Η περίοδος, από τις αρχές του 20ού αιώνα έως το 1924, ήταν η δραματικότερη για τους ΙΙόντιους, αλλά και για ολόκληρο τον Ελληνισμό, σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη στο παρελθόν, εκτός από την περίοδο προ και μετά την Άλωση.
Οι Νεότουρκοι, ύστερα από το στρατιωτικό κίνημα του 1908 και την ανατροπή του σουλτάνου, αποσκοπούσαν να σώσουν την καταρρέουσα Οθωμανική αυτοκρατορία, προκαλώντας έναν μεγαλοτουρκικό εθνικιστικό φανατισμό που ωστόσο καλυπτόταν αρχικά πίσω από τα συνθήματα της προόδου και της ισονομίας ανάμεσα στους Τούρκους και τις άλλες εθνότητες της Μικρασίας. Στην πραγματικότητα είχαν την πρόθεση να αφομοιώσουν τις εθνότητες αυτές, και προπάντων τους Έλληνες και τους Αρμένιους, οι οποίοι είχαν αποκτήσει στις αρχές του αιώνα μεγάλη οικονομική και κοινωνική δύναμη στη χώρα.
Ωστόσο, οι Νεότουρκοι, εκφράζοντας την ανερχόμενη αστική τάξη της Τουρκίας, σκόπευαν να δημιουργήσουν ένα σύγχρονο εθνικό κράτος, καθαρά τούρκικο, εξοντώνοντας όμως οικονομικά και φυσικά τις εθνότητες που δε θα δέχονταν να γίνουν Τούρκοι.
Εθνικιστικά και μεγαλοϊδεάτικα κινήματα ξέσπασαν και στις Βαλκανικές χώρες, όπως το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί, το 1909, που ακολουθήθηκε από την εξόρμηση του Βενιζέλου για τη Μεγάλη Ελλάδα. Το ίδιο συνέβηκε και στη Βουλγαρία με τη Μεγάλη Ιδέα των Βουλγάρων αστών, και στη Σερβία με τα μεγαλοσέρβικα σχέδια της δικής της αστικής τάξης.
Έτσι, η Βαλκανική ήταν έτοιμη να αλληλοσφαγεί για να επικρατήσει ο ισχυρότερος. Τα σχέδια αυτά τα εκμεταλλεύτηκε ο δυτικός ιμπεριαλισμός, οι «Σύμμαχοι» της Αντάντ και οι Κεντρικές Δυνάμεις της Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας, και τα κατεύθυναν ανάλογα με τα συμφέροντά τους παίζοντας ψυχρά το πολιτικοστρατιωτικό παιχνίδι τους: πρώτα διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, προέλαση προς τα πετρέλαια της Μοσούλης και υποταγή των Βαλκανίων στην επιρροή και την εκμετάλλευσή τους, με την υποκίνηση των μεταξύ τους πολέμων.
Τα γεγονότα είναι τα ακόλουθα. Ξεσπάει πρώτα ο Βαλκανικός πόλεμος με τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις των Βαλκανίων εναντίον της Τουρκίας. Απελευθερώνεται η βόρεια Ελλάδα και ανάλογα κομμάτια της Νότιας Βαλκανικής.
Χάνει η Τουρκία σε έκταση, αλλά δεν παύει να προωθεί τα μεγαλοτουρκικά της σχέδια εξοντώνοντας τους Αρμένιους, σε πρώτη φάση το 1902, σε δεύτερη το 1912, και σε τρίτη με την κατοπινή γενοκτονία του 1915.
Ταυτόχρονα, αρχίζουν οι διωγμοί και σε βάρος των Ελλήνων της Μικρασίας και προπάντων του Πόντου. Οι τουρκικές Αρχές επιβάλλουν την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία στους Χριστιανούς και την κατάταξή τους στα εξοντωτικά εργατικά τάγματα (αμελέ ταπουρού).
Με το πρόσχημα κατόπιν της σύλληψης των λιποτακτών, καταδιώκουν και λεηλατούν τις ελληνικές οικογένειες.
Όταν ξεσπάει ο Παγκόσμιος πόλεμος του 1914, η Τουρκία, με την υποκίνηση της συμμάχου της Γερμανίας, βάζει σε εφαρμογή πρόγραμμα γενικής σφαγής και εξόντωσης των μειονοτήτων. Αρχίζουν οι ατελείωτες εξορίες των Ελλήνων κατοίκων του Πόντου από τα παράλια προς τα μεσόγεια, μέσα στο χειμώνα, και οι μεγάλες σφαγές των Αρμενίων το καλοκαίρι του 1915 που κόστισαν τη ζωή σε ενάμισι εκατομμύριο ψυχές. Σύμφωνα με τη θέληση των Γερμανών, που ζητούσαν αγορές για τα βιομηχανικά και άλλα προϊόντα τους, έπρεπε να εξαφανιστούν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι αντίπαλοι τους στην Τουρκία, που κρατούσαν στα χέρια τους τις αγορές αυτές και επηρέαζαν σοβαρά την οικονομία της χώρας.
Έπρεπε να λείψουν, για να επικρατήσουν οι ίδιοι. Στα σχέδιά τους αυτά χρησιμοποίησαν την αδύναμη και εξαρτημένη τουρκική αστική τάξη ως μεσάζοντα και μεταπράτη.
Στο μεταξύ οι Έλληνες, προπάντων του Δυτικού Πόντου -γιατί ο Ανατολικός βρισκόταν από τον Απρίλη του 1916 στην κατοχή των Pώσων- άρχισαν να καταφεύγουν στα βουνά για να γλιτώσουν τις διώξεις, τις εξορίες και τις σφαγές. Οι φυγάδες τούτοι αργότερα εξοπλίστηκαν και σχημάτισαν αμυντικά αντάρτικα σώματα. Σε αντίποινα, το τουρκικό κράτος εξαπέλυσε άγρια τρομοκρατία με τακτικό και άτακτο στρατό, με τις γνωστές συμμορίες των τσέτηδων που έσφαζαν και ρήμαζαν, δημιουργώντας καινούριους φυγάδες στα βουνά.
Έτσι, συγκροτήθηκαν νέες ένοπλες δυνάμεις αντιπερισπασμού στα μετόπισθεν του τουρκικού στρατού, ο οποίος μαχόταν κατά των Ρώσων στο ανατολικό μέτωπο. Το ίδιο έγινε και όταν ο ελληνικός στρατός, το Μάη του 1919, πήρε την εντολή από τους Συμμάχους να καταλάβει τη Σμύρνη και ένα μέρος της ενδοχώρας. Οι Έλληνες αντάρτες αποτελούσαν και πάλι δύναμη αντιπερισπασμού στις τουρκικές δυνάμεις του Κεμάλ που μάχονταν εναντίον του ελληνικού στρατού.
Με τη Μικρασιατική εκστρατεία, οι «Σύμμαχοι» προωθούσαν, όπως ειπώθηκε, τα συμφέροντα τους στην Ανατολή, χρησιμοποιούντος τους Έλληνες για πιόνια τους.
Και στην πορεία των γνωστών γεγονότων, εγκατέλειψαν τους προστατευόμενους τους και στράφηκαν κρυφά, στην αρχή, και φανερά, κατόπιν, με το μέρος των Τούρκων του Κεμάλ, για να φτάσουν στα πετρέλαια της Μοσούλης, να κυριαρχήσουν στην αγορά της Τουρκίας, αλλά και να διεισδύσουν στο μαλακό υπογάστριο της πρώην τσαρικής αυτοκρατορίας, από τα νοτιοανατολικά, ώστε να συντρίψουν τη Μεγάλη Οκτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση και το νέο, σοβιετικό κοινωνικό σύστημα που αναπτυσσόταν στη Ρωσία. Μπροστά στον καινούριο και απρόβλεπτο κίνδυνο που παρουσιαζόταν απέναντι τους, οι πρώην αντιμαχόμενοι Δυτικοί, συνέπεσαν όλοι σ' ένα σημείο, στην επέμβαση με μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος της σοβιετικής Ρωσίας και στην ενίσχυση των Λευκών αντεπαναστατικών δυνάμεων.
Έτσι, η Ελλάδα εγκαταλείφθηκε στο έλεος των Τούρκων του τακτικού στρατού, που ενισχυόταν πια και φανερά από τους «Συμμάχους», πρώτα τους Γάλλους, με τα παρατημένα κανόνια και το στρατιωτικό υλικό στις αποθήκες της Κιλικίας και, κατόπιν, από τους Άγγλους, με την ουσιαστική παράδοση στους κεμαλικούς των αποθηκών οπλισμού σ' όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας.
Ταυτόχρονα, μέσα στην περίοδο του Μικρασιατικού πολέμου, ενεργούνταν οι πιο άγριες και εξοντωτικές εξορίες, οι πιο μαζικές πυρπολήσεις χωριών και οι πιο φρικαλέες σφαγές σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου.
Τέλος, με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ολοκληρώθηκε το δράμα του Ελληνισμού της Ανατολής. Οι «Σύμμαχοι» παρακολούθησαν απαθείς το ολοκαύτωμα των Ελλήνων στη φλεγόμενη Σμύρνη, αδιαφόρησαν για τις σφαγές και τις εξοντωτικές εξορίες των Ελλήνων του Πόντου στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπου οι αιχμάλωτοι και οι εξόριστοι πέθαιναν κατά εκατοντάδες στους ατέλειωτους δρόμους, και όπου οι πεινασμένοι, οι διψασμένοι, οι άρρωστοι, οι εξαντλημένοι και τουφεκισμένοι ή κρεμασμένοι κατά δεκάδες δημιουργούσαν μια εφιαλτική κόλαση.
Οι Νεότουρκοι, ύστερα από το στρατιωτικό κίνημα του 1908 και την ανατροπή του σουλτάνου, αποσκοπούσαν να σώσουν την καταρρέουσα Οθωμανική αυτοκρατορία, προκαλώντας έναν μεγαλοτουρκικό εθνικιστικό φανατισμό που ωστόσο καλυπτόταν αρχικά πίσω από τα συνθήματα της προόδου και της ισονομίας ανάμεσα στους Τούρκους και τις άλλες εθνότητες της Μικρασίας. Στην πραγματικότητα είχαν την πρόθεση να αφομοιώσουν τις εθνότητες αυτές, και προπάντων τους Έλληνες και τους Αρμένιους, οι οποίοι είχαν αποκτήσει στις αρχές του αιώνα μεγάλη οικονομική και κοινωνική δύναμη στη χώρα.
 |
| Αποστολή Ελλήνων εξόριστων από το Δυτικό Πόντο, σε μια στάση της εξοντωτικής πορείας προς το Κουρδιστάν |
Έτσι, η Βαλκανική ήταν έτοιμη να αλληλοσφαγεί για να επικρατήσει ο ισχυρότερος. Τα σχέδια αυτά τα εκμεταλλεύτηκε ο δυτικός ιμπεριαλισμός, οι «Σύμμαχοι» της Αντάντ και οι Κεντρικές Δυνάμεις της Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας, και τα κατεύθυναν ανάλογα με τα συμφέροντά τους παίζοντας ψυχρά το πολιτικοστρατιωτικό παιχνίδι τους: πρώτα διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, προέλαση προς τα πετρέλαια της Μοσούλης και υποταγή των Βαλκανίων στην επιρροή και την εκμετάλλευσή τους, με την υποκίνηση των μεταξύ τους πολέμων.
Τα γεγονότα είναι τα ακόλουθα. Ξεσπάει πρώτα ο Βαλκανικός πόλεμος με τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις των Βαλκανίων εναντίον της Τουρκίας. Απελευθερώνεται η βόρεια Ελλάδα και ανάλογα κομμάτια της Νότιας Βαλκανικής.
Χάνει η Τουρκία σε έκταση, αλλά δεν παύει να προωθεί τα μεγαλοτουρκικά της σχέδια εξοντώνοντας τους Αρμένιους, σε πρώτη φάση το 1902, σε δεύτερη το 1912, και σε τρίτη με την κατοπινή γενοκτονία του 1915.
Ταυτόχρονα, αρχίζουν οι διωγμοί και σε βάρος των Ελλήνων της Μικρασίας και προπάντων του Πόντου. Οι τουρκικές Αρχές επιβάλλουν την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία στους Χριστιανούς και την κατάταξή τους στα εξοντωτικά εργατικά τάγματα (αμελέ ταπουρού).
Με το πρόσχημα κατόπιν της σύλληψης των λιποτακτών, καταδιώκουν και λεηλατούν τις ελληνικές οικογένειες.
Όταν ξεσπάει ο Παγκόσμιος πόλεμος του 1914, η Τουρκία, με την υποκίνηση της συμμάχου της Γερμανίας, βάζει σε εφαρμογή πρόγραμμα γενικής σφαγής και εξόντωσης των μειονοτήτων. Αρχίζουν οι ατελείωτες εξορίες των Ελλήνων κατοίκων του Πόντου από τα παράλια προς τα μεσόγεια, μέσα στο χειμώνα, και οι μεγάλες σφαγές των Αρμενίων το καλοκαίρι του 1915 που κόστισαν τη ζωή σε ενάμισι εκατομμύριο ψυχές. Σύμφωνα με τη θέληση των Γερμανών, που ζητούσαν αγορές για τα βιομηχανικά και άλλα προϊόντα τους, έπρεπε να εξαφανιστούν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι αντίπαλοι τους στην Τουρκία, που κρατούσαν στα χέρια τους τις αγορές αυτές και επηρέαζαν σοβαρά την οικονομία της χώρας.
 |
| Εμβέρ Πασάς (Υπουργός Στρατιωτικών των Νεότουρκων) |
Στο μεταξύ οι Έλληνες, προπάντων του Δυτικού Πόντου -γιατί ο Ανατολικός βρισκόταν από τον Απρίλη του 1916 στην κατοχή των Pώσων- άρχισαν να καταφεύγουν στα βουνά για να γλιτώσουν τις διώξεις, τις εξορίες και τις σφαγές. Οι φυγάδες τούτοι αργότερα εξοπλίστηκαν και σχημάτισαν αμυντικά αντάρτικα σώματα. Σε αντίποινα, το τουρκικό κράτος εξαπέλυσε άγρια τρομοκρατία με τακτικό και άτακτο στρατό, με τις γνωστές συμμορίες των τσέτηδων που έσφαζαν και ρήμαζαν, δημιουργώντας καινούριους φυγάδες στα βουνά.
Έτσι, συγκροτήθηκαν νέες ένοπλες δυνάμεις αντιπερισπασμού στα μετόπισθεν του τουρκικού στρατού, ο οποίος μαχόταν κατά των Ρώσων στο ανατολικό μέτωπο. Το ίδιο έγινε και όταν ο ελληνικός στρατός, το Μάη του 1919, πήρε την εντολή από τους Συμμάχους να καταλάβει τη Σμύρνη και ένα μέρος της ενδοχώρας. Οι Έλληνες αντάρτες αποτελούσαν και πάλι δύναμη αντιπερισπασμού στις τουρκικές δυνάμεις του Κεμάλ που μάχονταν εναντίον του ελληνικού στρατού.
Με τη Μικρασιατική εκστρατεία, οι «Σύμμαχοι» προωθούσαν, όπως ειπώθηκε, τα συμφέροντα τους στην Ανατολή, χρησιμοποιούντος τους Έλληνες για πιόνια τους.
Και στην πορεία των γνωστών γεγονότων, εγκατέλειψαν τους προστατευόμενους τους και στράφηκαν κρυφά, στην αρχή, και φανερά, κατόπιν, με το μέρος των Τούρκων του Κεμάλ, για να φτάσουν στα πετρέλαια της Μοσούλης, να κυριαρχήσουν στην αγορά της Τουρκίας, αλλά και να διεισδύσουν στο μαλακό υπογάστριο της πρώην τσαρικής αυτοκρατορίας, από τα νοτιοανατολικά, ώστε να συντρίψουν τη Μεγάλη Οκτωβριανή σοσιαλιστική επανάσταση και το νέο, σοβιετικό κοινωνικό σύστημα που αναπτυσσόταν στη Ρωσία. Μπροστά στον καινούριο και απρόβλεπτο κίνδυνο που παρουσιαζόταν απέναντι τους, οι πρώην αντιμαχόμενοι Δυτικοί, συνέπεσαν όλοι σ' ένα σημείο, στην επέμβαση με μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος της σοβιετικής Ρωσίας και στην ενίσχυση των Λευκών αντεπαναστατικών δυνάμεων.
Έτσι, η Ελλάδα εγκαταλείφθηκε στο έλεος των Τούρκων του τακτικού στρατού, που ενισχυόταν πια και φανερά από τους «Συμμάχους», πρώτα τους Γάλλους, με τα παρατημένα κανόνια και το στρατιωτικό υλικό στις αποθήκες της Κιλικίας και, κατόπιν, από τους Άγγλους, με την ουσιαστική παράδοση στους κεμαλικούς των αποθηκών οπλισμού σ' όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας.
Ταυτόχρονα, μέσα στην περίοδο του Μικρασιατικού πολέμου, ενεργούνταν οι πιο άγριες και εξοντωτικές εξορίες, οι πιο μαζικές πυρπολήσεις χωριών και οι πιο φρικαλέες σφαγές σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου.
Τέλος, με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ολοκληρώθηκε το δράμα του Ελληνισμού της Ανατολής. Οι «Σύμμαχοι» παρακολούθησαν απαθείς το ολοκαύτωμα των Ελλήνων στη φλεγόμενη Σμύρνη, αδιαφόρησαν για τις σφαγές και τις εξοντωτικές εξορίες των Ελλήνων του Πόντου στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπου οι αιχμάλωτοι και οι εξόριστοι πέθαιναν κατά εκατοντάδες στους ατέλειωτους δρόμους, και όπου οι πεινασμένοι, οι διψασμένοι, οι άρρωστοι, οι εξαντλημένοι και τουφεκισμένοι ή κρεμασμένοι κατά δεκάδες δημιουργούσαν μια εφιαλτική κόλαση.
Χρήστος Σαμουηλίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου