Νίκος & Αφροδίτη Τελίδη.

Είναι όμορφο για έναν τόπο να έχει τον άνθρωπο, που θα ερευνήσει τις γραπτές και ζωντανές μαρτυρίες και θα δώσει στους σύγχρονους και τους μεταγενέστερους πληροφορίες για τον τόπο που κατοικούν, για τους ανθρώπους που περπάτησαν τους ίδιους δρόμους, στάθηκαν να ξαποστάσουν στις πλατείες και τα σταυροδρό­μια, να μιλήσουν με τους συμπολίτες τους, να χορτάσουν τις αισθήσεις τους από όσα ένιωθαν παλαιότερα κάποιοι άλλοι άνθρωποι, τους οποίους μόνον κάποιες ξεθω­ριασμένες φωτογραφίες πάνω σε τάφους τους θυμίζουν. 

Αρσακλί

Αν δεν τους αναφέρει ο τοπικός ιστορικός με το όνομά τους και τα έργα τους - πολύ πιο σημαντικά από τα “έργα” κάποιων άλλων που αναφέρονται τακτικότατα - αν δεν βάλει τη φωτογρα­φία τους σ' ένα έντυπο, θα σβήσουν από την κοινή μνήμη και μόνον οι συγγενείς τους θα συνεχίσουν να τους θυμούνται και να τους μνημονεύουν.

Παλαιότερα, μόνον για την πρωτεύουσα έγραφαν κάποιοι, που μάλιστα τους ονό­μασαν “αθηναιογράφους” και “αθηνολάτρες”. Η Αθήνα είχε περισσότερα να φα­νερώσει, είχε περισσότερους που έδωσαν στοιχεία για την πόλη και όσα γράφο­νταν, συγκινούσαν περισσότερους.

Ακολούθησε η Θεσσαλονίκη με τους ποικίλους ιστορικούς της, ενώ μέσα στη δε­καετία του 1950, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έγραψαν για τις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολής, ωθημένοι από την ασίγαστη νοσταλγία τους.

Μια επαρχιακή πόλη εδώ στην Ελλάδα, ένα χωριό της Μακεδονίας, της Θράκης, της Ηπείρου, τι ενδιαφέρον μπορούσαν να παρουσιάζουν;
Κι όμως, βρέθηκαν άνθρωποι που άρχισαν να γράφουν για τη γενέτειρά τους, όσο ταπεινή κι αν ήταν αυτή, άρχισαν να ψάχνουν για την πόλη ή το χωριό τους σε δύσκολες πηγές, δυσπρόσιτες, και να ανακαλύπτουν πολλά και πάρα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, να τα διηγηθούν στους άλλους ανθρώπους σαν παραμύθι περισσότερο παρά σαν ιστορία. Άλλωστε, οι ίδιοι είναι συνήθως απλοί άνθρωποι, εραστές της ιστορίας και μελετητές της, όχι ιστορικοί, βγαλμένοι από πανεπιστήμια.

Νίκος & Αφροδίτη Τελίδη

Ως εραστές της ιστορίας και της παράδοσης ξεκίνησαν ο Νίκος και η Αφροδίτη Τελίδη. Άρχισαν να μαζεύουν αντικείμενα, που σήμερα ανήκουν πλέον στην παράδοση, αυτά που πετάχτηκαν, συνήθως, σε μιαν άκρη να καταστρέφονται από τους περισσότερους, που δεν γνώριζαν και συνεχίζουν, μάλλον, να μην γνωρίζουν την αξία τους, όχι μόνον τη λαογραφική, αλλά, κυρίως, τη συναισθηματική, γιατί κάθε παλιό παραδοσιακό αντικείμενο μας συνδέει με το παρελθόν, με πρόσωπα γλυκά, αγαπημένα, που τώρα πλέον ζουν μόνον μέσα στη μνήμη μας. 
Από τα αντικείμενα αυτά μπορεί να μάθει κανείς την ιστορία των ανθρώπων ή τα αντικείμενα αυτά να κάνουν τον συλλέκτη τους εραστή της ιστορίας.
Ψάχνοντας, λοιπόν, για παραδοσιακά αντικείμενα στην Ελλάδα, και μερικές φορές, και στο εξωτερικό, ο Νίκος και η Αφροδίτη Τελίδη, ανακάλυπταν σιγά - σιγά και την ιστορία, όχι από τα βιβλία, αλλά από τους ίδιους τους ανθρώπους, που με τις ζωντανές μαρτυρίες τους πρόσφεραν πολλά στην ιστορία των ανθρώπων, όχι στην ιστορία των ηγεμόνων και των πολέμων, αλλά στην ιστορία της ζωής των απλών ανθρώπων. Μέσα από αυτές τις μαρτυρίες κατόρθωσαν να βρουν πολύτιμα στοιχεία για τον τόπο, όπου γεννήθηκαν ή ζουν χρόνια τώρα, για το Πανόραμα Θεσσαλονίκης και την περιοχή του. Διηγήσεις και φωτογραφίες απετέλεσαν την πρώτη ύλη για τη συγγραφή αυτής της ιστορίας.
 Όλα τα γεγονότα, από τις αρχές του 20ού αιώνα έως και σήμερα, είναι καταγραμμένα και αποτυπώνουν ανάγλυφα, με απλό τρόπο, την εικόνα του Πανοράματος, από τότε που ήταν το Αρσακλί μέχρι και σήμερα που είναι το πασίγνωστο όμορφο προάστιο της Θεσσαλονίκης, με την αλματώδη ανάπτυξη και εξέλιξη, που κυριολεκτικά οφείλεται στους φιλοπρόοδους κατοίκους του.

Ο Νίκος και η Αφροδίτη Τελίδη, με την πολύτιμη συλλογή παραδοσιακών αντικειμένων που διαθέτουν και με την ιστορία του τόπου τους, που καταθέτουν με το πόνημα αυτό, προσφέρουν πάρα πολλά στη γενικότερη ελληνική ιστορία και πιστεύουμε ότι σύντομα η δουλειά τους θα εκτιμηθεί και από τις αρχές, όπως εκτιμήθηκε αρκετές φορές μέχρι σήμερα από τους απλούς ανθρώπους σε εκθέσεις και  παρουσιάσεις που οργάνωσαν.

Η συλλογή Τελίδη αναμένεται να φιλοξενηθεί στο λαογραφικό μουσείο του δήμου Πυλαίας- Χορτιάτη, το οποίο είναι στα σκαριά. Όσο για τις πληροφορίες και την ιστορία αυτών των αντικειμένων, την προέλευσή τους καθώς και τη χρήση που είχαν στο παρελθόν, θα είναι επεξηγήσεις και «αφηγήσεις» που ταξίδεψαν μέσα στα χρόνια μαζί με το Νίκο και την Αφροδίτη Τελλίδη.
Να είναι καλά και να συνεχίσουν....

Πάνος Καϊσίδης
Δημοσιογράφος