Το θέμα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου συζητήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1921 στη Βουλή των Κοινοτήτων της Μεγάλης Βρετανίας. Ο βουλευτής Τ. Ο' Κόνορ ρώτησε τον υφυπουργό Εξωτερικών Χάρμσγουορθ ποιες ενέργειες έγιναν για τον απαγχονισμό των 67 Ελλήνων και 3 Αρμενίων από τις κεμαλικές αρχές, αλλά και για τις βιαιοπραγίες και τις εκτοπίσεις των γυναικόπαιδων. Ποια μέτρα είχε σκοπό να λάβει η κυβέρνηση σε περίπτωση αναχώρησης των Γάλλων στρατιωτών από την Κιλικία για να προστατέψει τον ελληνικό και αρμενικό πληθυσμό σε αυτήν την επαρχία εκτός από τις εναλλακτικές λύσεις της φυγής ή της σφαγής;
Το θέμα των κεμαλικών αγριοτήτων σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου συζητήθηκε διεξοδικό και στη συνεδρίαση της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, στις 22 Δεκεμβρίου 1921. Ο γερουσιαστής Γουίλιαμ Κινγκ, αφού ανέπτυξε το θέμα του αφανισμού των Ελλήνων του Πόντου, κατέθεσε στο προεδρείο την πολυσέλιδη εισήγησή του, η οποία δημοσιεύθηκε το 1922.
Με τεκμηριωμένα ντοκουμέντα απέδειξε ότι στόχος τόσο των Νεότουρκων όσο και των κεμαλικών ήταν η τουρκοποίηση της Μικράς Ασίας.
Ο ανώτατος διπλωματικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη, αντιναύαρχος του στόλου Μαρκ Μπρίστολ, στη μηνιαία έκθεσή του για την κατάσταση στην Ανατολή έγραψε στις 4 Νοεμβρίου 1921 προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Αμερικής Τσαρλς Χιουζ, παρά τη φιλοτουρκική του τοποθέτηση, στηριζόμενος στις εκθέσεις του δρα Κένεντι, της Εμα Κάσμαν και της κυρίας Τζέπε: «Αποκαλύφθηκε ότι βιασμοί, βία και απάτη χρησιμοποιήθηκαν σ’ αυτές τις περιοχές, ενώ γυναίκες και παιδιά οδηγούνταν στην αιχμαλωσία και στον εξευτελισμό, και ότι χιλιάδες γυναίκες, κυρίως νεαρής ηλικίας, έχουν αγενώς αποσπαστεί από τα σπίτια τους και έχουν φυλακιστεί σε χαρέμια, στα οποία είναι σχεδόν αδύνατο να διεισδύσει κανείς.
Ο Έλληνας αντιπρόσωπος υπολόγισε ότι 300.000 γυναίκες και παιδιά κρατούνται μ’ αυτό τον τρόπο·
Ο Αρμένιος πατριάρχης λέγεται ότι έχει στην κατοχή του έγγραφα που αποδεικνύουν ότι 50 τοις εκατό των παιδιών προς το παρόν σε τουρκικά ορφανοτροφεία είναι Αρμένιοι· και η Βρετανική Ανώτερη Επιτροπή ανέφερε ότι περίπου 2.300 παιδιά έχουν διασωθεί από μουσουλμανικά σπίτια».
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Ελληνοαμερικανική Ποντιακή Ένωση και η Ένωση Φιλελευθέρων Ελλήνων της Αμερικής στις 13 Δεκεμβρίου 1921 σε πολυσέλιδο υπόμνημά τους προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Αμερικής, Τσαρλς Χιουζ, επισήμαναν: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών, ο αριθμός των χριστιανών θυμάτων του —δολοφονηθέντες, απελαθέντες ή νεκροί απ’ την πείνα— φτάνει τις 200.000, ενώ 150.000 Αρμένιοι και Έλληνες στην Κιλικία τώρα αφήνουν τα πάντα πίσω τους, για να ξεφύγουν απ’ το θάνατο και τα βασανιστήρια στα οποία θα τους υποβάλουν τα στρατεύματα του Κεμάλ που προχωρούν προς την Κιλικία, εξαιτίας της εκκένωσης αυτής της επαρχίας από τα γαλλικά στρατεύματα ως αποτέλεσμα της Γαλλοκεμαλικής Συνθήκης.
Το κύριο θέατρο των πρόσφατων τουρκικών ωμοτήτων είναι η περιοχή του Πόντου (η νότια ακτή της Μαύρης θάλασσας και η ενδοχώρα της), όπου ο αριθμός αυτών που σκοτώθηκαν ή βασανίστηκαν μέχρι θανάτου ή απελάθηκαν υπολογίζεται στις 180.000. Αν οι Μεγάλες Χριστιανικές Δυνάμεις δεν επέμβουν αμέσως και αν η Γαλλία δεν καθυστερήσει την εκκένωση της Κιλικίας, οι απομένοντες χριστιανοί στην Ανατολία, στον Πόντο και στην Κιλικία θα πεθάνουν όλοι στα χέρια των Τούρκων».
Με πολύ σκληρές εκφράσεις στη 2η Συνεδρίαση του 67ου Κογκρέσου, στις 21 Δεκεμβρίου 1921, η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας με την απόφαση 193 καταδίκασε την κεμαλική κυβέρνηση για τα ειδεχθή εγκλήματα που συνέχιζε να διαπράττει σε βάρος των άμαχων χριστιανών. Συγκεκριμένα, το ψήφισμα της επιτροπής κατέληγε ως εξής: «Η Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών εκφράζει την απέχθειά της και καταδικάζει τον κτηνώδη διωγμό των Ελλήνων του Πόντου από την κυβέρνηση του Κεμάλ πασά και από τους Οθωμανούς Τούρκους στην Ανατολία, και θρηνεί την ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών δυνάμεων να λάβουν δραστικά μέτρα για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της τάξης στην Ανατολία σύμφωνα με τη Συνθήκη των Σεβρών και να εξασκήσουν την εξουσία που ανήκει στις προαναφερόμενες δυνάμεις σε αυτό το μέρος.
Η Σύγκλητος με σεβασμό ζητάει από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να επιστήσει στην προσοχή των ευρωπαϊκών δυνάμεων τις φρικαλεότητες στον Πόντο, έτσι ώστε να ληφθούν επαρκή και άμεσα μέτρα σύμφωνα με την προαναφερόμενη συνθήκη, για να σταματήσουν ο διωγμός και η εξόντωση των κατοίκων του Πόντου που είναι ελληνικής καταγωγής και θρησκείας, και γενικά να επιβάλουν και να υπερασπίσουν τα δικαιώματα που συμφωνήθηκαν για τις φυλετικές και θρησκευτικές μειονότητες στην Ανατολία στη προαναφερόμενη συνθήκη».
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Αμερικής, ενήμερο από πολλές πηγές για τα κεμαλικά εγκλήματα, αναγκάστηκε να αποκαλύψει το ενδιαφέρον τους για την ευρύτερη περιοχή της Εγγύς Ανατολής, όταν η Βρετανία ζήτησε επίσημα να συμμετάσχει και η Αμερική σε μια Ερευνητική Επιτροπή για την κατάσταση των χριστιανικών μειονοτήτων στην Ανατολία.
«Έχω πληροφορηθεί ότι έχει γίνει πρόσκληση στις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιπροσωπευθούν σ’ αυτή την επιτροπή μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στο Λονδίνο» έγραψε σε επιστολή του ο αντιναύαρχος Μαρκ Μπρίστολ από την Κωνσταντινούπολη στις 18 Μαΐου 1922 προς τον αρμόδιο προϊστάμενό του Υπουργό Εξωτερικών Τσαρλς Χιουζ.
Και συνέχιζε συμβουλεύοντας: «Ενώ κατανοώ πλήρως τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται το υπουργείο μ’ αυτή την πρόσκληση και τη θέση της κοινής στις Ηνωμένες Πολιτείες προτείνω να μην αρνηθεί για τους παρακάτω λόγους, αναλύοντας με έξι επιχειρήματα το σκεπτικό της συμμετοχής στην Ερευνητική Επιτροπή. Δε φανταζόμουν ποτέ ότι το Ποντιακό Ζήτημα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχε τη δική του επικαιρότητα στα αρμόδια επιτελεία αποφάσεων της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όπως δεν κρύβω και τον ενθουσιασμό μου για την πολιτική και διπλωματική παιδεία και για τα αποθέματα ψυχικής αντοχής των δοκιμαζομένων Ελλήνων αλλά και της διασποράς. Αξίζει επίσης να επισημανθεί η έμπρακτη ευαισθησία του αμερικανικού λαού, σε θέματα καταπίεσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παράλληλα, δεν μπορώ να κρύψω την απογοήτευσή μου για τη διπλωματική υποκρισία της αμερικανικής πολιτικής στο θέμα της επίλυσης του Ανατολικού Ζητήματος. Με κριτήρια που υποβαθμίζουν και εξευτελίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ζωή τo κέντρο αποφάσεων του Υπουργείου Εξωτερικών της Αμερικής δια του υπουργού της, Τσαρλς Χιουζ, με την έκθεση που έστειλε στον πρόεδρο των ΗΠΑ Γουόρεν Χάντινγκ, αποκαλύπτει περίτρανα τον πολιτικό αμοραλισμό και την ψυχρή ευκαιριακή εκμετάλλευση του οικονομικού, θρησκευτικού, γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού αδιεξόδου της ευρύτερης περιοχής. Η επιλογή των εμπορικών συμφερόντων και του πετρελαίου από τις αθώες ανθρώπινες ζωές δεν έχουν τίποτα κοινό με τους αγώνες και τα οράματα του Τζορτζ Ουάσιγκτον και τις θεωρητικές κατακτήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. [...]»
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας The Morning Post έγραψε: «Όλα τα εγκλήματα που δια-πράχθηκαν από το Νέρωνα, τον Καλιγούλα, τον Αττίλα και τον Αβδούλ Χαμίτ χύνονται στην ανυπαρξία μπροστά στα εκατομμύρια άτομα που δολοφονήθηκαν σκόπιμα στην Τουρκία κατά τη διάρκεια των τεσσάρων προηγουμένων ετών. Στα θύματα περιλαμβάνονται αλλοδαποί εχθροί, αιχμάλωτοι πολέμου, Αρμένιοι,Έλληνες, Άραβες κλπ.
Δεν θα μπορούσε να ήταν χειρότεροι, εκτός κι αν πραγματικοί διάβολοι είχαν την υπόθεση στα χέρια τους, κι ακόμη και τότε αμφιβάλλω αν θα είχαν κάνει χειρότερα. Αυτή είναι η απάντηση που δόθηκε από τον πάστορα Φρου, το έργο ίου οποίου, ως επικεφαλής του βρετανικού ταμείου ανακούφισης, τον έφερε στην πιο στενή επαφή με τους φυλακισμένους».
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας του Σικάγο των ΗΠΑ Chicago Tribune, ο οποίος έζησε το μαρτύριο της Σμύρνης, στο άρθρο της 4ης Οκτωβρίου άρχιζε την τραγική του περιγραφή με την προφητεία του Ιερεμία, που αναφερόταν στη διαταγή της σφαγής των αθώων παιδιών από τον Ηρώδη: «Στη Ράμα ακούγονταν κραυγές, θρήνοι και κλαυθμοί και μεγάλοι οδυρμοί. Η Ραχήλ θρηνούσε τα παιδιά της και δεν ήθελε παρηγοριά, γιαή δεν υπήρχαν πια».
Κωνσταντίνος Φωτιάδης
Καθηγητής Νέας Ελληνικής Ιστορίας
Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας
Το θέμα των κεμαλικών αγριοτήτων σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου συζητήθηκε διεξοδικό και στη συνεδρίαση της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, στις 22 Δεκεμβρίου 1921. Ο γερουσιαστής Γουίλιαμ Κινγκ, αφού ανέπτυξε το θέμα του αφανισμού των Ελλήνων του Πόντου, κατέθεσε στο προεδρείο την πολυσέλιδη εισήγησή του, η οποία δημοσιεύθηκε το 1922.
Με τεκμηριωμένα ντοκουμέντα απέδειξε ότι στόχος τόσο των Νεότουρκων όσο και των κεμαλικών ήταν η τουρκοποίηση της Μικράς Ασίας.
 |
Ο Έλληνας αντιπρόσωπος υπολόγισε ότι 300.000 γυναίκες και παιδιά κρατούνται μ’ αυτό τον τρόπο·
Ο Αρμένιος πατριάρχης λέγεται ότι έχει στην κατοχή του έγγραφα που αποδεικνύουν ότι 50 τοις εκατό των παιδιών προς το παρόν σε τουρκικά ορφανοτροφεία είναι Αρμένιοι· και η Βρετανική Ανώτερη Επιτροπή ανέφερε ότι περίπου 2.300 παιδιά έχουν διασωθεί από μουσουλμανικά σπίτια».
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Ελληνοαμερικανική Ποντιακή Ένωση και η Ένωση Φιλελευθέρων Ελλήνων της Αμερικής στις 13 Δεκεμβρίου 1921 σε πολυσέλιδο υπόμνημά τους προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Αμερικής, Τσαρλς Χιουζ, επισήμαναν: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών, ο αριθμός των χριστιανών θυμάτων του —δολοφονηθέντες, απελαθέντες ή νεκροί απ’ την πείνα— φτάνει τις 200.000, ενώ 150.000 Αρμένιοι και Έλληνες στην Κιλικία τώρα αφήνουν τα πάντα πίσω τους, για να ξεφύγουν απ’ το θάνατο και τα βασανιστήρια στα οποία θα τους υποβάλουν τα στρατεύματα του Κεμάλ που προχωρούν προς την Κιλικία, εξαιτίας της εκκένωσης αυτής της επαρχίας από τα γαλλικά στρατεύματα ως αποτέλεσμα της Γαλλοκεμαλικής Συνθήκης.
Το κύριο θέατρο των πρόσφατων τουρκικών ωμοτήτων είναι η περιοχή του Πόντου (η νότια ακτή της Μαύρης θάλασσας και η ενδοχώρα της), όπου ο αριθμός αυτών που σκοτώθηκαν ή βασανίστηκαν μέχρι θανάτου ή απελάθηκαν υπολογίζεται στις 180.000. Αν οι Μεγάλες Χριστιανικές Δυνάμεις δεν επέμβουν αμέσως και αν η Γαλλία δεν καθυστερήσει την εκκένωση της Κιλικίας, οι απομένοντες χριστιανοί στην Ανατολία, στον Πόντο και στην Κιλικία θα πεθάνουν όλοι στα χέρια των Τούρκων».
Με πολύ σκληρές εκφράσεις στη 2η Συνεδρίαση του 67ου Κογκρέσου, στις 21 Δεκεμβρίου 1921, η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας με την απόφαση 193 καταδίκασε την κεμαλική κυβέρνηση για τα ειδεχθή εγκλήματα που συνέχιζε να διαπράττει σε βάρος των άμαχων χριστιανών. Συγκεκριμένα, το ψήφισμα της επιτροπής κατέληγε ως εξής: «Η Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών εκφράζει την απέχθειά της και καταδικάζει τον κτηνώδη διωγμό των Ελλήνων του Πόντου από την κυβέρνηση του Κεμάλ πασά και από τους Οθωμανούς Τούρκους στην Ανατολία, και θρηνεί την ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών δυνάμεων να λάβουν δραστικά μέτρα για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της τάξης στην Ανατολία σύμφωνα με τη Συνθήκη των Σεβρών και να εξασκήσουν την εξουσία που ανήκει στις προαναφερόμενες δυνάμεις σε αυτό το μέρος.
Η Σύγκλητος με σεβασμό ζητάει από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να επιστήσει στην προσοχή των ευρωπαϊκών δυνάμεων τις φρικαλεότητες στον Πόντο, έτσι ώστε να ληφθούν επαρκή και άμεσα μέτρα σύμφωνα με την προαναφερόμενη συνθήκη, για να σταματήσουν ο διωγμός και η εξόντωση των κατοίκων του Πόντου που είναι ελληνικής καταγωγής και θρησκείας, και γενικά να επιβάλουν και να υπερασπίσουν τα δικαιώματα που συμφωνήθηκαν για τις φυλετικές και θρησκευτικές μειονότητες στην Ανατολία στη προαναφερόμενη συνθήκη».
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Αμερικής, ενήμερο από πολλές πηγές για τα κεμαλικά εγκλήματα, αναγκάστηκε να αποκαλύψει το ενδιαφέρον τους για την ευρύτερη περιοχή της Εγγύς Ανατολής, όταν η Βρετανία ζήτησε επίσημα να συμμετάσχει και η Αμερική σε μια Ερευνητική Επιτροπή για την κατάσταση των χριστιανικών μειονοτήτων στην Ανατολία.
«Έχω πληροφορηθεί ότι έχει γίνει πρόσκληση στις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιπροσωπευθούν σ’ αυτή την επιτροπή μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στο Λονδίνο» έγραψε σε επιστολή του ο αντιναύαρχος Μαρκ Μπρίστολ από την Κωνσταντινούπολη στις 18 Μαΐου 1922 προς τον αρμόδιο προϊστάμενό του Υπουργό Εξωτερικών Τσαρλς Χιουζ.
Και συνέχιζε συμβουλεύοντας: «Ενώ κατανοώ πλήρως τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται το υπουργείο μ’ αυτή την πρόσκληση και τη θέση της κοινής στις Ηνωμένες Πολιτείες προτείνω να μην αρνηθεί για τους παρακάτω λόγους, αναλύοντας με έξι επιχειρήματα το σκεπτικό της συμμετοχής στην Ερευνητική Επιτροπή. Δε φανταζόμουν ποτέ ότι το Ποντιακό Ζήτημα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχε τη δική του επικαιρότητα στα αρμόδια επιτελεία αποφάσεων της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όπως δεν κρύβω και τον ενθουσιασμό μου για την πολιτική και διπλωματική παιδεία και για τα αποθέματα ψυχικής αντοχής των δοκιμαζομένων Ελλήνων αλλά και της διασποράς. Αξίζει επίσης να επισημανθεί η έμπρακτη ευαισθησία του αμερικανικού λαού, σε θέματα καταπίεσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παράλληλα, δεν μπορώ να κρύψω την απογοήτευσή μου για τη διπλωματική υποκρισία της αμερικανικής πολιτικής στο θέμα της επίλυσης του Ανατολικού Ζητήματος. Με κριτήρια που υποβαθμίζουν και εξευτελίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ζωή τo κέντρο αποφάσεων του Υπουργείου Εξωτερικών της Αμερικής δια του υπουργού της, Τσαρλς Χιουζ, με την έκθεση που έστειλε στον πρόεδρο των ΗΠΑ Γουόρεν Χάντινγκ, αποκαλύπτει περίτρανα τον πολιτικό αμοραλισμό και την ψυχρή ευκαιριακή εκμετάλλευση του οικονομικού, θρησκευτικού, γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού αδιεξόδου της ευρύτερης περιοχής. Η επιλογή των εμπορικών συμφερόντων και του πετρελαίου από τις αθώες ανθρώπινες ζωές δεν έχουν τίποτα κοινό με τους αγώνες και τα οράματα του Τζορτζ Ουάσιγκτον και τις θεωρητικές κατακτήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. [...]»
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας The Morning Post έγραψε: «Όλα τα εγκλήματα που δια-πράχθηκαν από το Νέρωνα, τον Καλιγούλα, τον Αττίλα και τον Αβδούλ Χαμίτ χύνονται στην ανυπαρξία μπροστά στα εκατομμύρια άτομα που δολοφονήθηκαν σκόπιμα στην Τουρκία κατά τη διάρκεια των τεσσάρων προηγουμένων ετών. Στα θύματα περιλαμβάνονται αλλοδαποί εχθροί, αιχμάλωτοι πολέμου, Αρμένιοι,Έλληνες, Άραβες κλπ.
Δεν θα μπορούσε να ήταν χειρότεροι, εκτός κι αν πραγματικοί διάβολοι είχαν την υπόθεση στα χέρια τους, κι ακόμη και τότε αμφιβάλλω αν θα είχαν κάνει χειρότερα. Αυτή είναι η απάντηση που δόθηκε από τον πάστορα Φρου, το έργο ίου οποίου, ως επικεφαλής του βρετανικού ταμείου ανακούφισης, τον έφερε στην πιο στενή επαφή με τους φυλακισμένους».
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας του Σικάγο των ΗΠΑ Chicago Tribune, ο οποίος έζησε το μαρτύριο της Σμύρνης, στο άρθρο της 4ης Οκτωβρίου άρχιζε την τραγική του περιγραφή με την προφητεία του Ιερεμία, που αναφερόταν στη διαταγή της σφαγής των αθώων παιδιών από τον Ηρώδη: «Στη Ράμα ακούγονταν κραυγές, θρήνοι και κλαυθμοί και μεγάλοι οδυρμοί. Η Ραχήλ θρηνούσε τα παιδιά της και δεν ήθελε παρηγοριά, γιαή δεν υπήρχαν πια».
Καθηγητής Νέας Ελληνικής Ιστορίας
Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου