" Οι απεσταλμένοι της Μεσοποταμίας (του Χασάν-Μπέη) πήγαν ακόμη κατά το έτος 1459 στην Κωνσταντινούπολη και ζήτησαν από τον Μωάμεθ Β' όχι μόνο την απαλλαγή του Δαβίδ από την πληρωμή του ετήσιου φόρου υποταγής, αλλά και τα καθυστερούμενα επιμίσθια για τον δικό τους ηγεμόνα» τα οποία είχε υποσχεθεί ο παππούς του Μωάμεθ Β' να στέλνει κάθε χρόνο στους Ακ. Κογιουνζού..."
Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ, σελ. 252.
 |
| Αγία Σοφία - Τραπεζούντας |
Στο Ντιαρμπέκρ, η πανέμορφη Μεγαλη-Κομνηνή από την προηγούμενη χρονιά ζούσε δίπλα στον Χασάν, αρχηγό των Ασπροπροβατάδων, σαν η πιο αγαπημένη από τις συζύγους του. Το Ντιαρμπέκρ ήταν μια μεγάλη πόλη, που, βέβαια σε τίποτα δεν θύμιζε την ξακουστή της πατρίδα. Τα σπίτια εκεί έμοιαζαν με μικρούς πύργους-κάστρα, αφού οι συγκρούσεις στη γύρω περιοχή ήταν συνεχείς. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε ν' αντέξει στη μανία του Τσέχαν, του αρχηγού της Ορδής των Μαύρων Προβάτων;
Ο Τσέχαν, δεν μπορούσε, ν' αντέξει που ο Ταμερλάνος, παλιότερα, για ν' ανταμείψει τους Ασπροπροβατάδες, που με το ασύγκριτο ιππικό τους τον είχαν βοηθήσει στη νικηφόρα του εκστρατεία στην Ανατολία, τους είχε τότε χαρίσει πολλές πόλεις με τις περιοχές τους. Κι όλες αυτές οι περιοχές, αργότερα, είτε από τους Μαυροπροβατάδες, είτε από τους Οθωμανούς χάθηκαν!
Μονάχα το Ντιαρμπέκρ τους απόμεινε, ώσπου πριν εννέα χρόνια, ο γενναίος Χασάν, άρχισε να συνενώνει τα μικρά κρατίδια των αδερφών του και με το μεγάλο του κατόρθωμα, να ανακαταλάβει το φοβερό οχυρό Αμίντα έγινε πασίγνωστος κι όλοι έτρεχαν να τεθούν κάτω από την αρχηγεία του.
Εκεί το παλάτι του Χασάν είχε έκταση μεγάλη, με πολλά κιανόκρανα εντοιχισμένα, μα συγκρίνοντάς το με το "Χρυσό παλάτι των Κομνηνών", δεν ήταν παρά ένα πελώριο κακόγουστο κτίσμα, που κάθε φορά και του πρόσθεταν και νέα χτίσματα. Εσωτερικά οι αίθουσές του ήταν στολισμένες με δέρματα άγριων ζώων, αλλά και παχιά περσικά χαλιά. Δεν έλειπαν επίσης τα μετάξια, τα βελούδα, οι γούνες κι οι μεταξένιες κουρτίνες. Όσο για την αυλή που διατηρούσε ο Χασάν, είχε πάντα μεγάλη κίνηση. Έμοιαζε με μια βουερή κυψέλη πάντα σ' εγρήγορση.
Εκείνη η χρονιά ήταν τόσο γεμάτη από γεγονότα! Την Άνοιξη κι ενώ η Θεοδώρα βρισκόταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, έφτασαν στο Ντιαρμπέκρ, απεσταλμένοι του θείου της Θεοδώρας, αυτοκράτορα Δαβίδ, σαν κομιστές επιστολής στον φημισμένο άνδρα της, Χασάν. Με την επιστολή εκείνη ο Δαβίδ του υπενθύμιζε την υπόσχεση που είχε δώσει στον αδερφό του, πατέρα της Θεοδώρας, αυτοκράτορα Ιωάννη. Να προστατέψει την Τραπεζούντα από τον Οθωμανικό κίνδυνο. Τον ενημέρωνε ακόμη, πως από την πλευρά του συγκέντρωνε στρατό και περισσότερο χρησιμοποιούσε τη διπλωματία, αποσκοπώντας σ' έναν γενικό ξεσηκωμό Ανατολής και Δύσης για την απομάκρυνση του Οθωμανικού κινδύνου. Του ζητούσε να μεσολαβήσει στον Μωάμεθ β', σαν δείγμα καλής θέλησης από μέρους του, ν'απαλλάξει την Τραπεζούντα από τον φόρο της υποτέλειας.
Ο Χασάν, που η δύναμή του μέρα τη μέρα μεγάλωνε, σκεφτόταν να ζητήσει από τον Μωάμεθ Β' να του καταβάλει τα καθυστερούμενα, σύμφωνα, με όσα ο παππούς του (Μωάμεθ) είχε υποσχεθεί στον πατέρα του. Έτσι πρόθυμα υποσχέθηκε, να στείλει το συντομότερο μια αντιπροσωπεία, για ότι του ζητούσε ο αυτοκράτορας Δαβίδ. Κάτι, που η Θεοδώρα, σαν το άκουσε, χάρηκε με την προθυμία του να συμπαρασταθεί στο αίτημα του θείου της και το ότι, δεν ξεχνούσε τις υποσχέσεις που είχε δώσει στον πατέρα της Καλο-Ιωάννη.
Πραγματικά η αντιπροσωπεία σε λίγες μέρες κίνησε για την "Πόλη", με πλούσια δώρα. Επικεφαλής ήταν, όπως τις περισσότερες φορές σε παρόμοιες δύσκολες αποστολές, η Σάρα Σατούμ, η μητέρα του Χασάν.
Η αρχόντισσα Σάρα έδειξε για μια ακόμη φορά τις ρητορικές και διπλωματικές της ικανότητες. Υπενθύμισε, δηλαδή, στον Μωάμεθ Β', τις υποχρεώσεις του παππού του προς τους Ασπροπροβατάδες και πως δε γινόταν μια τέτοια ξεχωριστή προσωπικότητα σαν τη δική του, να παραμελεί παρόμοιες εκκρεμότητες, που μείωναν το γόητρό του. Παράλληλα μίλησε με θέρμη για το θέμα του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Δαβίδ, θείο της νύφης της θεοδώρας. Προσπάθησε να τον συγκινήσει θυμίζοντας του κάτω από τι δύσκολες συνθήκες είχε βρεθεί τότε ο πατέρας της, (της Θεοδώρας) αυτοκράτορας ΚαλοΙωάννης και πως η νίκη τότε του στρατηγού του, Χιτίρ πασά, ήταν μια νίκη χωρίς σημασία και τελείως αντιανθρωπιστική. Οι κάτοικοι της Τραπεζούντας πέθαιναν κατά εκατοντάδες από την Πανούκλα, πώς ν'αμυνθούν; Κι απόσωσε:
-Μεγάλε Πατισάχ, καμάρι του Ισλάμ, πως γίνεται εσύ, να το θεωρήσεις αυτό νίκη, όταν οι γενναίοι σου στρατιώτες, δεν είχαν απέναντι τους παρά τον αυτοκράτορα με την ολιγάριθμη φρουρά του;
Ο Πατισάχ την άκουσε με προσοχή και θαύμασε τις διπλωματικές της ικανότητες. Έτσι μεγάλος διπλωμάτης που ήταν κι ο ίδιος και μην θέλοντας να υστερήσει απέναντι της, της απάντησε:
-Όλα, μητέρα, θα τακτοποιηθούν και στο γιό σου Χασάν θα καταβάλω όλα τα επιμίσθια, όπως το υποσχέθηκε ο παππούς μου, στον πατέρα του.
Επίσης και το θέμα της υποτέλειας του Δαβίδ, που κατάγεται από το βασιλικό γένος των Βυζαντινών αυτοκρατόρων θα τακτοποιήσω. Και για να μην μένει καμιά αμφιβολία για τη καλή μου θέληση, όταν τακτοποιήσω ορισμένες άλλες μου προτεραιότητες, μόνος μου θα έρθω εκεί, την επόμενη χρονιά.
Όλα τούτα ανακοίνωσε η Σάρα-Σατούν, στο γιο της, όταν επέστρεψε με την αντιπροσωπεία, στο Ντιαρμπέκρ, προσθέτοντας:
-Όλα γιέ μου, έγιναν τέλεια. Οι υποσχέσεις του Μωχαμέτη φαίνονταν αληθινές, μα μην ξεχνούμε πως, "την ειρήνη έχει στα χείλη του και στην καρδιά του, τον πόλεμο". Επίσης, πως για τους δυνάστες, ακόμα και οι γραπτές συνθήκες, δεν έχουν γι' αυτούς παρά παροδική ισχύ. Εσύ να θυμάσαι ότι όσο η δύναμη και το κύρος σου μεγαλώνουν, τόσο θα σε υπολογίζουν όλοι, εχθροί και φίλοι, σ'Ανατολή και Δύση.
Τα λόγια της Σύρας αρχόντισσας, δεν άργησαν να επαληθευτούν. Ο Μωχαμέτης ετοίμασε το στρατό του για να βοηθήσει, δήθεν, το Θωμά Παλαιολόγο στις διενέξεις του για την ηγεμονία του Μωριά με τον αδερφό του Δημήτριο - κάτι που είχε κάνει κι άλλες φορές - . Αυτή τη φορά, όμως, κατέλαβε το Μωριά και στον Θωμά που συνέπραττε μαζί του, χάρισε τη Θράκη με τα νησιά της. Όσο για το Δημήτριο, που βοηθιούνταν από τους Βενετσάνους, έφυγε στην Ιταλία, όπου τον καλοδέχτηκαν αυτόν και την οικογένειά του και τον τίμησαν σαν ηγεμόνα.
Τα μαύρα σύννεφα για την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, όλο και πύκνωναν. Όλοι το διαισθάνονταν πως ο Δυνάστης δεν χωράτευε. Μεθοδικά άπλωνε την εξουσία του και έναν-έναν, όσους είχαν δικαιώματα στο θρόνο της Ινσταμπούλ (δηλαδή του Βυζαντίου) τους εξόντωσε. Τέλειωσε με τους Παλαιολόγους, η ώρα να τελειώνει και με τους Μεγάλους-Κομνηνούς πλησίαζε.
Η Δύση και κύρια ο Πάπας είχαν καταθορυβηθεί, με την ασίγαστη κατακτητική μανία του Μωάμεθ Β', που τη μια στρεφόταν στα Βαλκάνια, την άλλη στη κυρίως Ελλάδα και τη Μικρά Ασία. Δύσκολες ώρες τους περίμεναν...
Ο Πάπας έγραψε σ'όλους τους Χριστιανούς ηγεμόνες, ν'αφήσουν τις εσωτερικές διαμάχες τους και να συνειδητοποιήσουν την κρισιμότητα της κατάστασης. Με τον Βησσαρίωνα τους κάλεσε όλους στη Μαντούη, για ν'αποφασίσουν χωρίς χρονοτριβή πως θα δραστηριοποιηθούν ν' απομακρύνουν πρώτα τον κίνδυνο από την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Με τη συνεργασία Ανατολής και Δύσης, ν'απελευθερώσουν την "βασιλίδα των Πόλεων" και να ξεφύγουν από τον Τουρκικό κίνδυνο. Για το σκοπό αυτό, αποφάσισε να στείλει τον σοφό Μινορίτη καλόγηρο Λουδοβίκο στον αυτοκράτορα Δαβίδ, για να οργανώσουν μαζί τον συνασπισμό με τους ηγεμόνες των γύρω κρατιδίων και απαραίτητα του γενναίου Χασάν.
Εκείνη τη χρονιά, εκεί στο Ντιαρμπέκρ, συνέβηκαν και δύο πολύ ευχάριστα γεγονότα. Πριν μπει για καλά το καλοκαίρι, η Θεοδώρα απέκτησε ένα αγοράκι, τον Μακσούν. Αυτή η γέννηση πανηγυρίστηκε απ'όλους. Επίσης τελέστηκε και ο γάμος της αδερφής του Χασάν με τον Γκιουνέϊ, τον αρχηγό των Σαφαβίδων. Ήταν ένας γάμος πολιτικής σκοπιμότητος και για τις δύο πλευρές. Ο μεν Γκιουνέϊ επικεφαλής, μιας θρησκευτικής τάξης κι έχοντας την έδρα του στη πόλη Αρτεμπίλ, εχθρός του Τσέχαν, (είχε στο νου του, να του πάρει το Αρζαμπεϊτσάν). Παίρνοντας για γυναίκα του την αδελφή του Χασάν, αναγνωρισμένου αρχηγού των Ασπροπροβατάδων, θα το πετύχαινε πιο εύκολα. 0 Χασάν από την πλευρά του έχοντας για την ώρα αποσπάσει αρκετά περσικά εδάφη, προσανατολιζόταν να καταλάβει ολόκληρη την Περσία, αφαιρώντας την από τον Τσέχαν. Του ήταν λοιπόν απαραίτητο ν'αναγνωριστεί σ'ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο και θρησκευτικά. Οι Ασπροπροβατάδες-Σουίτες με τους Ινφαβίδες-Σιϊτες, μ'αυτό το γάμο θα ενώνονταν. Γι' αυτό και πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επισημότητα, που κράτησε μέρες και μέρες.
Αυγή Β. Παπάκου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου