Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

(ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΙΔ' Πανελλήνιου Ιστορικού Συνεδρίου  Θεσ/νίκη 1994)

Θεσσαλονίκη

Είναι γνωστό ότι την ευθύνη της περίθαλψης και αποκατάστασης των προσφύγων της περιόδου 1913-1923 είχε, αποκλειστικά και μόνο, η Ελλη­νική πολιτεία.

Όμως, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την κύρια ευθύνη για την αντιμετώπιση του Προσφυγικού Προβλήματος στη χώρα μας αναλαμβάνει η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων, ως αυτόνομος οργανισμός της Κοινωνίας των Εθνών. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΑΠ διαχειρίζεται τα σχετικά κονδύλια χωρίς κανένα κρατικό έλεγχο και αποδίδει λόγο γι’ αυτά μόνο στην Κ.Τ.Ε. (Γενεύη), καταστρώνει και υλοποιεί προγράμματα αγροτικής και αστικής αποκατάστασης με δική της πρωτοβουλία, οργανώνει τις εποικιστικές της υπηρεσίες ως ανεξάρτητος φορέας. 

Με τα δεδομένα αυτά, πέρα από το ότι εξασφαλίζεται η οικονομική κάλυψη της προσφυγικής αποκατάστασης με κονδύλια της Κ.Τ.Ε., κατοχυρώνονται και ορισμένα αναγκαία, γι’ αυτή την υπόθεση, πλεονεκτήματα. Ανάμεσά τους ξεχωρί­ζουν: το αδιαμφισβήτητο διεθνές κύρος της Ε.Α.Π., η αποφυγή ενδεχόμε­νων κρατικών παρεμβατισμών και χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδι­κασιών, η πρόληψη και ο έλεγχος τυχόν οικονομικών ατασθαλιών, με λίγα λόγια το κύρος και το αδιάβλητο του όλου προγράμματος.

Πού λοιπόν εντοπίζεται κρατική παρουσία σ’ όλη αυτή τη διαδικασία; Πού και πώς λειτουργεί ως παράγοντας αποκατάστασης, αφού τη σχετική ευθύνη έχει η Ε.Α.Π., ως αυτόνομος οργανισμός της Κ.Τ.Ε.;

Και όμως δεν είναι μικρός ο ρόλος της πολιτείας, όσο κι αν ακούστηκαν πολλά παράπονα και εκτοξεύτηκαν βάσιμες κατηγορίες εις βάρος της, ιδιαίτερα για παραλείψεις στις επιβαλλόμενες από τη Σύμβαση υποχρεώ­σεις της για καταβολή αποζημιώσεων και αξιοποίηση της ανταλλάξιμης μουσουλμανικής περιουσίας. Η Ε.Α.Π. δε θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς τη νομοθετική και οικονομική της στήριξη.