0 Α. Παπαδόπουλος έγραφε:
«Κατά την επιστροφήν επεσκέφθην την I. Μητρόπολιν
Αμασείας (Σαμψούντα) και εξέθεσα εις τον Αρχιερατικόν επίτροπον Πλάτωνα και τον
γραμματέα Αντώνιον Αζίνογλου τας συστάσεις τού κ. Αρμοστού και τους εσύ στησα
να είναι επιφυλακτικοί και να πολιτεύονται μετριοπαθώς μετά των Τούρκων [...]
Δυστυχώς η απάντησις την οποίαν
έλαβον τότε ήτο “ίδετε τα γύρω βουνά, είνε πλήρη ανταρτών και εις έν νεύμα θα
καταλάβουν την πόλιν, θα καταλύσουν τας αρχάς” και άλλα ασυλλόγιστα, εν ενί
λόγω ενόμιζον, οι της Μητροπόλε ως Αμισού ότι είναι εις θέσιν να καταλύσουν το
τουρκικόν κράτος» (Παπαδόπουλος 1962: 6531).
Ενώ με τη σειρά του ο Σ. Ιωακειμίδης
σημειώνει:
«η συμπεριφορά αυτή του Μητροπολίτου Αμασείας υπήρξεν άστοχος και εχρησίμευσεν
ως αφορμή της επιδεινώσεως της καταστάσεως και εγένετο πρόξενος πολλών κακών
δια τους Έλληνας της Αμισού και του Πόντου [...]» (Ιωακειμίδης 1985: 82).
Την ίδια σχεδόν άποψη είχε εκφράσει
και ο πρόξενος της Αυστροουγγαρίας στη Σαμψούντα αρκετά πριν να γενικευτούν οι
συγκρούσεις:
«[...] οι τουρκικοί κυβερνητικοί κύκλοι —κατά την αίσθησή μου όχι
χωρίς λόγο— τον κατηγορούσαν για χλιαρή στάση απέναντι στο αντάρτικο κίνημα
και για την απερίσκεπτη δραστηριότητα ενός μεγάλου μέρους της κοινότητάς του
[...]
Η τουρκική κυβέρνηση τον έβλεπέ με
δυσπιστία, ένα μέρος της κοινότητάς του τον θεώρησε υπεύθυνο επειδή δεν
ανεγνώρισε εγκαίρως και δεν κατέστειλε τον κίνδυνο [...]», Έκθεση του προξένου
της Αυστροουγγαρίας Kwiatkowski, Σαμψούντα 29-10-1917 (αναφέρεται στο Ενεπεκίδης
1996: 209-211).
Η πιο σκληρή, όμως, κριτική έγινε
από τον κατοπινό ηγέτη της Ορθόδοξης τουρκικής Εκκλησίας, Παπά Ευθύμ:
«Η
γλώσσα μου τρέμει διά να λαλήσω τας τρομερωτάτας συνεπείας του όντως παράφρονος
Αμασείας Καραβαγγέλη, όστις βεβαίως τη συγκαταθέσει του Φαναριού ετόλμησε, ω
της φρενοβλαβείας, να σχηματίσει ανταρτικά σώματα εις το κέντρον της Τουρκίας!
Κύριε ελέησον! Τίς άραγε ήτο ο σκοπός του; και πώς ευρέθησαν τόσον άφρονες
πέριξ του, και υιοθέτησαν την τοιαύτην παραφροσύνην του; και τί ηδύναντο να
κάμουν οι αντάρται, αφού οι Τούρκοι ως πολυπληθέστατοι καταπληκτικώς εδύναντο
να μας πνίξουν με το πτύσμα των;
Εύγε εις τον μέγαν τούτον Ήρωα του
Φαναριού, διότι πολλάς ψυχάς Άϊδι προΐαψεν», Παπα Ευθυμίου, χ.χρ., Έκκλησις
προς τον ορθόδοξον λαόν και απολογία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου