Η παιδεία στον Πόντο (Συνοπτικά)

Γεώργιος Τραπεζούντιος (1396-1472). Γεννήθηκε στην Κρήτη και οι γονείς του κατάγονταν από την Τραπεζούντα. Ήταν φιλόσοφος και θεωρείται από τους βασικότερους ουμανιστές της Ιταλικής Αναγέννησης.Διετέλεσε γραμματέας του πάπα και πέθανε σε ηλικία 76 χρόνων στη Ρώμη. Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο που αφορά κυρίως τον Αριστοτέλη

Η σχέση των Ποντίων με τα γράμματα ήταν  ιδιαίτερα αναπτυγμένη ήδη από την αρχαιότητα. Έτσι, μολονότι ο ελληνισμός ήταν υπόδουλος, πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη των  γραμμάτων και του εμπορίου. Οι γεωγραφικές, οικονομικές, πολιτιστικές και ιστορικές συνθήκες της περιοχής του Πόντου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνίας του. Ο Τραπεζούντιος δάσκαλος  Σεβαστός ήταν ο πρώτος καθηγητής της Πριγκιπικής Ακαδημίας του Βουκουρεστίου. Πολλοί Έλληνες πήγαιναν στις πριγκιπικές ακαδημίες των παραδουνάβιων ηγεμονιών να σπουδάσουν αφού οι καθηγητές τους ήταν Έλληνες και πολλές φορές και οι ίδιοι οι ηγεμόνες.

Πράγματι, η περιοχή άκμασε και άνθησαν τα γράμματα και οι τέχνες.

Στα αμέτρητα ελληνικά σχολεία —με πιο γνωστό το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας— τα παιδιά έρχονταν σε επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό. Οι εφημερίδες, τα περιοδικά, τα τυπογραφεία, οι λέσχες και τα θέατρα μαρτυρούσαν το υψηλό πνευματικό επίπεδο των Ελλήνων του Πόντου.

Είναι αυτοί που βοήθησαν με έμψυχο υλικό αλλά και οικονομικά στη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους. Εκείνη την εποχή ο Πόντος δεν είχε προβλήματα. Τουναντίον, η οικονομική ανάπτυξη συνδυάστηκε με τη δημογραφική άνοδο. Στις αρχές του 1900 στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ζούσαν περίπου 600.000 Πόντιοι. Στις αρχές του 20ού αιώνα στον Πόντο διαβιούσαν γύρω στους 700.000 Έλληνες. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην περιοχή υπήρχαν μέχρι το 1922 έξι μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου (Αμάσειας,

Χαλδίας, Νεοκαισάρειας, Ροδοπόλεως, Τραπεζούντας και Κολωνίας).

Τα χρόνια της ευημερίας όμως τελείωσαν το 1914 με το σχέδιο εξόντωσης των χριστιανικών πληθυσμών, πρώτα των Αρμενίων και μετά του Ποντιακού στοιχείου.