Συνεχίζουμε την πορεία
αναζητώντας τα ίχνη του Όφεως. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή σχετικά με τους
ντόπιους λαούς που εγκαταστάθηκαν πρώτοι στον Όφι.
Μόνο στις έρευνες σχετικά
με την Τραπεζούντα συναντώνται πολλές φυλές και λαοί που κάποτε έζησαν στην
περιοχή. Δεν γνωρίζουμε ποιες από αυτές τις φυλές ζήσανε στον Όφι ή ήταν
ντόπιες.
Ο Ξενοφών όταν έφτασε στην Τραπεζούντα στα 401-402 π.Χ
συνάντησε πάρα πολλούς ντόπιους λαούς. Ο Ξενοφών, που ήρθε στην Τραπεζούντα με
ένα στρατό δέκα χιλιάδων για να επιστρέψει στο Αιγαίο μέσω θαλάσσης, αφηγείται
την πορεία με λεπτομέρειες. Οι δέκα χιλιάδες άντρες του ελληνικού στρατού
"...έφθασαν εις την θάλασσαν, εις την Τραπεζούντα, πόλιν Ελληνικήν, κατοικουμένην,
εις τον Εύξεινον Πόντον, αποικίαν των Σινωπέων εις την χώραν των Κόλχων".
Ο Ξενοφών εδώ αναφέρει μόνο την Τραπεζούντα ως μία
ελληνική πόλη, ενώ ονομάζει εκείνα τα μέρη "χώρα των Κόλχων". Αυτό
σημαίνει ότι εκείνη την εποχή οι Έλληνες δεν είχαν ακόμη εξαπλωθεί στα βουνά
και τα χωριά. Εξάλλου, οι Τραπεζούντιοι δέχονταν φιλόξενα τον ελληνικό στρατό.
“Εδώ έμειναν περί τας τριάκοντα ημέρας εις κώμας
των Κόλχων και από εδώ ορμώμενοι ελεηλάτουν την Κολχίδα.
Τροφάς προς αγοράν παρείχον οι Τραπεζούντιοι εις το
στράτευμα και εδέχθησαν τους Ελληνας εις την πόλιν, και ως δώρα φιλοξενίας
έδωσαν εις αυτούς βόδια και κρίθινον άλευρον και οίνον”.
Τα ονόματα των λαών που ζούσαν στη χώρα των Κόλχων
ήταν τα εξής: "Καρδούχοι, Αρμένιοι, Ταόχοι, Χάλυβες, Σκυθηνοί, Μάκρονες
και Κόλχοι". Από αυτές τις φυλές τους Σκυθηνούς ορισμένοι από τους
ιστορικούς μας τους ταυτίζουν με τους Σκύθες και άλλοι
πάλι με τους Σάκες και τους θεωρούν ως ένα από τα τουρκικά φύλα.
Ο Γκιουβέντς απαντά σε αυτούς ότι:
"Είναι γνωστό πως δεν ήταν Τούρκοι οι ξακουστοί για τις επιθέσεις τους εναντίον των εγκατεστημένων γεωργών, Σκύθες (ή Σάκες), που
διέδωσαν αυτόν τον πολιτισμό στην ανατολή προς τις στέπες
της Ασίας.
Από ιστορική άποψη οι Σκύθες δεν ήταν Τούρκοι, αλλά φαίνεται πως μπορεί να είναι λίγο "Σκύθες" οι Τούρκοι της Κεντρικής Ασίας".
Από τις προαναφερθείσες φυλές ίχνη των Χαλύβων υπάρχουν
και στις ημέρες
μας... Πώς το κατάφερε αυτό η φυλή της οποίας σήμερα το όνομα προφέρεται Χαλτ ;
Αυτό είναι το σημείο που μου κινεί περισσότερο το ενδιαφέρον
στις έρευνές μου σχετικά με την Τραπεζούντα. Γιατί η γιαγιά μου, η μάνα του πατέρα μου, και οι ηλικιωμένοι του χωριού,
όταν κάναμε αταξίες μας φοβέριζαν λέγοντας μας "θα σας δώσουμε στους Χαλτ". Πάντα ήμουν περίεργος για την ταυτότητα αυτού του
λαού που σκόρπισε φόβο.
Η περιοχή που ζούσαν οι Χάλυβες ονομαζόταν Χαλδία.
"Από εδώ δέ έπορεύθησαν διά της χώρας των Χαλύβων με σταθμούς επτά
παρασάγγας πεντήκοντα. Ούτοι διά της χώρας των οποίων διήλθον, ήσαν
γενναιότατοι και συνεπλάκησαν με αυτούς. Είχον θώρακας λινούς έως το
ύπογάστριον, αντί δέ πτερύγων σχοινία σφικτά πλεγμένα. Είχον δέ και κνημίδας και
κράνη και εις την ζώνην μάχαιραν ανάλογον προς την Λακωνικήν μάχαιρα με την
οποίαν έφόνευον πάντας όσων ήδύναντο να γίνουν κύριοι, και οσάκις άπέκοπτον τάς
κεφαλάς συνήθιζον νά πορεύωνται κρατούντας αυτάς και ετραγουδούσαν και εχόρευον
οσάκις επρόκειτο νά τούς ιδούν οι εχθροί"[1].
Δεν ξέρουμε ποιοι είναι οι Χαλδαίοι (Χάλυβες), ποιά
ήταν η γλώσσα και ο πολιτισμός τους. "Δεν έχουμε ακριβείς πληροφορίες για
την καταγωγή των Χαλδαίων , ούτε για το πώς και πότε ήρθαν στην κοιτίδα του
Άραξη και από κει στο λεκανοπέδιο Βαν. Οι απόψεις, σύμφωνα με τις οποίες συσχετίζονται
οι Χαλδαίοι με φυλές οι οποίες εξαφανίστηκαν ή με φυλές που ακόμη υπάρχουν, δε
στηρίζονται σε γερές βάσεις"[2].
Εν τούτοις "είναι αντιληπτό ότι μεταξύ των
στρατιωτών του Μιθριδάτη βρισκόταν και Χάλυβες. Τα πλούσια μεταλλεύματά τους
και οι κατάλληλες, από στρατιωτική άποψη, εκτάσεις τους, χρησίμευσαν πολύ στο
βασίλειο του Πόντου".
Υπάρχουν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες οι Χαλδαίοι
ήταν μια φυλή, και ίσως ένα έθνος πολύ παλαιότερο από ότι νομιζόταν. Ο Στράβων έγραφε:
"Οι σημερινοί Χαλδαίοι παλιά λεγόταν Χάλυβες.... Αυτοί είναι, νομίζω, οι
Αλιζώνοι που αναφέρει ο ποιητής στον κατάλογο των Παφλαγόνων. Τους
Αλιζώνους κυβερνούσαν ο Οδίος και ο Επίστροφος μακριά από την Αλύβη, τη
γενέτειρα του αργύρου. Είτε το κείμενο άλλαξε ("μακριά από τη
Χαλύβη") είτε παλιά τους έλεγαν Άλυβες και μετέπειτα Χάλυβες. Δεν είναι
δυνατόν να δεχτούμε ότι τους μετονόμασαν σε Χαλδαίους από
το Χάλυβες και να μην ήταν δυνατόν να ονομαστούν Χάλυβες από Άλυβες".
Παρότι φαίνεται πως έχουμε απομακρυνθεί λίγο από την ιστορία του
Όφεως,
στην πραγματικότητα προσπαθούμε να την προσεγγίσουμε. Διότι το όνομα ενός
χωριού στην Τσάικαρα (παλιά υπαγόταν στον Όφι) είναι Χαλτιζέν (Ντεμίρκαπί) και
τα βουνά πίσω από αυτό λέγονται Όρη Χαλτιζέν. Οι ηλικιωμένοι του χωριού θεωρούν Χαλτ (Χαλδαίους) αυτούς που κατάγονται από το Γκιουμουσχανέ
και το Μπαϊμπούρτ. Γνωρίζω ότι στα οροπέδια οι Οφλήδες ζούσαν αρμονικά μαζί με
τους Χαλτ.
Δεν είναι γνωστό αν υπάρχει πραγματικά συγγένεια
μεταξύ αυτού του λαού και των Οφλήδων, που ο Bijiskyan αναφέρει ως "πονηρούς ανθρώπους χαλδικής
καταγωγής".
"Επιστήμονες όπως οι Sayce, Guyard,
Belek, Lenorment, Iwanoski, Nikelski, Oppret, Rawlinson και Lehman Haupt,
οι οποίοι αποκρυπτογράφησαν τις στήλες
με τη σφηνοειδή γραφή των Χαλδαίων, διευκρίνισαν ότι η γλώσσα τους δεν έχει
καμία σχέση ούτε με τις άριες γλώσσες, ούτε με την αρμένικη .
Αλλά ας κλείσουμε στο θέμα των Χαλδαίων, οι οποίοι
αναφέρονται μεν σε κάθε περίοδο της ιστορίας, δεν μπόρεσαν όμως ποτέ να
δημιουργήσουν ένα κράτος και ας επιστρέψουμε στον Όφι.
Οι
υπάρχουσες ιστορικές πηγές δείχνουν ότι στον Όφι δεν πραγματοποιήθηκαν οι
πληθυσμιακές αλλαγές και οι μεταναστεύσεις που έγιναν στις άλλες περιοχές της
Ανατολίας και οι Οφλήδες ή οι ντόπιοι, που ζούσαν στην πόλη, δεν εγκατέλειψαν
την πατρίδα τους. Μέχρι το 1922 δεν υπάρχει μετανάστευση από τον Όφι σε κάποιο
άλλο μέρος, εκτός από τους χωρικούς οκτώ συνολικά χριστιανικών χωριών που τους
ανάγκασαν να μεταναστεύσουν.
Omer Asan
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου