ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ( Οι ισχυρισμοί του NuriYazici)

Ολα τα παραπάνω βιβλία με τον τίτλο Ποντιακό Ζήτημα αναφέρονται κυρίως στα επεισόδια των ετών 1916-1920 και στόχο έχουν να πείσουν τις Μεγάλες Δυνάμεις και ειδικά τη δυτική κοινή γνώμη ότι η κατάσταση δεν είναι όπως την περιγράφουν οι Ελληνες, αλλά αντιθέτως οι Τούρκοι είναι αυτοί που υποφέρουν από τις θηριωδίες των Ελλήνων ανταρτών. Κατά την άποψη των Τούρκων οι Πόντιοι Ελληνες πήραν την απόφαση να ιδρύσουν ποντιακό κράτος και για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού χρησιμοποιούν κάθε μέσο: Οργανώσεις, Συνέδρια, Υπομνήματα στις Διασκέψεις Ειρήνης, πιέσεις προς τους Δυτικούς, συνεργασίες με αλλόφυλους (Αρμένιους, Γεωργιανούς ακόμη και Τούρκους), αντάρτικο, κινητοποίηση της Εκκλησίας και διάθεση του πλούτου των Ελλήνων. Τα πάντα, σύμφωνα με τις απόψεις των Τούρκων, ετέθησαν στη διάθεση των Ποντίων ηγητόρων προκειμένου να υλοποιηθεί ο Μεγάλος Στόχος.
Αν όμως κάποιος θέλει.να μάθει την «ιστορία» εκείνης της περιόδου και ειδικότερα το τι συνέβη στο Σαντζάκι της Τζανικής (Σαμψούντας), χρήσιμο είναι να μελετήσει τον Νουρί Γιαζιτζί (Nuri Yazici). Ο Γιαζιτζί στο μικρό και περιεκτικό βιβλίο του με τον τίτλο Ποντιακές δραστηριότητες στο Σαντζάκι της Τζανικής κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα (1918-1922) δεν περιγράφει μόνο τοπικά γεγονότα και συγκεκριμένες δράσεις των Ποντίων, αλλά κατατάσσει τα γεγονότα και τις δράσεις στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, ερμηνεύει τις δράσεις και δίνει εξηγήσεις.
Ετσι, ύστερα από ένα κατατοπιστικό εισαγωγικό του σημείωμα για την επεκτατική πολιτική των Ελλήνων (Ρήγας Φεραίος, Εθνική-Φιλική Εταιρία, Μεγάλη Ιδέα) έρχεται στα γεγονότα της μετα-Μούδρου εποχής, όπου το Ποντιακό δεσπόζει.
Το Ποντιακό Ζήτημα τρόμαξε τους Τούρκους. Τόσο γιατί η ίδρυση ενός ελληνικού ποντιακού κράτους σε οσμανικό έδαφος δεν φάνταζε απίθανη όσο και γιατί το ποντιακό στοιχείο (ανεξάρτητα από την ίδρυση ή μη ποντιακού κράτους) ήταν σε θέση να ενισχύσει από τα μετόπισθεν τον ελληνικό στρατό που βάδιζε προς Αγκυρα, κυνηγώντας τους Τούρκους. Τελικά δεν έγινε κανένα από τα δύο. Οχι βέβαια χωρίς λόγο, αφού για το αποτέλεσμα αυτό συνέβαλαν τόσο οι Σύμμαχοι και η ελληνική κυβέρνηση (αρνητικά) όσο και η επιτυχής πορεία του Κεμάλ (θετικά).
Τελεολογικά, ούτε ο Γιαζιτζί ξεφεύγει από τη γραμμή που η κρατούσα ελίτ της Τουρκίας τηρεί για το Ποντιακό Ζήτημα γενικότερα. Και θέλοντας να αποδείξει ότι αυτή η «ιστορία» με το Ποντιακό πάει πια τελείωσε, κλείνει το βιβλίο του με την ακόλουθη πρόταση:
«Αυτές οι κινήσεις ξεσηκωμού, που χρόνο με το χρόνο μεγάλωναν, και αυτό το όραμα: για την ίδρυση του Ποντιακού Κράτους δημιουργούσαν σοβαρές απειλές για την Τουρκία.
 Ομως με τη Μεγάλη Νίκη των Τούρκων όλα αυτά σβήσανε και στην ιστορία καταγράφηκαν ως ένα από τα συνηθισμένα γεγονότα των συμμοριών που πέρασαν και χάθηκαν. Και έτσι λίγο διάστημα αργότερα, πραγμ ατοποιήθηκε και στην Τζανική η αλήθεια που είχε πει ο Μουσταφά Κεμάλ ‘Όπως ήρθανε θα φύγουν”».