ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΕΡΙΖΩΜΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Ποιος ευθύνεται για τον απηνή διωγμό, για τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου από την προαιώνια κοιτίδα τους, την ποντική γη; Τα διεθνή συμφέροντα, που εποφθαλμιούσαν την υλική υπόσταση του χρυσόμαλλου δέρατος; 
Τα τοπικά νεοτουρκικά, που δεν ανέχοντο πια οι μεταλλοφόρες περιοχές των Κοτυώρων και της Σαμψούντας, μετά την εγκατάλειψη της Αργυρουπόλεως, τα κοιτάσματα γαιανθράκων της Ποντοηράκλειας και του Ζουγκουλδάκ, ο χαλκός, ο χάλυβας, ο σίδηρος, το μαγγάνιο, ο άργυρος, το υδρόθειο του Ευξείνου Πόντου, τα κρασιά, τα δημητριακά, το στάρι, το κριθάρι, ο αραβόσιτος, τα μήλα, τα απίδια, τα κεράσια - από τα οποία πήρε το όνομά της και η Κερασούς - τα ροδάκινα, τα βερύκοκα, τα δαμάσκηνα, τα καρύδια, τα φουντούκια, τα όσπρια, τα καπνά, τα ψάρια, τα αλίπαστα και ιδίως η ξυλεία, χάρις στα ααπέραντα δάση, όλα αυτά να είναι αντικείμενο εκμεταλλεύσεως ελληνικών χεριών; Φταίνε οι Μπεϊλκτζήδες; οι Μπαλτατζήδες; Οι Μακεντζήδες; Οι Ρουμλούκ; Οι Ουσταπασήδες; Οι εμπρολάτες;
Δεν ήσαν όμως πρώτοι μόνο στο εμπόριο και στην οικονομία οι Έλληνες του Πόντου. Κατείχαν ταυτόχρονα και τα σκήπτρα της πνευματικής ζωής του τόπου τους. Πανάρχαιη παράδοση πολιτιστική, τους είχε γαλουχήσει κληρονομημένα απ' τον Σινώπειο ποιητή της νέας αττικής κωμωδίας Δίφιλο, το σπουδαιότερο ομόπατρί του, εκπρόσωπο της κυνικής σχολής και ταυτόχρονα ιδρυτή της θεωρίας του κοσμοπολιτισμού Διογένη, τον Αμάσειο ιστοριογράφο Βάττωνα και τον επίσης Αμάσειο μεγαλύτερο γεωγράφο της αρχαιότητας Στράβωνα. Πανάρχαιη παράδοση που ποτέ δεν έπαψε να λάμπει με πνευματικούς αστέρες πρώτου μεγέθους.

Παρθεναγωγείο Σινώπης

Την ονομαστή οικογένεια των Ξιφιλίνων στον 11ο και τον 12ο αιώνα, τον Τραπεζούντιο μητροπολίτη Νικαίας Βησσαρίωνα τον 15ο αιώνα. Ονομαστό από τον 17ο αιώνα το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, το Φροντιστήριο της Αργυρουπόλεως, η Ελληνική Σχολή της Χαλδίας, τα Γυμνάσια Αμισού και Κερασούντος, οι Αστικές Σχολές Κοτυώρων, Νικοπόλεως κ. τ. λ., με τα μοναστήρια, όπου εκαλλιεργούντο τα ελληνικά γράμματα, όπως του Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος, της Παναγίας Σουμελά, του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, του Αγίου Γεωργίου Χουτουρά και της επαρχίας Χαλδαίας, με τις πολυάριθμες εκκλησίες και τον διακεκριμένο κλήρο τους κι ανάμεσά του η εξέχουσα μορφή του Μητροπολίτου Χρυσάνθου, που οραματίσθηκε και θα υλοποιούσε, αν τον είχε βοηθήσει τότε κυρίως η Ελλάς, την Ελληνική Δημοκρατία του Πόντου.
Δικαιωματικά ο Πόντος έπρεπε και επισήμως σαν οργανωμένο κράτος και διοικητικός να είναι τώρα Ελληνικός.
Το Χρυσόμαλλο Δέρας βρίσκεται πάντα κρεμασμένο από μια βαλανιδιά των πυκνών δασών που καλύπτουν τα απέραντα βουνά της ευλογημένης Ποντικής γης. Άγριος δράκος - άγρυπνος φρουρός - το φυλάει νύχτα μέρα. 
Και η ιστορία που είναι ανακύκλωση μας διαμηνύει πως πάλι με χρόνια και καιρούς, με το καλό και με τη βοήθεια της Παναγίας Σουμελά θα επιχειρήσουν και νέαν Αργοναυτική Εκστρατεία για τη μακρινή Κολχίδα. 
Κι όταν θα φθάσουμε και αφού σκοτώσουμε το δράκο, παίρνοντας έτσι πίσω το αίμα μας για τον ξεριζωμό του 1914 - 1922, θα παραμείνουμε εκεί εμείς για πάντα, στη γη του Πόντου, αιώνιοι πια φύλακες εσαεί του Χρυσόμαλλου Δέρατος.

Ελένη Κυπραίου - Φιλιππίδου
Από την εισήγησή της στο Β' Παγκόσμιο Συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού 
31 Ιουλη-7 Αυγουστου 1988
Θεσσαλονικη