Για να διευκρινίσω
κάπως το πνεύμα με το οποίο γράφηκαν οι προηγούμενες σελίδες, παραθέτω εδώ τις εξής επιστολές, απ' τις όποιες οι δύο πρώτες είναι από Ενώσεις Αμερικανών
ιεραποστόλων, η τρίτη από μια Επιτροπή Τούρκων προκρίτων της Σμύρνης:
«ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉ ,ΕΞΩΤΕΡ.
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΩΝ» Ιδρυθείσα στα 1812 Εκκλησιαστικό Ίδρυμα, 14 Beacon Street Βοστώνη Massachusetts 22 Μαρτίου 1923
Προς τον Δρα Georce Horton, Γενικόν Πρόξενον της Αμερικής Φροντίδι του
Προξενικού Γραφείου, Υ/γείου Εξωτερικών Ουάσιγκτον, D.C.
«Αγαπητέ Δρ Horton: «Εσωκλείουμε μια επιστολή πού έγραψε ο κ. Getchell εξ ονόματος των ιεραποστόλων
της Σμύρνης και προορίζεται για τον Δρα Barton επρόκειτο δε να σας εγχειρισθεί επάνω στο ατμόπλοιο
πού για κάποια αιτία δεν μπορέσατε να πάρετε.
«Έτσι η επιστολή
αυτή καθυστέρησε και μόλις χθες περιήλθε στα χέρια μου.
«Δεχθήτε παρακαλώ
την έκφραση της λύπης μας για την τόσο μεγάλη καθυστέρηση της διαβιβάσεως. Το
πρωτότυπο της επιστολής, πού απευθύνεται στον Δ/ρα Barton παραδόθηκε όταν η ομάδα έφτασε στην Αμερική και έχει
διαβαστεί απ' αυτόν όταν γύρισε απ' την Κίνα.
«Παρακολουθούμε με το μεγαλύτερο
ενδιαφέρον τα γεγονότα της Μέσης Ανατολής και, όπως είπε ένας απ' τους
ιεραποστόλους «με ελπίδες, στις οποίες δεν μπορεί να πιστέψει κανείς από φόβο».
«Έχω ακούσει ότι το
Αμερικανικό Προξενείο άρχισε πάλι να λειτουργεί στη Σμύρνη και είναι πιθανό να
πήγατε πάλι εκεί. Αν αυτό είναι σωστό, θα είναι, μια ενίσχυση και ανακούφιση
για πολλά πρόσωπα πού τα συμφέροντα τους εξακολουθούν να είναι συγκεντρωμένα
στην πόλη αυτή.
«Ελπίζω ότι σεις
και η οικογένεια σας έχετε διατηρήσει την υγεία σας παρ' όλη την
τρομερή ψυχική ταλαιπωρία πού περάσατε και ότι θα μπορέσετε να συνεχίσετε τη
θαυμάσια συνεργασία με τους ιεραποστόλους μας πού χαρακτήριζε το έργο σας στο
παρελθόν.
Ειλικρινής δικός σας
υπογρ. Ernest W. Riggs
Η επιστολή πού αναφέρεται παραπάνω σαν
«εσώκλειστη» ήταν η εξής: Αθήναι, Ελλάς 12 Οκτωβρίου 1922
Αιδέσιμον James L. Barton, d.d., Γραμματέα του American Board, 14 Beacon Street Boston, Mass.
«Αγαπητέ Δρ Barton:
«Σε μια πρόσφατη
συνεδρίαση του προσωπικού της ιεραποστολής της Σμύρνης, πού είναι τώρα
πρόσφυγες στην πόλη των Αθηνών (και αριθμεί δέκα τέσσερις ενηλίκους) πάρθηκε
απόφαση πού αναγνωρίζει τις εξαιρετικά χρήσιμες και ευεργετικές υπηρεσίες του
Γενικού μας Προξένου, Δ/ρος Horton, στη
διάρκεια των ημερών της τελευταίας τραγωδίας της Σμύρνης. Η απόφαση εκφράζει
επίσης την επιθυμία να σταλεί ένα αντίγραφο της επιστολής αυτής στο Υ/γειο
Εξωτερικών, Ουάσιγκτον D.C., και
ένα στον Δ/ρα Horton.
«Στη διάρκεια των ημερών εκείνων των Τουρκικών εμπρησμών, λεηλασιών και σφαγών πού μετέβαλαν την
όμορφη πόλη της Σμύρνης σε στάχτη και κατέστησαν άστεγο όλο τον Χριστιανικό
πληθυσμό της ο οποίος δεν ήταν λιγότερο από 500.000 ψυχές, περιλαμβανομένων
και των προσφύγων απ' τις γειτονικές πόλεις και χωριά, ο Δρ Horton δοκίμασε περισσότερες
καταθλιπτικές, δύσκολες και επικίνδυνες εμπειρίες, από όσες χρειάστηκε να
δοκιμάσει ποτέ οιοσδήποτε αξιωματούχος της Κυβερνήσεως των Ηνωμ. Πολιτειών πού
εξετέλεσε υπηρεσία στο Εξωτερικό.
«Κάτω από τέτοιες
περιστάσεις, ενώ το Αμερικανικό Προξενείο μας ήταν γεμάτο από αβοήθητες
ανθρώπινες υπάρξεις, πού όλες περίμεναν απ' τον Πρόξενο βοήθεια και συμβουλή, ο
Δρ Horton παρέμεινε
ψύχραιμος όχι όμως και ψυχρός. Η θερμή και φιλάνθρωπη καρδιά του ήταν ανοιχτή
για κάθε θύμα και η βοήθεια του δίνονταν παντού οπού ήταν δυνατό.
«Οι ιεραπόστολοι
είναι ιδιαίτερα ευγνώμονες για τη συμπαράσταση του Δ/ρος Horton, πού βοήθησε για τη σωτηρία δασκάλων και μαθητών απ'
τα σχολεία με αποτέλεσμα να μη χαθεί ούτε μια δασκάλισσα απ' το προσωπικό του
Αμερικάνικου Ινστιτούτου Σμύρνης και να σωθούν τα περισσότερα απ' τα κορίτσια
πού βρίσκονται μέσα στο κτίριο πού καιόταν.
«Και μετά την φυγή
μας στην Αθήνα, ο Δρ Horton ανέπτυξε την πιο
μεγάλη ενεργητικότητα για τη διατροφή, ένδυση και στέγαση των απόρων
προσφύγων.
«Επιθυμούμε να
εκφράσουμε την βαθιά μας εκτίμηση για τις γενναίες και φιλάνθρωπες προσπάθειες
του Δ/ρος Horton για μας, καθώς
επίσης και για τους ντόπιους κατοίκους της πόλεως.
«Εξ ονόματος των ιεραποστόλων του Τμήματος
Σμύρνης, διατελώ Λίαν ειλικρινώς ιδικός Σας (Υπογρ.) «Dana K. Getchell»
Την τρίτη επιστολή
πού ακολουθεί πήρα ο ίδιος στην Ουάσιγκτον στις 20 Αυγούστου 1923 και είναι γραμμένη στην Τουρκική γλώσσα. Ανάμεσα
σ' αυτούς πού την υπογράφουν είναι ο Ilimdar Zade Edhem, Πρόεδρος
της Ισλαμικής Επιτροπής Μεταναστεύσεως και ο Hali Zeki, ιδιοκτήτης της πασίγνωστης
εφημερίδος Shark Gazette.
Η σταθερή πολιτική
μου καθ' όλα τα μακρά διαστήματα πού ήμουν στην Εγγύς Ανατολή, ήταν να βοηθώ,
όσο το επέτρεπε η επίσημη θέση μου, όλους εκείνους πού είχαν ανάγκη βοηθείας,
ανεξάρτητα από την εθνικότητα η απ' την θρησκεία των.
30 Ιουλίου 1339
(Τούρκικη χρονολογία)
«Από τότε πού διορίσθηκε
η Εξοχότης Του ο κ. George Horton σαν Γενικός Πρόξενος στη Σμύρνη, η Εξοχότης του
κέρδισε την καρδιά όλου του Τούρκικου Έθνους με την συμπάθεια και καλή θέληση
πού η Εξοχότης του έδειξε πάντοτε απέναντι σε κάθε Τούρκο.
«Κατά τη διάρκεια
της Ελληνικής κατοχής της χώρας μας, η Εξοχότης του, ο κ. George Horton παρείχε πλήρη προστασία και καλοκάγαθη βοήθεια σε κάθε Τούρκο πού
ζητούσε απ' αυτόν προστασία από άποψη ανθρώπινων δικαιωμάτων.
«Παρακαλούμε όθεν
θερμά να εκφράσετε τις πιο εγκάρδιες ευχαριστίες μας στην Εξοχότητα του τον
κ. George Horton για όλο το ενδιαφέρον και τις ευγενικές υπηρεσίες πού
προσέφερε στο Τουρκικό έθνος, οι οποίες δημιούργησαν μέσα στην καρδιά μας
βαθιά και αιώνια αγάπη για το τιμημένο έθνος του. Υπογραφές:
Ilimdar Zade Edhem, Πρόεδρος της Ισλαμικής Επιτροπής Μεταναστεύσεως.
Sahlebdji Zade Midat, έμπορος
Hyssein Djemal, Φαρμακοποιός
Beshir Zade, έμπορος
Ali Rifki Mehmet Nourri, Εμπορος
χαλιών
Hali Zeki, Ιδιοκτήτης
της Shark Gazette
Hassan Feuzi, Δικηγόρος
Shaih Kadri Eyub Sabri, Εμπορος
Mehmet Emin, έμπορος
Mehmet Hamdi, έμπορος
Kesreli Hadji Ali, καπνέμπορος
Berkeli Zade Hadji Bedriddin
Mkr. Ahmet
Kantardji Zade
Mustarha Nouriddin
Mehmet Zeki, έμπορος καπέλων».
Απ' τους παραπάνω
και από πολλούς Τούρκους πού είχα γνωρίσει προσωπικά, έχω τις πιο φιλικές θα
μπορούσα να ειπώ, και πιο στοργικές, αναμνήσεις. Εύχομαι να είναι καλά και θα
επωφελούμεθα μ' ευχαρίστηση την ευκαιρία πού θα μου επέτρεπε να τους
εξυπηρετήσω και πάλι.
Είναι όμως ανάγκη
για την τιμή του Τούρκικου έθνους μερικοί απ' τους ανήκοντες σ' αυτό να
κατήγγελλαν τις σφαγές και να εδήλωναν δημοσία ότι είναι και πάντοτε ήταν
αντίθετοι προς αυτές. Αν το Κοράνι δεν υποστηρίζει τη θανάτωση των απίστων,
όπως ισχυρίζονται μερικοί απ' τους ερμηνευτές του, τότε θα ήταν απαραίτητο για
το καλό όνομα του Μωαμεθανισμού γενικά, όλοι οι άλλοι Μουσουλμάνοι να
καταδικάσουν τις Τουρκικές σφαγές.
Η παραπάνω έκφραση
ευγνωμοσύνης μου εστάλη απ' τον κ. Rufus Lane, πρώην Αμερικανό Πρόξενο στη Σμύρνή, ο οποίος γράφει
μεταξύ άλλων:
«Νομίζω πώς θα
αποτελούσε ευχαρίστηση για σας να έχετε σαν μια ανάμνηση της εδώ διαμονής σας
μερικές γραμμές από Τούρκους φίλους σας, πού πιστοποιούν την εκτίμηση τους για
σας.
« Ένας απ' αυτούς
βεβαιώνει πώς είχατε σώσει τη ζωή του ίδιου και όλης της οικογενείας του στα
1916, με το να τους εφοδιάσετε με τρόφιμα, γιατρό και νοσοκόμο, όταν η μητέρα
του, η γυναίκα του και τρία παιδιά του ήταν άρρωστοι από τύφο. Γνωρίζω καλά τον
άνθρωπο, καθώς και τα γεγονότα, πού εσείς σίγουρα θα έχετε λησμονήσει».
Georce Horton
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου