Το ξερίζωμα και το ρίζωμα των Ποντίων

Ο πρόλογος του βιβλίου από τη συγγραφέα

Ανέκαθεν αγαπούσα την ιστορία, ίσως γιατί η ιστορία είναι η ίδια η ποίηση που αγαπώ. Δεν νομίζω πως θα παρεξηγηθώ,  αν μεταφέρω εδώ τη γνωστή δήλωση του  Κωνσταντίνου Π. Καβάφη: «Αισθάνομαι μέσα μου 125 φωνές να με λέγουν ότι θα μπορούσα να γράψω ιστορία».

Δεν είμαι όμως ιστορικός. Γιαυτό, αντί της ιστοριογρα­φίας καταθέτω σε αυτό το βιβλίο με τον γενικό τίτλο: «Το ξερίζωμα και το ρίζωμα των Ποντίων», δεκατρία διηγή­ματα βασισμένα σε αληθινά γεγονότα. Εκφράζω έτσι την εναγώνια προσδοκία μου να μη γίνουν «τα γενόμενα εξ αν­θρώπων τω χρόνω εξίτηλα», όπως λέει ο Ηρόδοτος και για να έρθουν σε κοινωνία οι μελλούμενες γενιές με τα πεπρωμένα των πατεράδων τους.

Τα ιστορικά συμβάντα επιζούν ως σύνολα, ως αδιάσπα­στες ενότητες, «σωματοειδώς», γράφει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, επομένως οι αφηγήσεις όπου έχουν σχέση με την πορεία των Ποντίων εκφράζουν τον Μείζονα Ελληνι­σμό.

Τα διηγήματα του βιβλίου χωρίστηκαν σε δύο μέρη. Στο Α' μέρος έχω καταχωρήσει όσα από τα συμβάντα έχουν ως πλαίσιο πλοκής τον ξεριζωμό των Ποντίων από τις πατρο­γονικές τους εστίες και στο Β' μέρος περιέγραψα το δύσκο­λο και δυσπρόσιτο ρίζωμά τους στον ελλαδικό χώρο.

Ανάμεσα στο ξερίζωμα και το ρίζωμα των Ποντίων έχω παρεμβάλει το χρονικό «Στον αγνοούμενο της Κύπρου», ως συνδετικό κρίκο αλλά και ως έμμεση επισήμανση πως η μοίρα του ελληνισμού επαναλαμβάνεται αδιάλειπτα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σύμφωνα με ένα προδιαγρα­φόμενο πλάνο; Ίσως!...

Στον πυρήνα όλων των διηγημάτων υπάρχει η ιστορική πληροφόρηση, η ροή των δρώμενων και ο εθνογραφικός ή ηθογραφικός λόγος. Γιαυτό και δεν έδωσα βαρύτητα στην περιγραφή των προσώπων. Οι πρωταγωνιστές σκιαγραφήθηκαν επίτηδες για να εκφράσουν, όπως το θέλει η ιστορία, την τραγικότητα της ομαδικής ζωής.

Η οθόνη της ιστορικής συνείδησης δεν περιλαμβάνει πρόσωπα αλλά σύνολα και ενισχύεται πρακτικά, όσο η λο­γοτεχνία αναδεικνύει τα καθέκαστα του παρελθόντος και χρησιμοποιεί ως πηγές έμπνευσης αυτούσια κομμάτια της ιστορίας.

Νόρα Κωνσταντινίδου