Ο φιλέλληνας αξιωματικός της χωροφυλακής Αχμέτ τσαούσης

Ισχανάντων-Πινατάντων-Τερζάντων

 Αρχές του 1916 ενήργησαν οι προεστοί της  Σαντάς  να μεταφέρουν τον  σταθμό χωροφυλακής από το Φτελέν στην ενορία  Πινατάντων, γιατί φοβήθηκαν μήπως οι Αρμένιοι φυγάδες της Σαντάς προσβάλουν την χωροφυλακή στο Φτελέν και τότε όλη την ευθύνη θα την είχε η Σαντά.
 Έτσι εγκαταστάθηκε στο Πινατάντων ο αξιωματικός της  χωροφυλακής Αχμέτ τσαούσης, και μετά ένα μήνα  μάθαμε πως κατέφθαναν  στην Τραπεζούντα πολλοί Τούρκοι πρόσφυγες από το Ρίζε και τη Χόπα και πως από τα χωριά της Γεμουράς πολλοί Τούρκοι φεύγανε για το εσωτερικό της Μικράς Ασίας, αλλά και τότε οι Σανταίοι που τα μαρτύρια τους τους έκαναν δύσπιστους στο έπακρο δεν μπορούσαν παρ’ όλες τις ευχάριστες ειδήσεις να πιστέψουν εύκολα πως κάποια αλλαγή επέρχεται.

Ξαφνικά μια μέρα του Μαρτίου 1916 ο Αχμέτ τσαούσης κάλεσε στο Πινατάντων όλους τους προεστούς της Σαντάς. Αφού μαζεύτηκαν όλοι στο σχολικό κτίριο Πινατάντων που χρησιμοποιείτο σαν σταθμός χωροφυλακής, διέταξε ο αξιωματικός να κλείσουν τις πόρτες και δεν επέτρεψε σε κανένα χωροφύλακα να μπει μέσα.
 Πρώτα πρώτα όρκισε όλους τους προεστούς στη θρησκεία μας και στο Ιερό Βαγγέλιο να μην ξεστομίσουν τίποτε απ' όσα θ’ ακούσουν και τους είπε: «Παιδιά, η Ρωσία μας πλησίασε. Σε λίγες μέρες οι Ρώσοι θα είναι εδώ». 0ι προεστοί της Σαντάς τάχασαν. Φοβόνταv να προβούν σε εκδηλώσεις· αλληλοκοιτάχτηκαν με έκπληξη και υποψιάστηκαν μήπως ο αξιωματικός έβαλε στο νου του να τους αποσπάσει καμιά κουβέντα και κατόπιν να τους τιμωρήσει σκληρά. 
Ο αξιωματικός εξακολούθησε: «Παρακαλώ να μην εκδηλώσετε τη χαρά σας κοντά στους Τούρκους χωροφύλακες. Διαφωτίστε τον λαό της Σαντάς να είναι ψύχραιμος. Θα σας παρακαλέσω ακόμα μια φορά να φροντίσετε να μην ακουστούν έξω όσα αυτή τη στιγμή ακούτε από μένα μέσα σ’ αυτό το ιερό σχολείο. Άιντε φύγετε στο καλό!»
Οι προεστοί διαλύθηκαν τότε με μεγάλη χαρά και αργότερα φάνηκαν ωφέλιμοι στον φιλέλληνα αυτόν αξιωματικό.