1. Προχθές στείλαμε μερικούς εις την Γαλίαναν εις το χωρίον Αρμενή και ελθόντες σήμερα μας είπαν ότι εις την Δίρχαν, όπου ήτο ο Δαμ. Τσιρίπ, τον είχαν κυκλώσει πολλοί Τούρκοι χωρικοί και επυροβόλησαν κατ’ αυτού και εσκοτώθη ο Δαμ. Τσιρίπ, ο Αρμένιος Σιτράκ και οι σύντροφοί του Ιωάννης και Απόστολος, των οποίων τα επίθετα με διαφεύγουν οι δε λοιποί σύντροφοί των οπλισμένοι και μη διέφυγαν και εσώθησαν μόνον μία γυναίκα που ήτο μαζί τους, η Καλλιόπη Σπαθάρου, ετραυματίσθη στο χέρι και την νύκτα κατέβησαν κρυφίως εις την Τραπεζούντα. Είπαν επίσης ότι αι οικογένειαι άρχισαν να κατεβαίνουν εις την Τραπεζούντα από την εξορίαν του Ερζερούμ και του Χουνούζ και να στέλλονται εις την Ελλάδα.
3. Ο Ευκλείδης και μερικοί πήγαν προς το ποτάμι της μονής να φέρουν τον Χαρ. Αρταγανίδην, όστις έμεινε εκεί ασθενήσας εκ τύφου. Πηγαίνοντας όμως, συνήντησαν τον I. Κουφατσήν και γύρισαν πίσω.
4. Σήμερα δέκα οκτώ παιδιά, σχεδόν οι άοπλοι, έφυγαν διά Κερασέαν και εκείθεν να κατέβουν εις Τραπεζούντα ,δια να φύγουν δια την Ελλάδα.
Μας ειδοποίησαν ότι θα φύγει και η οικογένειά μας και μαζί μ’ αυτούς στείλαμε και τον δεκαπενταετή υιόν του Ευκλείδη Ευστάθιον, διά να φύγη κι αυτός.
5. Ο Ευκλείδης πάλιν με μερικούς έφυγε δια την Μάτσκαν(σ.σ. Ματσούκα) και ο Χαράλ. Λαζαρίδης με άλλους έφυγαν δια την Κερασέαν. Και εμείς φύγαμε δια την Ούζην και κατέβημεν εις το Μεσοχώρι στο σπίτι του Αλή Οσμάν Ζαλούμογλου, όστις και αυτός και μερικοί συγγενείς του ήσαν έμπιστοι πολύ προς εμάς.
7.- Γυρίσαμε δια το χωριό και εις το Ουζούν Κομαρλούκ συνηντήσαμε τον Χαράλ. Λαζαρίδην με τους συντρόφους οι οποίοι και μας διηγήθηκαν ότι μόλις κατέβηκαν εις την Κερασέαν, πήγανε στο σπίτι της Ευθυμίας Κουφατσή, όπου ήσαν και μερικά παιδιά από εκείνους που κατέβησαν προχθές. Όταν είδαμε ότι το σπίτι το άνοιξαν οι Τούρκοι και συνέλαβαν τους δικούς μας, καθώς και κάτι καβουρμάδες που είχαμε και ότι δύο εκ των Τούρκων εφύλαγαν έξω, μόλις τους είδανε πυροβολήσανε και ο μεν εις σκοτώθηκε, ο δε άλλος έφυγε και οι συλλαβόντες τα παιδιά άφησαν αυτούς και τα πράγματα και ετράπησαν εις φυγήν. Εκείθεν τα παιδιά έφυγαν προς την Τραπεζούντα, αυτοί δε γυρίσανε και μαζί εφθάσανε εις το λημέρι μας.
9. Ήλθε και ο Ευκλείδης, αλλά δεν τον βρήκαν τον Χαρ. Αρταγανίδην.
11. Εστάλησαν μερικοί εις την Αρμενή.
13. Βλέπομεν στρατιώτας αντίκρυ μας, στο βουνό Καρά κοτύλ.
14. Ήλθαν οι σταλέντες από την Αρμενή και είπαν ότι τα χωριά αδειάζουνε και φεύγουν εις την Τραπεζούντα.
16. Ο Ευκλείδης και μερικοί έφυγαν διά την Ούζην, ενώ άλλοι έφυγαν διά την Γαλίαναν.
17. Καθημερινώς βλέπομε τους στρατιώτας να περιφέρονται εις τα Φτελένια.
19. 0 Ευκλείδης και δύο, έμειναν εις την Ούζην, ενώ οι άλλοι ήλθαν και μας είπαν ότι ήλθε και άλλος στρατός εις το Ισχάν προς ενίσχυσιν των άλλων.
Ήλθαν και μερικοί από την Γαλίαναν και είπαν ότι εις το Πυργί συνηντήθησαν με δύο φύλακας και τραυματίσαντες τον ένα έφυγαν προς το Κουστουλάντων, όπου συνηντήθησαν με τον Χαρ. Αρταγανίδην, ο οποίος και ήλθε μαζί τους. Μας έφεραν επιστολάς από τας οικογενείας και μας γράφουν ότι όλα τα διαβατήριά τους είναι έτοιμα και θα φύγουν διά την Ελλάδα. Δόξα τω Θεώ, δεν έχομε τίποτε πλέον να σκεφθούμε και να μας φοβίζει. Μας γράφει και ο Μιλτιάδης* ότι εφυλάκισαν την Ευθυμίαν Κουφατσή, διότι εμπρός στο σπίτι της εσκοτώθη ο Τούρκος και ότι εκβιάζουν τα παιδιά και τους παίρνουν λεφτά, διά να μην τους προδώσουν, οι συγγενείς της Ευθυμίας τα κάνουν αυτά.
21 - Κατά τα ξημερώματα εκάηκε η καλύβα του Χαρ. Λαζαρίδη και Λαμπρ. Σισμανίδη και Παναγ. Γραντσά, διότι και οι τρεις ήσαν ασθενείς από τύφον και δεν ήξεραν τι έκαναν. Μόλις και μετά βίας τους γλιτώσαμε, αδειάσαντες συνάμα την καλύβα. Εστείλαμε δύο τρεις εις την Ούζην, διά να συναντήσουν τον Ευκλείδη.
22 - Ήλθαν από την Γαλίαναν και μας είπαν ότι η οικογένειά μας έφυγε την 19ην 10/βρίου.
23 - Ήλθαν όλοι από την Ούζην.
25 - Εστείλαμε δύο παιδιά εις το Κουστουλάντων, διά να φέρουν και τον Γ. Καλαϊτσίδη.
28 - Έφυγαν δια την Τραπεζούντα ο Γ. Τιαριάς και μερικοί άλλοι.
29 - Εστείλαμε μερικούς εις την Ούζην.
30 - Τα παιδιά έφυγαν διά το χωρίον να αλέσουν και να ετοιμάσουν ψωμί, ενώ έμεινα μόνον εγώ με τους ασθενείς. Εστάθη αδύνατον να γλιτώσουν από τον τύφον, διότι δεν είχαμε τροφήν δια δίαιταν και ούτω με κρέας ετρέφοντο και εχειροτέρευσαν.
Κωνσταντίνος Κουρτίδης
Σημείωση Σύνταξης : Οφείλουμε να επισημάνουμε ορισμένες γλωσσικές ατέλειες,γιατί παρουσιάζει μια σύνταξη ιδιότυπη, σύμφωνη με τη γλωσσική του κατάρτιση. Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις στο αρχικό κείμενο , αφού πρόκειται για ένα είδος απομνημονευμάτων, τα οποία δεν μεταβάλλονται "επ' ουδενί λόγω"εντούτοις για την ομαλοποίηση του κειμένου , προβήκαμε στις απαραίτητες διορθώσεις, εκείνες που θεωρήσαμε αναγκαίες.
* Εννοείται ο Νυμφόπουλος, ο οποίος με την έγκριση του μητροπολίτη Ροδοπόλεως Κυρίλλου και των τουρκικών αρχών επικοινωνούσε με τους αντάρτες μεταφέροντας την επιθυμία τους να παραδοθούν στις τουρκικές αρχές, πράγμα που δεν επιτεύχθηκε, διότι ο Ευκλείδης έβλεπε ότι εμπαίζεται.
Βλ. Μιλτιάδου Κ. Νυμφοπούλου, ό.π., σ. 370 και μάλιστα 378-379.
4. Σήμερα δέκα οκτώ παιδιά, σχεδόν οι άοπλοι, έφυγαν διά Κερασέαν και εκείθεν να κατέβουν εις Τραπεζούντα ,δια να φύγουν δια την Ελλάδα.
Μας ειδοποίησαν ότι θα φύγει και η οικογένειά μας και μαζί μ’ αυτούς στείλαμε και τον δεκαπενταετή υιόν του Ευκλείδη Ευστάθιον, διά να φύγη κι αυτός.
5. Ο Ευκλείδης πάλιν με μερικούς έφυγε δια την Μάτσκαν(σ.σ. Ματσούκα) και ο Χαράλ. Λαζαρίδης με άλλους έφυγαν δια την Κερασέαν. Και εμείς φύγαμε δια την Ούζην και κατέβημεν εις το Μεσοχώρι στο σπίτι του Αλή Οσμάν Ζαλούμογλου, όστις και αυτός και μερικοί συγγενείς του ήσαν έμπιστοι πολύ προς εμάς.
7.- Γυρίσαμε δια το χωριό και εις το Ουζούν Κομαρλούκ συνηντήσαμε τον Χαράλ. Λαζαρίδην με τους συντρόφους οι οποίοι και μας διηγήθηκαν ότι μόλις κατέβηκαν εις την Κερασέαν, πήγανε στο σπίτι της Ευθυμίας Κουφατσή, όπου ήσαν και μερικά παιδιά από εκείνους που κατέβησαν προχθές. Όταν είδαμε ότι το σπίτι το άνοιξαν οι Τούρκοι και συνέλαβαν τους δικούς μας, καθώς και κάτι καβουρμάδες που είχαμε και ότι δύο εκ των Τούρκων εφύλαγαν έξω, μόλις τους είδανε πυροβολήσανε και ο μεν εις σκοτώθηκε, ο δε άλλος έφυγε και οι συλλαβόντες τα παιδιά άφησαν αυτούς και τα πράγματα και ετράπησαν εις φυγήν. Εκείθεν τα παιδιά έφυγαν προς την Τραπεζούντα, αυτοί δε γυρίσανε και μαζί εφθάσανε εις το λημέρι μας.
9. Ήλθε και ο Ευκλείδης, αλλά δεν τον βρήκαν τον Χαρ. Αρταγανίδην.
11. Εστάλησαν μερικοί εις την Αρμενή.
13. Βλέπομεν στρατιώτας αντίκρυ μας, στο βουνό Καρά κοτύλ.
14. Ήλθαν οι σταλέντες από την Αρμενή και είπαν ότι τα χωριά αδειάζουνε και φεύγουν εις την Τραπεζούντα.
 |
| Ερείπια στη Σαντάς |
17. Καθημερινώς βλέπομε τους στρατιώτας να περιφέρονται εις τα Φτελένια.
19. 0 Ευκλείδης και δύο, έμειναν εις την Ούζην, ενώ οι άλλοι ήλθαν και μας είπαν ότι ήλθε και άλλος στρατός εις το Ισχάν προς ενίσχυσιν των άλλων.
Ήλθαν και μερικοί από την Γαλίαναν και είπαν ότι εις το Πυργί συνηντήθησαν με δύο φύλακας και τραυματίσαντες τον ένα έφυγαν προς το Κουστουλάντων, όπου συνηντήθησαν με τον Χαρ. Αρταγανίδην, ο οποίος και ήλθε μαζί τους. Μας έφεραν επιστολάς από τας οικογενείας και μας γράφουν ότι όλα τα διαβατήριά τους είναι έτοιμα και θα φύγουν διά την Ελλάδα. Δόξα τω Θεώ, δεν έχομε τίποτε πλέον να σκεφθούμε και να μας φοβίζει. Μας γράφει και ο Μιλτιάδης* ότι εφυλάκισαν την Ευθυμίαν Κουφατσή, διότι εμπρός στο σπίτι της εσκοτώθη ο Τούρκος και ότι εκβιάζουν τα παιδιά και τους παίρνουν λεφτά, διά να μην τους προδώσουν, οι συγγενείς της Ευθυμίας τα κάνουν αυτά.
21 - Κατά τα ξημερώματα εκάηκε η καλύβα του Χαρ. Λαζαρίδη και Λαμπρ. Σισμανίδη και Παναγ. Γραντσά, διότι και οι τρεις ήσαν ασθενείς από τύφον και δεν ήξεραν τι έκαναν. Μόλις και μετά βίας τους γλιτώσαμε, αδειάσαντες συνάμα την καλύβα. Εστείλαμε δύο τρεις εις την Ούζην, διά να συναντήσουν τον Ευκλείδη.
22 - Ήλθαν από την Γαλίαναν και μας είπαν ότι η οικογένειά μας έφυγε την 19ην 10/βρίου.
23 - Ήλθαν όλοι από την Ούζην.
25 - Εστείλαμε δύο παιδιά εις το Κουστουλάντων, διά να φέρουν και τον Γ. Καλαϊτσίδη.
28 - Έφυγαν δια την Τραπεζούντα ο Γ. Τιαριάς και μερικοί άλλοι.
29 - Εστείλαμε μερικούς εις την Ούζην.
30 - Τα παιδιά έφυγαν διά το χωρίον να αλέσουν και να ετοιμάσουν ψωμί, ενώ έμεινα μόνον εγώ με τους ασθενείς. Εστάθη αδύνατον να γλιτώσουν από τον τύφον, διότι δεν είχαμε τροφήν δια δίαιταν και ούτω με κρέας ετρέφοντο και εχειροτέρευσαν.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΤΗΣ ΣΑΝΤΑΣ (1916-1924)
(Αδελφός του μετέπειτα γενικού αρχηγού των ανταρτών Ευκλείδη Κουρτίδη)
Σημείωση Σύνταξης : Οφείλουμε να επισημάνουμε ορισμένες γλωσσικές ατέλειες,γιατί παρουσιάζει μια σύνταξη ιδιότυπη, σύμφωνη με τη γλωσσική του κατάρτιση. Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις στο αρχικό κείμενο , αφού πρόκειται για ένα είδος απομνημονευμάτων, τα οποία δεν μεταβάλλονται "επ' ουδενί λόγω"εντούτοις για την ομαλοποίηση του κειμένου , προβήκαμε στις απαραίτητες διορθώσεις, εκείνες που θεωρήσαμε αναγκαίες.
* Εννοείται ο Νυμφόπουλος, ο οποίος με την έγκριση του μητροπολίτη Ροδοπόλεως Κυρίλλου και των τουρκικών αρχών επικοινωνούσε με τους αντάρτες μεταφέροντας την επιθυμία τους να παραδοθούν στις τουρκικές αρχές, πράγμα που δεν επιτεύχθηκε, διότι ο Ευκλείδης έβλεπε ότι εμπαίζεται.
Βλ. Μιλτιάδου Κ. Νυμφοπούλου, ό.π., σ. 370 και μάλιστα 378-379.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου