Ύστερα από την Αργυρούπολη κανένα άλλο τμήμα του Πόντου δεν είχε τόσες αποικίες όσες η Σαντά.Και να γιατί. Οι Σανταίοι σε όλα τα 400 χρόνια της τούρκικης τυραννίας ζούσαν με πολλές στερήσεις μεσ' στους βράχους της πατρίδας τους.
Η γεωργία και η κτηνοτροφία που εξασκούσαν δεν τους ικανοποιούσε, τα επαγγέλματα του χτίστη και του μαραγκού απέδιδαν ελάχιστα, τα μεταλλεία της Αργυρούπολης είχαν δουλειά πολλή και δύσκολη και κέρδη ελάχιστα και για το μετάλλευμα του σιδήρου που κατεργάζονταν στη Σάντα δεν έβρισκαν εύκολα αγοραστές γιατί το σίδερο γινόταν πάρα πολύ σκληρό.
Έτυχε να δούμε στα χέρια του Κων. Αρκουρή ένα μεγάλο σφυρί καμωμένο από το σίδερο αυτό και απορήσαμε για την σκληρότητα του. Αναγκάζονταν λοιπόν οι Σανταίοι να ξενιτευτουν στην Γεμουρά, στα Σούρμενα, στη Βαϊβούρτη και στο εσωτερικό της Μ. Ασίας (Βάν, Βιτλίς, Μούς, Σεβάστεια» Άγκυρα), όπου εξασκούσαν τα επαγγέλματα του χτίστη και του μαραγκού για να βγάζουν ένα ξεροκόμματο.
Κατά την εποχή των Τερεπέηδων και κατά την επανάσταση του 21, επειδή μαζεύτηκαν 15 περίπου χιλιάδες φυγάδων στη Σάντα, και επειδή η ζωή κατάντησε πολύ δύσκολη, αποφάσισαν πολλοί επαγγελματίες Σανταίοι να εγκατασταθούν με τις οικογένειες τους στα εύφορα εδάφη των περιφερειών όπου ξενιτευονταν.
Κατά ένα 20% για την εγκατάσταση των Σανταίων στην Γεμουρά, στα Σούρμενα και στην περιφέρεια Βαϊβούρτης συνετέλεσε και το γεγονός ότι αλληλοσπαράζονταν οι Σανταίοι μόλις περνούσε ό εξωτερικός κίνδυνος, όπως αναφέρει κι ο α' ιστοριογράφος στην μελέτη « Εσωτερικές ταραχές» σελ. 104.
Η εγκατάσταση στα παραλιακά εδάφη της Γεμουράς και των Σουρμένων πριν να εκδοθούν το Τανζιμάτ και το Χάτι Χουμαγιούν ήταν σχεδόν αδύνατη για τους παρακάτω λόγους:
1) Οι Τούρκοι από φανατισμό δεν επέτρεπαν στους Έλληνας επί αιώνας ολόκληρους να εγκατασταθούν στα εύφορα παράλια του Πόντου.
2) υπήρχε μεγάλη ακαταστασία στα παράλια Τραπεζούντας λόγω των καταπιέσεων των Τερεπέηδων και των επιδρομών των Λαζών.
3) έπρεπε να διαθέσουν οι Έλληνες για κάθε στρέμμα πού θ’ αγόραζαν από τούς Τούρκους τσιφλικάδες μπέηδες δεκάδες χρυσές λίρες που δεν τις είχαν, και
4) αν τυχόν επέτρεπαν οι Τούρκοι την εγκατάσταση Ελλήνων στα παράλια, δεν θα υπήρχε ποτέ γι αυτούς ασφάλεια ζωής τιμής και περιουσίας.
Κατά το 1840 όταν ό διοικητής της Τραπεζούντας Οσμάν πασάς κατέβαλε τους Τερεπέηδες και εφάρμοσε οπωσδήποτε τις διατάξεις του Τανζιμάτ, τότε πρώτοι οι Σανταίοι έστρεψαν όλη την προσοχή τους στα παράλια, κατέβηκαν εκεί προσκολλήθηκαν στους μπέηδες, ξεχέρσωσαν τα απέραντα δασωμένα τσιφλίκια τους, τέλος πήραν αντίκρυ στους κόπους τους ή και αγόρασαν λιγάκι φτηνά ένα μέρος των εκτάσεων πού ξεχέρσωσαν, και έτσι μέχρι του 1850 φτιάχτηκαν οι πρώτες αποικίες των Σανταίων χωριά των Σουρμένων και τής Γεμουράς.
Τις 300 περιπου οικογένειες των Σανταίων μιμήθηκαν και άλλες 1000-- 1500 οικογένειες από την Αργυρούπολη, από την Ματσούκα, από την Γαλίανα, και όλες μαζί σχημάτισαν τα παραλιακά ελληνοχώρια των περιφερειών Τραπεζούντας και Πλατάνων.
Μιλτιαδης Νυμφοπουλος
Δημοδιδασκαλος
Η γεωργία και η κτηνοτροφία που εξασκούσαν δεν τους ικανοποιούσε, τα επαγγέλματα του χτίστη και του μαραγκού απέδιδαν ελάχιστα, τα μεταλλεία της Αργυρούπολης είχαν δουλειά πολλή και δύσκολη και κέρδη ελάχιστα και για το μετάλλευμα του σιδήρου που κατεργάζονταν στη Σάντα δεν έβρισκαν εύκολα αγοραστές γιατί το σίδερο γινόταν πάρα πολύ σκληρό.
Έτυχε να δούμε στα χέρια του Κων. Αρκουρή ένα μεγάλο σφυρί καμωμένο από το σίδερο αυτό και απορήσαμε για την σκληρότητα του. Αναγκάζονταν λοιπόν οι Σανταίοι να ξενιτευτουν στην Γεμουρά, στα Σούρμενα, στη Βαϊβούρτη και στο εσωτερικό της Μ. Ασίας (Βάν, Βιτλίς, Μούς, Σεβάστεια» Άγκυρα), όπου εξασκούσαν τα επαγγέλματα του χτίστη και του μαραγκού για να βγάζουν ένα ξεροκόμματο.
Κατά την εποχή των Τερεπέηδων και κατά την επανάσταση του 21, επειδή μαζεύτηκαν 15 περίπου χιλιάδες φυγάδων στη Σάντα, και επειδή η ζωή κατάντησε πολύ δύσκολη, αποφάσισαν πολλοί επαγγελματίες Σανταίοι να εγκατασταθούν με τις οικογένειες τους στα εύφορα εδάφη των περιφερειών όπου ξενιτευονταν.
Κατά ένα 20% για την εγκατάσταση των Σανταίων στην Γεμουρά, στα Σούρμενα και στην περιφέρεια Βαϊβούρτης συνετέλεσε και το γεγονός ότι αλληλοσπαράζονταν οι Σανταίοι μόλις περνούσε ό εξωτερικός κίνδυνος, όπως αναφέρει κι ο α' ιστοριογράφος στην μελέτη « Εσωτερικές ταραχές» σελ. 104.
Η εγκατάσταση στα παραλιακά εδάφη της Γεμουράς και των Σουρμένων πριν να εκδοθούν το Τανζιμάτ και το Χάτι Χουμαγιούν ήταν σχεδόν αδύνατη για τους παρακάτω λόγους:
1) Οι Τούρκοι από φανατισμό δεν επέτρεπαν στους Έλληνας επί αιώνας ολόκληρους να εγκατασταθούν στα εύφορα παράλια του Πόντου.
2) υπήρχε μεγάλη ακαταστασία στα παράλια Τραπεζούντας λόγω των καταπιέσεων των Τερεπέηδων και των επιδρομών των Λαζών.
3) έπρεπε να διαθέσουν οι Έλληνες για κάθε στρέμμα πού θ’ αγόραζαν από τούς Τούρκους τσιφλικάδες μπέηδες δεκάδες χρυσές λίρες που δεν τις είχαν, και
4) αν τυχόν επέτρεπαν οι Τούρκοι την εγκατάσταση Ελλήνων στα παράλια, δεν θα υπήρχε ποτέ γι αυτούς ασφάλεια ζωής τιμής και περιουσίας.
Κατά το 1840 όταν ό διοικητής της Τραπεζούντας Οσμάν πασάς κατέβαλε τους Τερεπέηδες και εφάρμοσε οπωσδήποτε τις διατάξεις του Τανζιμάτ, τότε πρώτοι οι Σανταίοι έστρεψαν όλη την προσοχή τους στα παράλια, κατέβηκαν εκεί προσκολλήθηκαν στους μπέηδες, ξεχέρσωσαν τα απέραντα δασωμένα τσιφλίκια τους, τέλος πήραν αντίκρυ στους κόπους τους ή και αγόρασαν λιγάκι φτηνά ένα μέρος των εκτάσεων πού ξεχέρσωσαν, και έτσι μέχρι του 1850 φτιάχτηκαν οι πρώτες αποικίες των Σανταίων χωριά των Σουρμένων και τής Γεμουράς.
Τις 300 περιπου οικογένειες των Σανταίων μιμήθηκαν και άλλες 1000-- 1500 οικογένειες από την Αργυρούπολη, από την Ματσούκα, από την Γαλίανα, και όλες μαζί σχημάτισαν τα παραλιακά ελληνοχώρια των περιφερειών Τραπεζούντας και Πλατάνων.
Μιλτιαδης Νυμφοπουλος
Δημοδιδασκαλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου