(Η εισήγηση έγινε στην ποντιακή διάλεκτο)
«Εμείς οπίσ’ θα κλώσκουμες ’ς εκείνα τα στερέας,
τ’ εγνώριμα τα έμορφα, τα παντολαλεμένα,
ξαν με τα ογληγορόπλεα καράβα αρματωμένα,
Τραντέλλενοι, Δρακέλλενοι και Δρακολλενοπούλα».
Ατό το ποίημαν τ’ εμέτερον του Ηλία του Τσιρκίν που εν’ έναν μικρόν κομμάτ’ ας σην συλλογήν ατ’ η «Δοξολογία», φανερών’ την ψην και την καρδίαν ντο είχαμε ολίγα χρόνα κι υστερ’να ας σην ανταλλαγήν και την γενοκτονίαν.
Φίλ’ πατριώτ’ που έρθετε ας ση κοσμί την άκραν και όλ’ οι άλλ’ απ’ αδά τ’ εμετέρ’. Η αροθυμία ση πατρίδας πρώτα, που σ’ εκείνα τα αγιασμένα χώματα ο ελληνισμόν επάλεψεν δύο χιλιάδες χρόνα και εκράτεσεν έθνος, θρησκείαν και ανθρωπίαν απέσ’ ’ς σα βάρβαρα μιλέτια και δεύτερον τα δυσκολίας και τα τσεπίρια ντο έσυραμε αδά ’ ση νέαν πατρίδαν, ’ς σην Ελλάδαν, εποίκαν εμάς να ελέπουμε πολλά χρόνια ορώματα κι ονέρ’τα τα μέρια ντ’ εγεννέθαμε και ετράνυναμε.
Τα παρχάρια και τα κρύα νερά, τα πολιτείας και τα χωρία μουν, τα ταφία και τα εγκλεσίας, π’ επέμ’ναν αλειτούργητα, τα κάστρια και τ’ αρχοντικά «κινθέας ντ’ εγομώθαν».
Πολλά ’κι εθέλνεν ο μουγατσίρ’ς να πίν’ έναν ρακόπον και να τραγωδεί.
"Να σαν εκείνον π’ αποθάν’ ’ς σον τόπον ντ’ εγέννεθεν, που ’κ εφέκεν τα χώματα τ’ και που ’κι εξενιτεύτεν". Και ντο ’κι υπόφεραν οι γονέοι εμουν όνταν έρθαν! Αρ-ρώστειας, λιμούς, εφτωχείας και όλιον από πάν’ το πικρόχολον πείραγμαν “αούτο το παιδίον έφαγεν το λαχανίον».
Έικιτι μαύρα χρόνια και μαύρα καιρούς!
Άμαν, με τη Θεού την δύναμην και με το πολλά την δουλείαν ερχίνεσαν να ριζών’ ’ς σον νέον τόπον ο πρόσφυγας εκείνος και να κλαδών’ και να παιδών’ και να γομών’ τον κόσμον όλιον.
Ετράνυνεν και εθάλλυνεν και εγέντον οικοκύρτς. Και ερχίνεσεν να δί’ και ’ς σο κράτος και ’ς σο έθνος και ’ς σην Ελλάδαν. Το δώσιμον και η προσφορά τ’ μετρησίαν ’κι είχαν και ’κι έχνε.
Και πρώτα πρώτα εγόμωσεν την Μακεδονίαν και τα σύνορα με τραντέλλενους - ρωμαίικα παλληκάρια και εγέντον ο τόπον κι άλλο ελλενικός. Κι όνταν έρθεν σ’ Αλβανίας ο πόλεμον, ο Ακρίτας έστραψεν ’ς σα ψηλά τα ραχία και ενίκεσεν τον τουσμάνον κ’ εδώκεν ’ς σην Ελλάδα τιμήν και δόξαν.
Εφέκεν’ς σα βορειοηπειρωτικά τα ραχία ψην και αίμαν και ετραγώδεσεν και είπεν: «Για την Ελλάδαν ό,τι δίεις χαλάλ’ έν’».
Άναυα την εγάπ’ ’ς σην πατρίδαν και ’ς σην Ελλάδαν έγκαμε και εδέκαμε έναν ορθοδοξίαν και έναν χριστιανωσύνιαν, που εφύλαξαμ’ ατα άμον τ’ ομμάτια μουν ατόσα χρόνια απέσ’ ’ς σην Τουρκίαν και αφκά ’ς σο μαχαίρ’ τ’Αγαρηνού, ορθοδοξίαν - λέγω - αγνόν και αληθινόν, άμον ντο έτον ’ς σα παλαιά τα χρόνια.
Έγκαμε και έχτ’σαμε ’ς σην Μακεδονίαν σα ψηλά τα ραχία τ’ ευλογημένα τα μοναστήρια μουν, την Σουμελάν, τον Βαζελώνα, τον Περιστερεώτα, την Γουμεράν, που έσαν το στήριγμαν τη κοσμί’ και η ελπίδα τη εφτωχού χριστιανού και εφώτιζαν και εμάθιζαν γράμματα ελλενικά και των Βυζαντινών των Κομνηνών τα δόξας. Κι ατώρα πα ξαν’ δίγ’νε φως ανέσπερον, φως τη Λαμπρής, φως χριστιανικόν ορθόδοξον ’ς σα πέρατα τσ’ οικουμένης.
Και ντο ’κι έγκαμε ’ς σην νέαν πατρίδαν, ’ς σην Ελλάδαν! Έγκαμε...
Β' Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακού Ελληνισμού
31Ιουλη- 7 Αυγουστου 1988
«Εμείς οπίσ’ θα κλώσκουμες ’ς εκείνα τα στερέας,
τ’ εγνώριμα τα έμορφα, τα παντολαλεμένα,
ξαν με τα ογληγορόπλεα καράβα αρματωμένα,
Τραντέλλενοι, Δρακέλλενοι και Δρακολλενοπούλα».
Ατό το ποίημαν τ’ εμέτερον του Ηλία του Τσιρκίν που εν’ έναν μικρόν κομμάτ’ ας σην συλλογήν ατ’ η «Δοξολογία», φανερών’ την ψην και την καρδίαν ντο είχαμε ολίγα χρόνα κι υστερ’να ας σην ανταλλαγήν και την γενοκτονίαν.
Φίλ’ πατριώτ’ που έρθετε ας ση κοσμί την άκραν και όλ’ οι άλλ’ απ’ αδά τ’ εμετέρ’. Η αροθυμία ση πατρίδας πρώτα, που σ’ εκείνα τα αγιασμένα χώματα ο ελληνισμόν επάλεψεν δύο χιλιάδες χρόνα και εκράτεσεν έθνος, θρησκείαν και ανθρωπίαν απέσ’ ’ς σα βάρβαρα μιλέτια και δεύτερον τα δυσκολίας και τα τσεπίρια ντο έσυραμε αδά ’ ση νέαν πατρίδαν, ’ς σην Ελλάδαν, εποίκαν εμάς να ελέπουμε πολλά χρόνια ορώματα κι ονέρ’τα τα μέρια ντ’ εγεννέθαμε και ετράνυναμε.
Τα παρχάρια και τα κρύα νερά, τα πολιτείας και τα χωρία μουν, τα ταφία και τα εγκλεσίας, π’ επέμ’ναν αλειτούργητα, τα κάστρια και τ’ αρχοντικά «κινθέας ντ’ εγομώθαν».
Πολλά ’κι εθέλνεν ο μουγατσίρ’ς να πίν’ έναν ρακόπον και να τραγωδεί.
"Να σαν εκείνον π’ αποθάν’ ’ς σον τόπον ντ’ εγέννεθεν, που ’κ εφέκεν τα χώματα τ’ και που ’κι εξενιτεύτεν". Και ντο ’κι υπόφεραν οι γονέοι εμουν όνταν έρθαν! Αρ-ρώστειας, λιμούς, εφτωχείας και όλιον από πάν’ το πικρόχολον πείραγμαν “αούτο το παιδίον έφαγεν το λαχανίον».
Έικιτι μαύρα χρόνια και μαύρα καιρούς!
Άμαν, με τη Θεού την δύναμην και με το πολλά την δουλείαν ερχίνεσαν να ριζών’ ’ς σον νέον τόπον ο πρόσφυγας εκείνος και να κλαδών’ και να παιδών’ και να γομών’ τον κόσμον όλιον.
Ετράνυνεν και εθάλλυνεν και εγέντον οικοκύρτς. Και ερχίνεσεν να δί’ και ’ς σο κράτος και ’ς σο έθνος και ’ς σην Ελλάδαν. Το δώσιμον και η προσφορά τ’ μετρησίαν ’κι είχαν και ’κι έχνε.
Και πρώτα πρώτα εγόμωσεν την Μακεδονίαν και τα σύνορα με τραντέλλενους - ρωμαίικα παλληκάρια και εγέντον ο τόπον κι άλλο ελλενικός. Κι όνταν έρθεν σ’ Αλβανίας ο πόλεμον, ο Ακρίτας έστραψεν ’ς σα ψηλά τα ραχία και ενίκεσεν τον τουσμάνον κ’ εδώκεν ’ς σην Ελλάδα τιμήν και δόξαν.
Εφέκεν’ς σα βορειοηπειρωτικά τα ραχία ψην και αίμαν και ετραγώδεσεν και είπεν: «Για την Ελλάδαν ό,τι δίεις χαλάλ’ έν’».
Άναυα την εγάπ’ ’ς σην πατρίδαν και ’ς σην Ελλάδαν έγκαμε και εδέκαμε έναν ορθοδοξίαν και έναν χριστιανωσύνιαν, που εφύλαξαμ’ ατα άμον τ’ ομμάτια μουν ατόσα χρόνια απέσ’ ’ς σην Τουρκίαν και αφκά ’ς σο μαχαίρ’ τ’Αγαρηνού, ορθοδοξίαν - λέγω - αγνόν και αληθινόν, άμον ντο έτον ’ς σα παλαιά τα χρόνια.
Έγκαμε και έχτ’σαμε ’ς σην Μακεδονίαν σα ψηλά τα ραχία τ’ ευλογημένα τα μοναστήρια μουν, την Σουμελάν, τον Βαζελώνα, τον Περιστερεώτα, την Γουμεράν, που έσαν το στήριγμαν τη κοσμί’ και η ελπίδα τη εφτωχού χριστιανού και εφώτιζαν και εμάθιζαν γράμματα ελλενικά και των Βυζαντινών των Κομνηνών τα δόξας. Κι ατώρα πα ξαν’ δίγ’νε φως ανέσπερον, φως τη Λαμπρής, φως χριστιανικόν ορθόδοξον ’ς σα πέρατα τσ’ οικουμένης.
Και ντο ’κι έγκαμε ’ς σην νέαν πατρίδαν, ’ς σην Ελλάδαν! Έγκαμε...
Β' Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακού Ελληνισμού
31Ιουλη- 7 Αυγουστου 1988
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου