ΟΙ ΦΥΛΕΣ Ή ΕΘΝΟΤΗΤΕΣ που κατοικούσαν στην του Πόντου, πέρα από τις πολιτισμικές, γλωσσικές και άλλες διαφορές, είχαν, πριν από τη διάδοση του χριστιανισμού, θρησκευτικές δοξασίες και λατρείες συσχετιζόμενες με τον πολιτισμό τους και τις παραδόσεις τους, όπως επίσης και με την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής όπου ζούσαν.
Οι ιθαγενείς φυλές (Μάκρωνες, Δρίλες, Ταόχοι, Μοσσύνοικοι, Τιβαρηνοί κ.ά.), που κατοικούσαν στις δασώδεις και φαραγγώδεις περιοχές των ποντιακών άλπεων (οροσειρά Παρυάδρη και Σκυδίσου), με εντελώς πρωτόγονο βίο, θεοποιούσαν ότι στο άγριο φυσικό περιβάλλον τούς προξενούσε φόβο και θαυμασμό, όπως άλση, δένδρα, θηρία, όρνεα, κ.τ.λ. Τις ίδιες περίπου θρησκευτικές δοξασίες και λατρείες διατηρούσαν οι ορεινές φυλές των Κόλχων, που κατοικούσαν στα ανατολικά όρια του Πόντου.
Οι Έλληνες άποικοι, με προηγμένο οπωσδήποτε πολιτισμό και συνεχίζοντας τις θρησκευτικές τους παραδόσεις, λάτρευαν τις ελληνικές θεότητες του Ολύμπου. Στη λατρεία αυτή προστέθηκαν ή αναμείχθηκαν και άλλες θεότητες μεταφερμένες από την Ανατολή κατά την περίοδο της περσικής κυριαρχίας και στην εποχή των βασιλέων του Πόντου
Μιθριδατών.
Στη Σινώπη π.χ. εκτός από τις ελληνικές θεότητες λατρευόταν και η αιγυπτιακή θεότητα Σάραπις, στα Κόμανα (ποντικά) η περσική θεότητα Αναΐτις ή Μα, στην Αμάσεια πολιούχος της πόλης ήταν ο Δίας Στρατηγός ή Δίας ο Στράτιος (θεός των στρατιωτικών), στην Κερασούντα λατρεύονταν ελληνικές θεότητες μεταξύ των οποίων και ο Αρης.
Στην Τραπεζούντα, εκτός από τις ελληνικές θεότητες, λατρευόταν ιδιαίτερα ο περσικός θεός Μίθρας (θεός του φωτός) προς τιμήν του οποίου γίνονταν λαμπρές θρησκευτικές τελετές, ιδιαίτερα δημοφιλείς στον λαό.
Επί ρωμαιοκρατίας είχαν καθιερωθεί και λατρευτικές αποθεώσεις των αυτοκρατόρων Αυγούστου Καίσαρος, Αδριανού, Σεβήρου, κ.ά. Στα χρόνια του Μιθριδάτη Στ' του Ευπάτορα (120-63 π.Κ.Ε.)*, όταν ως γνωστόν έγινε μεγάλη προσπάθεια εξελληνισμού του Πόντου, μεταφράστηκαν στην ελληνική τα ονόματα των ιθαγενών και περσικών θεοτήτων, οι οποίες βαθμιαία αφομοιώθηκαν προς τις ιδιότητες, τη μορφή και τον τύπο των θεών του Ολύμπου.
Έτσι π.χ. η μεν Αναΐτις ή Μα ταυτίστηκε με την Άρτεμη, Σελήνη, Αφροδίτη, Ενυώ κ.λπ., ο δε Μίθρας με τον Απόλλωνα, Ερμή, κ.ά.
Γενικά τη φύση των διαφόρων θεοτήτων την εποχή εκείνη αποτελούσε ένας συνδυασμός ποντιακών, ελληνικών και περσικών στοιχείων.
Διαμαντής Θεμ. Λαζαρίδης
Αντιπρόεδρος Επιτροπής Ποντιακών Μελετών
Οι ιθαγενείς φυλές (Μάκρωνες, Δρίλες, Ταόχοι, Μοσσύνοικοι, Τιβαρηνοί κ.ά.), που κατοικούσαν στις δασώδεις και φαραγγώδεις περιοχές των ποντιακών άλπεων (οροσειρά Παρυάδρη και Σκυδίσου), με εντελώς πρωτόγονο βίο, θεοποιούσαν ότι στο άγριο φυσικό περιβάλλον τούς προξενούσε φόβο και θαυμασμό, όπως άλση, δένδρα, θηρία, όρνεα, κ.τ.λ. Τις ίδιες περίπου θρησκευτικές δοξασίες και λατρείες διατηρούσαν οι ορεινές φυλές των Κόλχων, που κατοικούσαν στα ανατολικά όρια του Πόντου.
 |
| Χάρτης με τις εκκλησιαστικές επαρχίες (μητροπόλεις) του Πόντου |
Οι Έλληνες άποικοι, με προηγμένο οπωσδήποτε πολιτισμό και συνεχίζοντας τις θρησκευτικές τους παραδόσεις, λάτρευαν τις ελληνικές θεότητες του Ολύμπου. Στη λατρεία αυτή προστέθηκαν ή αναμείχθηκαν και άλλες θεότητες μεταφερμένες από την Ανατολή κατά την περίοδο της περσικής κυριαρχίας και στην εποχή των βασιλέων του Πόντου
Μιθριδατών.
Στη Σινώπη π.χ. εκτός από τις ελληνικές θεότητες λατρευόταν και η αιγυπτιακή θεότητα Σάραπις, στα Κόμανα (ποντικά) η περσική θεότητα Αναΐτις ή Μα, στην Αμάσεια πολιούχος της πόλης ήταν ο Δίας Στρατηγός ή Δίας ο Στράτιος (θεός των στρατιωτικών), στην Κερασούντα λατρεύονταν ελληνικές θεότητες μεταξύ των οποίων και ο Αρης.
Στην Τραπεζούντα, εκτός από τις ελληνικές θεότητες, λατρευόταν ιδιαίτερα ο περσικός θεός Μίθρας (θεός του φωτός) προς τιμήν του οποίου γίνονταν λαμπρές θρησκευτικές τελετές, ιδιαίτερα δημοφιλείς στον λαό.
Επί ρωμαιοκρατίας είχαν καθιερωθεί και λατρευτικές αποθεώσεις των αυτοκρατόρων Αυγούστου Καίσαρος, Αδριανού, Σεβήρου, κ.ά. Στα χρόνια του Μιθριδάτη Στ' του Ευπάτορα (120-63 π.Κ.Ε.)*, όταν ως γνωστόν έγινε μεγάλη προσπάθεια εξελληνισμού του Πόντου, μεταφράστηκαν στην ελληνική τα ονόματα των ιθαγενών και περσικών θεοτήτων, οι οποίες βαθμιαία αφομοιώθηκαν προς τις ιδιότητες, τη μορφή και τον τύπο των θεών του Ολύμπου.
Έτσι π.χ. η μεν Αναΐτις ή Μα ταυτίστηκε με την Άρτεμη, Σελήνη, Αφροδίτη, Ενυώ κ.λπ., ο δε Μίθρας με τον Απόλλωνα, Ερμή, κ.ά.
Γενικά τη φύση των διαφόρων θεοτήτων την εποχή εκείνη αποτελούσε ένας συνδυασμός ποντιακών, ελληνικών και περσικών στοιχείων.
Διαμαντής Θεμ. Λαζαρίδης
Αντιπρόεδρος Επιτροπής Ποντιακών Μελετών
*Για αναφορά σε χρονολογίες πριν από το έτος 1, το οποίο για τις χριστιανικές θρησκείες συμπίπτει με την εμφάνιση του Ιησού στη Γη, χρησιμοποιείται είτε η συντομογραφία π.Χ. (προ Χριστού), είτε κάποια θρησκευτικά ουδέτερη εναλλακτική, όπως οι συντομογραφίες π.Κ.Χ. (πριν από την Κοινή Χρονολογία), π.Κ.Ε.(προ Κοινής Εποχής) ή π.Κ.Π. (πριν από την Κοινή Περίοδο). Όσον αφορά χρονολογίες μετά το έτος 1, οι οποίες αναφέρονται συνήθως ως μ.Χ. (μετά Χριστόν), χρησιμοποιούνται επίσης οι συντομεύσεις Κ.Χ. (της Κοινής Χρονολογίας), Κ.Ε. (Κοινής Εποχής) ή Κ.Π. (της Κοινής Περιόδου).
Αν και η «κοινή χρονολογία», ή αλλιώς «κοινή εποχή», ήταν όρος που χρησιμοποιήθηκε αρχικά από ορισμένους Χριστιανούς σε μια χρονική περίοδο που ο Χριστιανισμός ήταν η πιο ευρέως διαδεδομένη θρησκεία στη Δύση, αυτός ο όρος χρησιμοποιείται πλέον ως θρησκευτικά ουδέτερος εναλλακτικός όρος ο οποίος έχει τα αντίστοιχά του και σε άλλες γλώσσες. Για παράδειγμα, στην κινεζική γλώσσα χρησιμοποιείται μια μετάφραση αυτού του όρου, γκονγκ γιουάν (公元), για την χρονολογική καταγραφή. Ο όρος γίνεται όλο και περισσότερο αποδεκτός ως πολιτικά ορθός (politically correct) και θρησκευτικά ουδέτερος, για την αποδέσμευση της περιοδολόγησης και των χρονολογικών συστημάτων από τις θρησκειολογικές τους προεκτάσεις, προκειμένου να καθιερωθεί ένα παγκόσμιο σύστημα χρονολόγησης αποδεκτό από τις διαφορετικές θρησκείες του κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου