Τα έθιμα ήταν σε γενικές
γραμμές ίδια αλλά από περιοχή σε περιοχή υπήρχαν παραλλαγές. «Δωδεκαήμερο» ή
«Καλαντόφωτα», ονομαζόταν το χρονικό διάστημα από την παραμονή των
Χριστουγέννων ως τα Φώτα. Στο διάστημα αυτό επικρατούσε η δοξασία
ότι γινόταν κάποια μεταβολή της υπέργειας και της υπόγειας ζωής.
Συγκεκριμένα πίστευαν ότι
έβγαιναν οι «τζατζούδες» και οι «περήδες» (οι μάγισσες και τα ξωτικά), για να
πειράξουν τον κόσμον, να κάνουν κακό. Σύμφωνα με αυτή τη δοξασία , τα πιο
κακοποιά πνεύματα ήταν οι «Κοντζολόζ», οι καλικάντζαροι.
Αυτοί προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να βλάψουν τους ανθρώπους, να τους παρασύρουν στην αμαρτία και να προξενήσουν υλικές ζημιές.
«Ας ση Χριστού ως τα Φώτα εβγαίν'νε και λάσκουνταν απάν' ση 'ής τα πιζήαλα και χαν' ταν όνταν φωτίεται ο κόσμον» (από την παραμονή των Χριστουγέννων ως τα Φώτα βγαίνουν και τριγυρνούν τα ξωτικά και οι μάγισσες). Οι καλικάντζαροι είναι «αγρανθρώπ» (Αναμαλλιασμένοι) με λανάρια στα κεφάλια τους για να σουβλίζουν όσους εργάζονταν εκείνες τις μέρες.
Έβγαλαν μόνο το Δωδεκαήμερο, γιατί ο κόσμος ήταν αφώτιστος, για να τρομάξουν τους ανθρώπους και να προκαλέσουν φόβο. Έμπαιναν στα σπίτια από τις καμινάδες, τα παράθυρα, ακόμη και από τις κλειδαρότρυπες, ουρλιάζοντας, και φορούσαν βρόμικα ρούχα. Είναι κουτσοί, κοντοί, στραβοί και άσχημοι.
Πολλές νοικοκυρές έκαναν το σημείο του σταυρού πάνω στις κατσαρόλες με κάρβουνο, για να μην τις μολύνουν οι καλικάντζαροι. Για να αποφύγουν τις επισκέψεις των καλικάντζαρων και όλων των ξωτικών, έπρεπε να σβήσουν όλες τις λάμπες, να ραντίσουν το σπίτι με αγιασμό, να καινέ στο τζάκι βρόμικα πράγματα και να «σταυρώσουν» τις πόρτες και τα παράθυρα. Όποιος ήθελε να βγει έξω από το σπίτι έπρεπε να κρατά φανάρι για να μην πλησιάζουν τα ξωτικά.
Ευρύκλεια Σοφιανού
 |
| Σαντα του Πόντου |
Αυτοί προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να βλάψουν τους ανθρώπους, να τους παρασύρουν στην αμαρτία και να προξενήσουν υλικές ζημιές.
«Ας ση Χριστού ως τα Φώτα εβγαίν'νε και λάσκουνταν απάν' ση 'ής τα πιζήαλα και χαν' ταν όνταν φωτίεται ο κόσμον» (από την παραμονή των Χριστουγέννων ως τα Φώτα βγαίνουν και τριγυρνούν τα ξωτικά και οι μάγισσες). Οι καλικάντζαροι είναι «αγρανθρώπ» (Αναμαλλιασμένοι) με λανάρια στα κεφάλια τους για να σουβλίζουν όσους εργάζονταν εκείνες τις μέρες.
Έβγαλαν μόνο το Δωδεκαήμερο, γιατί ο κόσμος ήταν αφώτιστος, για να τρομάξουν τους ανθρώπους και να προκαλέσουν φόβο. Έμπαιναν στα σπίτια από τις καμινάδες, τα παράθυρα, ακόμη και από τις κλειδαρότρυπες, ουρλιάζοντας, και φορούσαν βρόμικα ρούχα. Είναι κουτσοί, κοντοί, στραβοί και άσχημοι.
Πολλές νοικοκυρές έκαναν το σημείο του σταυρού πάνω στις κατσαρόλες με κάρβουνο, για να μην τις μολύνουν οι καλικάντζαροι. Για να αποφύγουν τις επισκέψεις των καλικάντζαρων και όλων των ξωτικών, έπρεπε να σβήσουν όλες τις λάμπες, να ραντίσουν το σπίτι με αγιασμό, να καινέ στο τζάκι βρόμικα πράγματα και να «σταυρώσουν» τις πόρτες και τα παράθυρα. Όποιος ήθελε να βγει έξω από το σπίτι έπρεπε να κρατά φανάρι για να μην πλησιάζουν τα ξωτικά.
Ευρύκλεια Σοφιανού
