Τουρκοκουρδική σύμπραξη με εκφραστές Ερντογάν - Οτσαλάν

Καμία υγιής παρατήρηση δεν θα μπορούσε να γίνει επί των τεκταινομένων αυτή την περίοδο γύρω από το Κουρδικό, αλλά και γενικότερα στην Τουρκία, εάν αυτή δεν περιελάμβανε ό,τι περιέχει η περιοχή της Μέσης Ανατολής, αλλά και εν μέρει η ανατολική Μεσόγειος. 

Μόνο με μία τέτοια ευρεία προσέγγιση μπορεί να παρατηρήσει κανείς, για παράδειγμα, ότι το περίφημο μήνυμα του ηγέτη του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν ήταν ένα είδος «οθωμανικής» οπτικής, παρόμοιας με την ομώνυμη τάση της κυβέρνησης Ερντογάν.

Αναμφισβήτητα ήταν «ιστορικό» το μήνυμα του Οτσαλάν. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που το καθιστούν ιστορικό; Το γεγονός ότι κάλεσε τους αντάρτες του ΡΚΚ να εγκαταλείψουν τα εδάφη της Τουρκίας αφορά το στενό πλαίσιο της Τουρκίας και επιπρόσθετα ήταν γνωστό εδώ και αρκετό καιρό.
Η ουσία του μηνύματος σχετίζεται με το αίτημα για συμμετοχή του κουρδικού στοιχείου στα τουρκικά πολιτικά πράγματα, τη σύμπραξη των Κούρδων της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράκ, και την κοινή μοίρα Τούρκων, Αράβων και Κούρδων. Ωστόσο η ιστορικότητα έχει να κάνει κυρίως με τις συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και κατ' επέκταση στην Τουρκία.
Το μήνυμα Οτσαλάν διαβάστηκε την περασμένη Πέμπτη. Δύο μέρες νωρίτερα, όμως, ο ηγέτης του ΡΚΚ έκανε μια ανακοίνωση. Ηταν πολύ ενδιαφέρουσα η σύμπτωση. Ο πρόεδρος του φιλοκουρδικού Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας διάβαζε στους δημοσιογράφους την ανακοίνωση του Οτσαλάν, ενώ είχε προηγηθεί, μερικές ώρες νωρίτερα, η ανάγνωση του τελικού κατηγορητηρίου στη δίκη Εργκενεκόν, όπου για πολλούς, μεταξύ των οποίων και ο πρώην αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ζητήθηκε η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Αυτό ήταν η «φωτογραφία» της διαπίστωσης ότι ο Ερντογάν έχει τελειώσει με τους στρατιωτικούς και τον πολιτικό τους λόγο. Αλλά οι συνθήκες δεν είναι μόνο αυτές.
Είναι δεδομένη η ντε φάκτο κουρδική αυτόνομη περιοχή -σχεδόν κράτος- στο βόρειο Ιράκ. Είναι επίσης δεδομένη η ντε φάκτο κουρδική αυτόνομη περιοχή στη βόρεια Συρία. Τα πράγματα στην Τουρκία προχωρούν με τέτοιο τρόπο που μεσοπρόθεσμα διαφαίνεται κάτι παρόμοιο. Σε βαθμό μάλιστα που το κοινό μυστικό στην Τουρκία αυτή τη στιγμή είναι ότι το πολύ μέσα σε δύο χρόνια ο Οτσαλάν θα έχει αποφυλακιστεί!
«Εάν εντός προθεσμίας έτους από της ενάρξεως της ισχύος της παρούσης Συνθήκης, ο εν ταις χώραις περί ων το άρθρον 62 κουρδικός πληθυσμός απευθυνόμενος εις το Συμβούλιον της Κοινωνίας των Εθνών καταδείξει ότι η πλειοψηφία του εν ταις χώραις ταύταις πληθυσμού επιθυμεί να γίνη ανεξάρτητος από της Τουρκίας, και εάν το Συμβούλιον κρίνη τότε ότι ο πληθυσμός ούτος είναι ικανός προς ανεξαρτησίαν και συστήση την παραχώρηση αυτής, η Τουρκία υποχρεούται από τούδε να συμμορφωθή προς την σύστασιν ταύτην και να παραιτηθή πάντων των δικαιωμάτων και τίτλων της επί των χωρών εκείνων».
Αυτό έλεγε μια διεθνής συνθήκη πριν από εκατό χρόνια στο άρθρο 64, το οποίο κατέληγε ως εξής: «Δεν θα προβληθεί καμία αντίρρηση από τις Σύμμαχες Δυνάμεις κατά της εκουσίας προσχωρήσεως εις το ανεξάρτητον Κουρδικόν κράτος των Κούρδων των κατοικούντων το τμήμα του Κουρδιστάν όπερ περιλαμβάνεται μέχρι τούδε εν τω Βιλαετίω Μοσούλης». (Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ των Συμμάχων και Συνασπισμένων Δυνάμεων και της Τουρκίας, Υπογραφείσα εν Σέβραις τη 28η Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 - Εν Αθήναις, Εκ του Εθνικού Τυπογραφείου 1920).
Η παν-κουρδική σύμπραξη, και στη συνέχεια η τουρκοκουρδική σύμπραξη, εδράζεται εκ μέρους των θεμελιωτών της, όπως μαθαίνουμε από τους εκφραστές Ερντογάν και Οτσαλάν, σε ισλαμική και συγκεκριμένα σουνιτική βάση. Παράλληλα με αυτό, το όραμα της τουρκικής κυβέρνησης είναι η εδραίωση και ίσως επέκταση της αδιαμφισβήτητης εξουσίας Ερντογάν.
Γι' αυτό ακριβώς ο Οτσαλάν στο μήνυμά του έκανε λόγο για «χιλιετή συμβίωση Τούρκων και Κούρδων κάτω από τη σημαία του Ισλάμ». Γι' αυτό έβαλε εναντίον της πρότερης κατάστασης, δηλαδή του κεμαλικού κράτους λέγοντας ότι «η δημιουργία μονοεθνικών δομών ήταν ένα απάνθρωπο κατασκεύασμα του μοντερνισμού, που αρνήθηκε την υπόστασή μας».
Ο «μοντερνισμός» στην προκειμένη περίπτωση είναι το κεμαλικό κράτος.
«Η πολιτική της καταπίεσης, της εξόντωσης και της αφομοίωσης που ακολουθήθηκε τον τελευταίο ένα αιώνα με βάση τον καπιταλιστικό μοντερνισμό, εκφράζει τις προσπάθειες μιας στενής και ελιτίστικης εξουσίας να απορρίψει την ιστορία και το δίκαιο», λέει ο Οτσαλάν και ταυτίζεται με τον τρόπο αυτό με τις θέσεις που εκφράζονται εδώ και χρόνια από πλευράς του τουρκικού πολιτικού Ισλάμ.
Ο ρόλος της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή δεν μπορεί παρά να είναι σουνιτικός και κατ' επέκταση δεν μπορεί παρά να αποκτήσει το σύστημα στην Τουρκία πολύ οφθαλμοφανή σουνιτικό χαρακτήρα. Η ίδια βάση ισχύει και για την αναδυόμενη κουρδική παράμετρο στη Μέση Ανατολή.

Άρης Αμπατζής

Πηγη: Ελευθεροτυπία