Ίδρυση βιβλιοθηκών στη Σαντά.

Ο εθνικός  ευεργέτη Μαρασλής θυμήθηκε και την  Σαντά και  έστειλε στα τέλη του περασμένου αιώνα 175 βιβλία δικής του έκδοσης. Τα βιβλία αυτά ήταν έργα των καλύτερων μας λογοτεχνών  και ποιητών, καθώς του Παλαμά, του Βαλαωρίτη, του Ξενόπουλου, του Ψυχάρη και άλλων  και κοντά σ’αυτά έβλεπες και αρκετά αθάνατα  έργα  των μεγάλων σοφών της Ευρώπης.

Ισχανάντων   Σαντάς

 Η Βιβλιοθήκη αυτή έπρεπε να χρησιμέψει σαν πυρήνας μιας μεγάλης βιβλιοθήκης αντάξιας προς   την φήμη της ιστορικής πατρίδας μας, μα οι Σχολικές μας Εφορείες από το ένα μέρος, κι ο λαός μας από το άλλο έδειξαν αδιαφορία για τον πλουτισμό της βιβλιοθήκης και αρέσκονταν να διαβάσουν τα βιβλία του Μαρασλή χωρίς να προσφέρουν κι αυτοί κανένα από τα βιβλία της ατομικής τους βιβλιοθήκης.

 Ωστόσο η προθυμία των κατοίκων στην μελέτη ήταν άφθαστη. Η βιβλιοθήκη κατάντησε δανειστική· πολλοί απ’ όλες τις ενορίες δανείζονταν βιβλία της βιβλιοθήκης και διάβαζαν. Ερχόταν καιρός που άδειαζαν τα ράφια της βιβλιοθήκης, μα κοντά στο ευοίωνο αυτό φαινόμενο της φιλομάθειας και φιλομουσίας των κατοίκων διαδόθηκε  και μία αόριστη φήμη πως μερικοί κράτησαν κάτι βιβλία και δεν τα επέστρεψαν.

 Αυτή  η φήμη έγινε πιστευτή, γιατί το κακό αυτό είναι εθνική αρρώστια που για να θεραπευτεί κατά τον Λουκιανό: Δείται και πόνου πολλού και χρόνου μακρού.

Παράλληλα με την Μαράσλειο βιβλιοθήκη που βρισκόταν στο Πιστοφάντων ιδρύθηκαν στο Ισχανάντων και αργότερα στο Πινατάντων μικρές σχολικές βιβλιοθήκες .