Πεντακόσιαι όλαι χιλιάδες Ποντίων, φευγόντων την δούλωσιν των Τούρκων, κατέφυγον εις τον Καύκασον, εις τον Αντικαύκασον και εις την Μεσημβρινήν Ρωσίαν.
Οι Πόντιοι ήρξαντο κατά χιλιάδας συρρέοντες προς τα μέρη εκείνα από της πτώσεως κυρίως της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντος. Συρρέοντες προς τα μέρη εκείνα, ων τινά άλλοτε, ως η Κολχική και η Περατεία, απετέλουν μέρος της πεσούσης Αυτοκρατορίας και άφ’ ών ο Μιθριδάτης εις προγενεστέρους χρόνους ου μικράν ήντλησεν ελληνικήν δύναμιν, του Ελληνισμού από του Πόντου προμαχών, οι φυγάδες Πόντιοι εισήγον τον πολιτισμόν, επεδίδοντο εις την καλλιέργειαν της γης και εις την εμπορίαν, εξημέρουν, εδίδασκον τέχνας και επιστήμας, τούτου δ’ ένεκα απεκλήθησαν υπο των Ιβήρων (Γεωργιανών), μεθ’ ών στενώτατα συνεδέοντο παλαιόθεν, Περζενεσβίλλυ, ήτοι υιοί σοφών.
Μεταλλουργοί, αρχιτέκτονες, ιερείς, μοναχοί, λόγιοι συγκροτούσι τας πρώτας πολυπληθείς Ποντικάς ομάδας, πάντες δ’ ούτοι, εις ους προστίθενται αδιακόπως άλλοι, κατεργάζονται τον εκπολιτισμόν της χώρας, την γεωργική και εμπορικήν αυτής ανάπτυξιν. Έλλην Πόντιος, ο Μιχαήλ Στεφάνου, ιδρύει το πρώτον τυπογραφείον εν Τυφλίδι της Γεωργίας και Ελληνες Πόντιοι μεταβάλλουσιν εις πλουτοφόρους εκτάσεις χέρσους και ερήμους, εκμεταλλευόμενοι τον εις μεταλλεύματα φυσικόν πλούτον των μερών εκείνων και καλλιεργούντες τον καπνόν.
Κατά το 1828, οι κάτοικοι πολυαρίθμων ελληνικωτάτων χωρίων των επαρχιών Χαλδίας και Θεοδοσιουπόλεως παρακολουθούσι πανοικί τον εκ της Μικράς Ασίας αποχωρούντα Ρωσικόν στρατόν και εγκαθίστανται περί την Τυφλίδα, συγκροτούντες 43 όλα χωρία, αποκαλούμενα σήμερον χωρία της Τσάλκας.
Κατά το 1855-1856, μετά τον Κριμαϊκόν πόλεμον, επήλθεν άλλη αθρόα μετοικεσία, κατά δε το 1878, μετά τον τελευταίον Ρωσοτουρκικόν πόλεμον, το μεταναστευτικόν ρεύμα εξεδηλώθη εις μεγάλην κλίμακα, μετοικησάντων πανοικί πάντων σχεδόν των Ελλήνων κατοίκων της επαρχίας Θεοδοσιουπόλεως (Ερζερούμ), εν η μόνον 4,000 Ελλήνων απέμειναν.
Κατά το 1886 —1887 σχηματίζονται νέα Ελληνικά χωρία, 75 τον αριθμόν, εν τη περιφερεία του Καρς, ως και πλείστα άλλα κατά τας περιφερείας Αικατερινοντάρ, Βατούμ, Κουταΐδος, Σότσι, Μαϊκώπ και Σουχούμ, τελευταίως δε, διαρκούντων του μεγάλου πολέμου και των ανθελληνικών διωγμών, 150.000 Ποντίων κατέφυγον εις τον Καύκασον και εις την Μεσημβρινήν Ρωσίαν. Λεπτομερέστερον κατά περιφερείας και πόλεις ως εξής κατανέμεται ο εν Καυκάσω και Μεσημβρινή Ρωσία Ποντικός πληθυσμός:
Οι Πόντιοι ήρξαντο κατά χιλιάδας συρρέοντες προς τα μέρη εκείνα από της πτώσεως κυρίως της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντος. Συρρέοντες προς τα μέρη εκείνα, ων τινά άλλοτε, ως η Κολχική και η Περατεία, απετέλουν μέρος της πεσούσης Αυτοκρατορίας και άφ’ ών ο Μιθριδάτης εις προγενεστέρους χρόνους ου μικράν ήντλησεν ελληνικήν δύναμιν, του Ελληνισμού από του Πόντου προμαχών, οι φυγάδες Πόντιοι εισήγον τον πολιτισμόν, επεδίδοντο εις την καλλιέργειαν της γης και εις την εμπορίαν, εξημέρουν, εδίδασκον τέχνας και επιστήμας, τούτου δ’ ένεκα απεκλήθησαν υπο των Ιβήρων (Γεωργιανών), μεθ’ ών στενώτατα συνεδέοντο παλαιόθεν, Περζενεσβίλλυ, ήτοι υιοί σοφών.
Μεταλλουργοί, αρχιτέκτονες, ιερείς, μοναχοί, λόγιοι συγκροτούσι τας πρώτας πολυπληθείς Ποντικάς ομάδας, πάντες δ’ ούτοι, εις ους προστίθενται αδιακόπως άλλοι, κατεργάζονται τον εκπολιτισμόν της χώρας, την γεωργική και εμπορικήν αυτής ανάπτυξιν. Έλλην Πόντιος, ο Μιχαήλ Στεφάνου, ιδρύει το πρώτον τυπογραφείον εν Τυφλίδι της Γεωργίας και Ελληνες Πόντιοι μεταβάλλουσιν εις πλουτοφόρους εκτάσεις χέρσους και ερήμους, εκμεταλλευόμενοι τον εις μεταλλεύματα φυσικόν πλούτον των μερών εκείνων και καλλιεργούντες τον καπνόν.
Κατά το 1828, οι κάτοικοι πολυαρίθμων ελληνικωτάτων χωρίων των επαρχιών Χαλδίας και Θεοδοσιουπόλεως παρακολουθούσι πανοικί τον εκ της Μικράς Ασίας αποχωρούντα Ρωσικόν στρατόν και εγκαθίστανται περί την Τυφλίδα, συγκροτούντες 43 όλα χωρία, αποκαλούμενα σήμερον χωρία της Τσάλκας.
Κατά το 1855-1856, μετά τον Κριμαϊκόν πόλεμον, επήλθεν άλλη αθρόα μετοικεσία, κατά δε το 1878, μετά τον τελευταίον Ρωσοτουρκικόν πόλεμον, το μεταναστευτικόν ρεύμα εξεδηλώθη εις μεγάλην κλίμακα, μετοικησάντων πανοικί πάντων σχεδόν των Ελλήνων κατοίκων της επαρχίας Θεοδοσιουπόλεως (Ερζερούμ), εν η μόνον 4,000 Ελλήνων απέμειναν.
Κατά το 1886 —1887 σχηματίζονται νέα Ελληνικά χωρία, 75 τον αριθμόν, εν τη περιφερεία του Καρς, ως και πλείστα άλλα κατά τας περιφερείας Αικατερινοντάρ, Βατούμ, Κουταΐδος, Σότσι, Μαϊκώπ και Σουχούμ, τελευταίως δε, διαρκούντων του μεγάλου πολέμου και των ανθελληνικών διωγμών, 150.000 Ποντίων κατέφυγον εις τον Καύκασον και εις την Μεσημβρινήν Ρωσίαν. Λεπτομερέστερον κατά περιφερείας και πόλεις ως εξής κατανέμεται ο εν Καυκάσω και Μεσημβρινή Ρωσία Ποντικός πληθυσμός:
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΕΝ ΤΩ ΚΑΥΚΑΣΩ, ΚΑΙ ΕΝ ΤΗ ΝΟΤΙΟ ΡΩΣΙΑ
|
Εις τους ως άνω 348.300.Ποντίους παλαιάς εγκαταστάσεως δέον να προστεθώσιν οι κατά τον παρόντα πόλεμον μεταναστεύαντες, εκ των Βιλαετίων Τραπεζούντας και Σεβαστείας κυρίως εις:
Βατούμ (Βαθύν Λιμένα) 10.000
Πότι (Φάσιν) 1.000
Κουταΐδα (Κυταΐδα) 200
Τσιατούρα 200
Βόρειον Καύκασον 20.000
Νότιον Καύκασον 20.000
Σοχούμ (Διοσκουριάδα) 15 000
Βλαδικαύκαυσον, Σταυρούπολιν, Κουμπάν και Κυβερνείον Μαύρης Θαλάσσης 50.000 Οδησσόν, Κριμαίαν και αλλαχού 35.600
Σύνολον 152.οοο
Κατ' ακολουθίαν οι εν τω Καυκάσω και τη Noτίω Ρωσία Έλληνες ανέρχονται εις 500.300. Πρόκειται περί Πόντου. Αλλά και άλλοι Έλληνες, προερχόμενοι εκ των νήσων του Αιγαίου και της κυρίως Ελλάδος, εισί παλαιόθεν εγκατεστημένοι εν τω Καυκάσω και τη Νοτίω Ρωσία και δη υπό της επαναστάσεως του Ορλώφ, επί της Αικατερίνης της Β'.
Χερσώνι, Νικολάεφ, Οδησσώ 10.000
Ροστόβ-Ταϊγανίω 15.000
Μαριανουπόλει 150.000
Κριμαία 30.000
Βατούμ 10.000
Σύνολον 215.000
Οι Έλληνες άρα του Καυκάσου και της Νοτίου Ρωσίας μετά των κατά τον τελευταίον πόλεμον εκεί προσφυγόντων ανέρχονται εις 715.300 μη συμπεριλαμβανομένων των αλλαχού της Ευρωπαϊκής και της Ασιατικής Ρωσίας εγκατεστημένων Ελλήνων, υπερβαινόντων δε τας 60.000.
Ούτω έχομεν εν Καυκάσω και εν Ρωσία πληθυσμόν Ελληνικόν 775.300, περί ου ιδιαιτέρα δέον να ληφθή μέριμνα διευκολυνομένης της παλιννοστήσεως των Ποντίων , και δη των κατά κατοχυρουμένων των δικαίων των άλλων δια συνεννοήσεων και συμφωνιών μετά της Αρμενίας, των κρατών του Καυκάσου, της Ουκρανίας και της Ρωσίας.
Ο διαπρεπέστατος Διευθυντής του Υπουργείου επί της περιθάλψεως κ. Χ. Ροϊλός, ειδικώς μελετήσας το ζήτημα παρεσκεύασεν αρτιώτατον οργανισμόν προς ενίσχυσιν, οργάνωσιν και κατεύθυνσιν του Ελληνικού τούτου όγκου, προωρισμένου πολλά, πάμπολλα να αποδώση εθνικώς υπό πάσαν έννοιαν. Βεβαίως η σπουδαιοτάτη εργασία του κ. Χ. Ροϊλού , τυγχάνουσα της πρεπούσης προσοχής, θα κάμη νέας λεωφόρους δράσεως μετακινουμένων
και συγκεντρουμένων των εν λόγω πληθυσμών κατά τρόπον ένθεν μεν προάγοντα τα εθνικά ημών πράγματα, ένθεν δε προνοούντα περί της κοινωνικής συγκροτήσεως παραγόντων απαραθραύστως εθνικών.
Ο Ποντικός ούτος πληθυσμός, πολλά ιδών και παθών, πεσών εκ της Σκύλλης εις την Χάρυβδιν, ηπειλείτο υπό εκρωσισμου, ον οι Πανσλαυϊσταί συστηματικώς και μεθοδικώς επεδίωξαν, διαρπάσαντες εκκλησίας και σχολεία, απαγορεύσαντες την διδασκαλίαν της ελληνικής και την χρήσιν αυτής εν ταις εκκλησίαις. Μικρόν ετι και θα εκλαίομεν τον θάνατον, την έκλειψιν από του προσώπου της γης 800.000 Ελλήνων, διότι, εξαιρέσει των 500.300 Ελλήνων του Πόντου, των 275.000 άλλων Ελλήνων, προερχομένων εκ των Νήσων του Αιγαίου και άλλων τμημάτων της Μικράς Ασίας, απαντώσιν εν τη Νοτίω Ρωσία, εν Κιέβω, εν Μόσχα, εν Σιβηρία και αλλαχού έτεραι 24.700 Ελλήνων.
Άλλ' ευτυχώς, επελθούσης εγκαίρως της πτώσεως της Τσαρικής Απολυταρχίας και της Πανσλαυϊστικής Εταιρείας, ανέπνευσεν ελευθέρως ο εν Ρωσία Ελληνισμός, ως τόσοι άλλοι πληθυσμοί μη Σλαυικοί, από δε της 29 Ιουνίου 1917 ήρξαντο αξιούντες οι Ελληνες, τόσω οι εν Ρωσία απομείναντες όσω και οι εν τω Καυκάσω, αυτόνομον εκκλησιαστικήν διοίκησιν, την χρήσιν της ελληνικής εν ταις εκκλησίαις και την ίδρυσιν σχολείων πάσης τάξεως. Ελάχιστα μέχρι τούδε επετεύχθησαν, πλην πάντως ο εκεί Ελληνισμός, και δη ο εν Καυκάσω, ο πολεμήσας γενναιότατα και ηρωϊκώτατα δι’ ιδίων μεραρχιών κατά Τούρκων και Μπολσεβίκων, θα τύχη εθνικής και πολιτικής προαγωγής, κατοχυρουμένης αναμφιβόλως της υποστάσεως αυτού δι’ ειδικών διατάξεων εν ταις συναφθησομέναις μετά των κατά χώρας πηχθέντων ή πηχθησομένων Κρατών συνθήκαις και συμβάσεων.
Αλλά δεν πρόκειται περί τούτου, πρόκειται ειδικώς περί του ζητήματος, της τύχης των Ποντίων, οίτινες, ομαδικώς εις χωρία ιδιαίτερα βιούντες και πολυπληθείς συνοικισμούς αποτελούντες, θα σπεύσωσι να επανέλθωσι βεβαίως εις την πάτριον γην, ευθύς ως εν τω Πόντω αποκατασταθή τάξις και ησυχία, ευθύς ως εκλείψωσιν οι λόγοι, ων ένεκα πανοικί μετενάστευσαν, ευθύς ως προαχθή του Πόντου η Εθνική Υπόθεσις.
Της προβλέψεως ταύτης πραγματουμένης, ο ολικός αριθμός των Ελλήνων του Πόντου θ' ανέλθη εις 1.219.852 (719.552+500.300), δεδομένου άλλως τε, ότι αι κατά τον Καύκασον χώραι, εν αις οικούσιν αθρόως και ομαδικώς Πόντιοι και δη αι περιφέρειαι του Κυβερνείου Κάρς, του Κεντρικού και Ανατολικού Αντικαυκάσου, του Βορείου Καυκάσου, μη εμφανίζουσαι τον πλούτον, το εύφορον, το ευκραές των Ποντικών και Κολχικών χωρών, επ’ ουδενί λόγω θα συγκρατήσωσι τους Ποντίους, την χώραν αυτών μόνον σκεπτομένους και εις ταύτης την προαγωγήν και την ανάπτυξιν και την αποκατάστασιν εμμόνως αποβλέποντας. Αλλά καί άλλοι Πόντιοι, από μακρού εγκατεστημένοι εν Ρουμανία, όπου τα γράμματα, τας τέχνας, την γεωργίαν, το εμπόριον εδίδαξαν, θα παλιννοστήσωσιν.
Γεώργιος Κλ. Σκαλιέρης
Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ εκδόθηκε το 1921 στην Αθήνα, από το τυπογραφείο του Κίμωνα Θεοδωρόπουλου και Σία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου