνες ή τελείως... δωρεάν.
 |
| Κολίγοι |
Ο Δημοσθ. Στεφανίδης, στο έργο του «Αγροτική πολιτική», γράφει με περισσή αγανάκτηση: «Το ήμισυ των Θεσσαλών καλλιεργητών, αν μη και πλέον τούτου, ήσαν τότε ακτήμονες, ζώντες υπό δυσμενεστάτας οικονομικάς και κοινωνικάς συνθήκας. Επί Τουρκοκρατίας είχον ούτοι την αφέλειαν να θεωρούν την μορτικήν των ιδιότητα ως εξάρτημα της τουρκικής τυραννίας και να διαβλέπουν εις την προσάρτησιν της πατρίδος των με την μητέρα Ελλάδα εν θετικόν βήμα προς απολύτρωσήν των εκ των κοινωνικών και οικονομικών των δεινών. Δυστυχώς, προς όνειδος του ελληνικού κράτους, αι ελπίδες αυταί επέπρωτο να διαψευσθούν κατά μέγα μέρος και δια μακράν σειράν ετών. Υπήρξαν μάλιστα και περιπτώσεις Ελλήνων τσιφλικούχων, που υπεκατέστησαν τους αναχωρήσαντας Τούρκους, οίτινες εδείχθησαν πολύ σκληρότεροι των προκατόχων των έναντι των καλλιεργητών, διότι δήθεν ηγόρασαν τα κτήματά των εις υψηλός τιμάς και ώφειλον να επιδιώξουν και επιτύχουν την μεγαλυτέ-ραν δυνατήν καθαράν πρόσοδον...».
 |
| Τσιφλικάδες |
Αλλά, ήταν αλήθεια ότι αγόρασαν από τους Τούρκους που έφυγαν, σε υψηλές τιμές τα κτήματα που τα μετέτρεψαν σε τόπους βασανιστηρίων των Ελλήνων κολλίγων; Την απάντηση μας τη δίνει πάλι ο Στεφανϊδης: " Η πώλησις των εν Θεσσαλία και Αρτη τσιφλικίων του τουρκικού κράτους εγένετο κατά μέγιστον μέρος εις Έλληνας κεφαλαιούχους, εις χαμηλάς τιμάς και μετά μεγάλης σπουδής, δια να μη ευρεθούν ταύτα, κατά την προσάρτησιν, ιδιοκτησία του τουρκικού κράτους και ενδεχομένως υποκατασταθή υπ αυτό αυτομάτως, άνευ αποζημιώσεως το ελληνικόν Δημόσιον, πράγμα το οποίον δεν συνέβη..."
Πάνω στο ίδιο θέμα τονίζει αλλού ο ίδιος συγγραφέας: "Η απόκτησις υπό Ελλήνων μεγάλων κτημάτων εγένετο κατόπιν πωλήσεων μεγάλων δημοσίων αγροκτημάτων (ιμλακίων). Πολλά, λοιπόν, εκ των κτημάτων αυτών και μάλιστα, εκ των δημευθέντων θεσσαλικών και ηπειρωτικών τσιφλικιών του Αλή πασά ηγοράσθησαν με αρκετάς ευκολίας πληρωμής και αντί σχετικού μικρού τιμήματος υπό πλουσίων Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως, της Ρουμανίας και της Αιγύπτου, ως του Ζάππα, του Στεφάνοβικ-Σκυλίτση, του Χρηστάκη Ζωγράφου και άλλων.
Η απόκτησις των περισσοτέρων εγένετο μετά την Βερολίνειον Συνθήκην του 1878, ακόμη και μήνας τινάς προ της υπογραφής της Ελληνοτουρκικής Συνθήκης της Κωνσταντινουπόλεως του 1881, περί παραχωρήσεως της Θεσσαλίας και μέρους της Ηπείρου εις την Ελλάδα..." .
Στη συνέχεια ο συγγραφέας μας πληροφορεί: «Η οικογένεια Καραπάνου (μεγάλος τσιφλικάς στην περιοχή της Αρτας), φερεται κεκτημένη τότε (1881) ευρυτάτην λατιφουντιακήν ιδιοκτησίαν (λατιφούντιο, λατινικός όρος για μεγάλες κτηματικές ιδιοκτησίες), η οποία αποτελείτο από υπερπεντήκοντα τσιφλίκια, κείμενα εν Αρτη, εντεύθεν και εκείθεν του Αράχθου, αλλά και εις άλλας περιοχας».
Εξάλλου, ο Γ. Παχύς για το ίδιο θέμα αναφέρει στο έργο του «Το εν Ηπειρω αγροτικόν ζητημα» ότι η ιδιοκτησία αυτή προήλθε κυρίως απο αγορα από τον Καραπάνο 28 ηπειρωτικών τσιφλικιών αντί 60 χιλιάδων τουρκικών λιρών από τους κληρονόμους του Τούρκου Μουσταφά, στον οποίο το τούρκικο κράτος δώρησε παλαιότερα τις εκτάσεις αυτές. Ενα άλλο μικρό μέρος της ιδιοκτησίας αυτής του Καραπάνου προήλθε από τον γάμο του με την κόρη του Χρηστάκη Ζωγράφου, ο οποίος είχε αγοράσει από το τουρκικό κράτος, λίγο πριν απο την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, δεκάδες θεσσαλικά και ηπειρωτικά τσιφλίκια.
Γιώργος Ν. Λαμψίδης
Οι φωτο ειναι απο το 7ο Γυμνασιο Λάρισας: http://7gym-laris.lar.sch.gr/ergasies/thessalia.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου