Η Κατίγκω Καλεβρά με τις κόρες της Διαλεκτή, Ηλιάνα και (όρθια) η Ρόζα |
Οι στίχοι που έπαιρναν διάκριση σε αυτόν τον παμποντιακο διαγωνισμό γίνονταν τραγούδια από γνωστούς λυράρηδες και τραγουδιόνταν σε όλο τον Πόντο.
Σαν συνέχεια αυτών των στιχοπλόκων μπορούν να θεωρηθούν οι γυναίκες της Κρώμνης και της Σαντάς, που έγραφαν στίχους σε τετράδια, τα οποία περνούσαν από χέρι σε χέρι και διαβάζονταν.
Σοφία Κοκκά (1923) |
Χαρακτηριστικό αυτής της λαϊκής ποίησης, που γράφεται σε ομοιοκατάληκτους στίχους, είναι η έμπνευση από τον χωρισμό και την ξενιτιά, δυο καταστάσεις που ζούσαν οι γυναίκες πολλών περιοχών του Πόντου, γιατί οι άντρες τους έφευγαν για γαζάνεμαν για να κερδίσουν τα προς το ζην, στην Ρωσία ή μερικές φορές και στην Κωνσταντινούπολη.
Στην Ελλάδα , μετά την αναγκαστική ανταλλαγή του 1922-23,αντρες και γυναίκες ,κυρίως της πρώτης και δεύτερης γενιάς των προσφύγων έγραφαν πεζογραφήματα και ποιήματα, με τα οποία προσπαθούν να εκφράσουν την αγάπη τους για τους πικραμένους γονείς και για την πατρίδα, από την οποία ξεριζώθηκαν ή που γνώρισαν μέσα από τις διηγήσεις των παλαιών.
Και καταφέρνουν πολλοί από αυτούς να αποδειχθούν με το έργο τους άξιοι συνεχιστές του λογοτεχνικού έργου των Ποντίων.
Αυτοί οι συνεχιστές της λογοτεχνίας των Ποντίων δεν πρέπει να αγνοούνται. Θα πρέπει να αναζητηθούν τα έργα τους και να προβληθούν, συνοδευμένα απο ανάλογο σχολιασμό, μέχρι να έρθει ο ιστορικός της λογοτεχνίας των Ποντίων να κατατάξει τα έργα αυτά μέσα στη συνολικότερη ελληνική λογοτεχνία.
Καίτη Μελή-Παπαπαναγιώτου
Δημοσιογράφος-Οικονομολόγος