Ιδού τι γράφει ο Γάλλος λοχαγός Giniste σ' έκθεση του το 1837 προς το στρατηγό Pelet σχετικά με τους "Palicares":

"... Οι πρώτες ταραχές που συνέβησαν μετά την άφιξη του βασιλιά (εν­νοεί τον Όθωνα) έθεσαν σε δοκιμασία αυτούς τους επικουρικούς (βοηθητικό στρατιωτικό σώμα αποτελούμενο από τους παλαιούς αγωνιστές). Ύστερα από πολλά πειράματα η κυβέρνηση (του Όθωνα) αναγκάστηκε να ζητήσει τη συν­δρομή εθελοντών.

Για την καταστολή των κινημάτων της Μεσσηνίας και εκείνων της Ακαρνανίας, χρησιμοποίησε αυτούς τους Αρματολούς (Palicares), ενώ το πε­ζικό του τακτικού στρατού παρέμεινε στους στρατώνες.

Τελευταία ακόμη για την καταστολή της δράσης των ληστών στις περιο­χές συνόρων, ο βασιλιάς σχημάτισε απ' αυτούς τους Αρματολούς τη λεγόμενη "Εθνική Φρουρά". Έτσι οι ληστές διώχθηκαν και παραμένουν εκτός συνό­ρων. Η Φρουρά αποτελείται από 9 ευκίνητα τάγματα. Ιδού οι επικεφαλής τους: Στράτος (1 τάγμα) και Γρίβας, Μαμούρης, Βάσσος, Τζαβέλας (από 2 τάγματα ο καθένας).

...Δε θα μιλήσω για τα πολιτικά μειονεκτήματα, που έχει αυτή η επανεμφάνιση των παλαιών οπλαρχηγών, των οποίων την επιρροή είχε το θάρ­ρος να εξαλείψει ο Καποδίστριας (Capo d' Istrias).

... Ύστερα από δοκιμές 15 χρόνων υποχρεούνται να καταφύγουν στα τμήματα των Αρματολών, που έκαναν τον πόλεμο κατά των Τούρκων επί 10 χρόνια. Αυτά τα "Palicares ", στρατιώτες απείθαρχοι, ακατάλληλοι για κάθε μορφή "τακτικής" και εχθροί κάθε ανανέωσης, αλλά αξιοθαύμαστοι σ' ότι μεμονωμένα πράττουν: 

Μια κάπα, την οποία φέρουν, τους χρησιμεύει για στρώμα και για επανωφόρι. Ένα κομμάτι ψωμί και μια χούφτα ελιές είναι η όλη τροφή τους. Πίνουν νερό από τα ρυάκια... κάνουν μακρές πορείες στα βουνά χωρίς να κουράζονται... Κάθε πέτρα, κάθε γκρεμισμένος τοίχος τους χρησιμεύει για απόρθητο φρούριο...

Τα ήθη και έθιμά τους, ο τρόπος δράσης τους είναι εκείνος των Αρματο­λών και Κλεφτών, που ανέκαθεν σκορπούσαν τον τρόμο στους πασάδες της Λάρισας και των Ιωαννίνων μέσα στα ίδια τα παλάτια τους (serails).

... Κινούνται ανάμεσα στους θάμνους απαρατήρητοι σαν τα φίδια... εί­ναι ένας αόρατος εχθρός, ο οποίος κτυπά και σκοτώνει χωρίς ν' αποκαλύπτε­ται κατά τον τρόπο των πολεμιστών του Ομήρου...

...Τα λαϊκά τραγούδια υμνούν τα κατορθώματα, τους.

... Τέλος φαίνεται δύσκολο να επιτευχθεί μια ευρωπαϊκή οργάνωση, οι άνδρες, που αισθάνονται υπερήφανοι για τον τρόπο που πολεμάνε, που δεν υπακούουν πολλές φορές και στον αρχηγό της εκλογής τους και που ενεργούν από καπρίτσιο ή την παρόρμηση της στιγμής ".

Ενδιαφέρον ιστορικό παρουσιάζει και η συνέχεια της έκθεσης του σχετικά με τον τακτικό στρατό:

"Η πρώτη δοκιμή επιχειρήθηκε από τον πρίγκιπα Δ. Υψηλάντη, ο οποίος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του για το σχηματισμό ενός τάγματος πεζικού, του οποίου οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί συμ­πληρώθηκαν από ξένους Φιλέλληνες.

Το μικρό αυτό τμήμα δοκιμάστηκε το 1822 στη μάχη του "Πέτα" της Ηπείρου. Πολέμησε ηρωικά εκεί όμως υπέστη σοβαρές απώλειες, διότι τα τμήματα, που συμμετείχαν στη μάχη, αποχώρησαν.

... Περίπου 100 άνδρες ήσαν υπό τα όπλα, όταν το 1824 ανέλαβε τη διοίκηση ο συνταγματάρχης Fabrier. Απ' αυτή τη στιγμή το τακτικό αυτό σώμα αυξάνει ταχέως, βοηθούμενο και από την επιτροπή φιλελλήνων, που χορηγεί όπλα, ενδύματα, τρόφιμα και πυρομαχικά και σ' ένα χρόνο έφτασε σε 4.000 άνδρες, οργανωμένο σε πεζικό, ιππικό και πυροβολικό.

...Η αποτυχία στην Εύβοια, μπροστά στο Φρούριο της Καρύστου το 1825, είχε δυσάρεστη επίδραση επί του τακτικού αυτού στρατού...

... Αργότερα το 1826 ένα μέρος του διέσπασε τις τουρκικές γραμμές, για να ανεφοδιάσει τη φρουρά των Αθηνών, ενώ άλλοι λόχοι του πολέμησαν στο Χαϊδάρι, στο Φάληρο και στον Πειραιά.

Στο 1827 ο Fabrier εξεστράτευσε κατά της τουρκοκρατούμενης Χίου.

... Εν τω μεταξύ ο Καποδίστριας κλήθηκε σαν Κυβερνήτης της Ελλάδας.

... Το τακτικό αυτό σώμα, χάρη στη γενναία γαλλική βοήθεια, συγκρό­τησε ένα καλά εξοπλισμένο στρατό 3.200 ανδρών.

... Με τις ταραχές, που επακολούθησαν τη δολοφονία του Καποδίστρια, ο τακτικός αυτός στρατός σχεδόν καταστράφηκε.

... Μια από τις πρώτες πράξεις της Αντιβασιλείας (επί Όθωνα) ήταν η διάλυση, του υπάρχοντος στρατού. Με εγκύκλιο, με ημερομηνία από το Μό­ναχο (συνετάγη δηλαδή πριν από την άφιξη του βασιλιά), συνιστάτο στρατός από εθελοντές Βαυαρούς...".

Από το παραπάνω έγγραφο συνάγονται τα εξής συμπεράσματα:

α. Απαράμιλλη γενναιότητα και αντοχή Ελλήνων μαχητών.

β. Απειθαρχία παλαιών αρματολών και ανάγκη υποταγής τους στις νέες απαιτήσεις.

γ. Με άφιξη Όθωνα, γκρέμισμα σωστής, γνήσιας ελληνικής πολιτι­κής Καποδίστρια και εισαγωγή ξένων προτύπων και ισχυρών επιρροών, που σημάδεψαν την περαιτέρω πορεία του Έθνους μας.

"Γαλλικά στρατιωτικά αρχεία"

Χαρης Τσιρκινιδης

Στρατιωτικός-Συγγραφέας