ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ (ΣΕΛΑΜΛΙΚ) (1911)

Ένα γραφικό περιστατικό στη διαδικασία του «Εκτουρκισμού» έλαβε χώρα στη Μακεδονία τον Μάιο και Ιούνιο του 1911.

Turk Battleship Messudiyah

 Ο Μωάμεθ ο Ε' έφθασε στη Θεσ/νίκη στις 31 Μαΐου του παραπάνω έτους, επάνω σ' ένα πολεμι­κό, πού συνοδευόταν απ' το μεγαλύτερο μέρος του Τούρκικου στόλου. Πριν λίγες μέρες είχε γίνει γνωστό ότι θα ερχόταν, γιατί η εμπροσθοφυλακή του, δηλ. ψηλοί και πλαδαροί ευνούχοι, μάγειροι κλπ. είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και να περιφέρονται μπροστά στα μεγαλύτερα ξενοδοχεία.

 Η πόλη είχε σημαιοστολιστεί πλούσια και οι διάφορες κοινότητες έκαμναν επιδείξεις προς τιμήν του, ανάμεσα δε σ' αυτές οι Βούλγαροι έδειχναν ιδιαίτερο εν­θουσιασμό. Επισκέφθηκε τα Σκόπια και το Μοναστήρι κι απ' εκεί προχώρησε στην πεδιάδα του Κοσσόβου, οπού είχε λάβει χώρα η αποφασιστική μάχη πού έφερε τους Τούρκους και την πανούκλα τους στην Ευρώπη.

 Εκεί στις 15 Ιουνίου του 1389 ο Σουλτάνος Μουράτ νίκησε τον ηρωικό βασιλιά των Σέρβων Λάζαρο. Η Τουρκική εκείνη νίκη, της οποίας τα ολέθρια αποτελέσματα είχαν επιπτώσεις μέχρι και στην εποχή μας, είχε πραγματοποιηθεί εξ αιτίας της προδοσίας Χριστιανών συμμάχων, πού υπήρξε πάντοτε η πραγματική αιτία όλων των Τουρκικών θριάμ­βων.

Και ο Μουράτ ο ίδιος σκοτώθηκε και μέσα στην πεδιάδα όπου βρίσκονται το απέριττο μνήμα του και ένα τζαμί για ανάμνηση του ονόματος του συνεκάλεσε ο Μωάμεθ ο Ε', πού ήταν μέθυσος και άβουλο και ξεμωραμένο ανδρείκελο του Νεοτουρκικού Κομιτάτου, όλες τις διάφορες φυλές της Ευρωπαϊκής Τουρκίας για ένα μεγάλο «σελαμλίκ» δηλ. προσκύνημα.

Εκτός απ' τους πολίτες, μερικοί απ' τους οποίους λέγεται ότι περπάτησαν αρκετές ημέρες για να έλθουν εκεί, υπήρχαν και χιλιάδες στρατού και πολλά περίφημα συντάγματα πού είχαν μαζί τους παλιές σημαίες ξεσχισμένες απ' τις μάχες. Μια μεγάλη σκηνή στήθηκε για τον Σουλτάνο και το τεράστιο πλήθος κάθισε κατά γης. Ενώ οι ιε­ρωμένοι απήγγειλαν τα λόγια της ιεροτελεστίας και οι χιλιάδες των προσκυνητών έσκυβαν τα μέτωπα τους προς τη γη και σηκώνονταν ξανά η θάλασσα απ' τα κόκκινα φέσια υψωνόταν κι έπεφτε ρυθμικά σαν ένα τεράστιο χω­ράφι από παπαρούνες πού ταλαντεύονται απ' τον άνεμο.

Η ιστορία του κόσμου έχει να παρουσιάσει πολύ λίγα γραφικότερα και εντυπωσιακότερα θεάματα από το τε­λευταίο αυτό προσκύνημα πάνω στην απαίσια «Πεδιάδα των Κοτσυφιών».

Παρουσιάστηκα στον Μεχμέτ (ή Μωάμεθ τον Ε') στη Θεσσαλονίκη και θα ήταν δύσκολο να φανταστώ ένα ποιό πλαδαρό, οικτρό και ανόητο πρόσωπο. Τα θολά του μάτια ήταν πρησμένα από κάτω, το κάτω χείλος του έπε­φτε μ' έναν γελοίο τρόπο. 

Η αυτοκρατορική του Μεγαλειότητα συνοδευόταν από διάφορους υποβολείς με πρόσω­πα πονηρά εξευρωπαϊσμένου τύπου και ποτέ δεν άρθρωνε ούτε μια λέξη, χωρίς να γυρίσει προς έναν απ' αυτούς με μια αμήχανη έκφραση για να τον καθοδηγήσει τι να πει η τι να κάμει.

 Όταν η συνέντευξη τελείωσε, ο Μεχμέτ γύ­ρισε τη ράχη του και ξεκίνησε ν' απομακρυνθεί. Δεν είχε κάμει παρά λίγα μόνο βήματα, και ένας απ' τους υποβο­λείς του ψιθύρισε κάτι, οπότε κοίταξε ολόγυρα βαρύθυμα και σιγά σιγά συνέστρεψε τα χαρακτηριστικά του σε έναν απαίσιο μηχανικό μορφασμό. Ήταν φανερό, όπως θα μπορούσε να γίνει σε μια παντομίμα, ότι του είχαν ειπεί να χαμογελάσει πριν φύγει και είχε ξεχάσει ένα μέρος του μαθήματος του.

Abdul Hamid

Ο Μεχμέτ ο Ε' βρισκόταν στην πραγματικότητα σε περιορισμό σ' όλη του τη ζωή απ' τον αδελφό του, τον με­γάλο και σκληρό Άβδούλ ο οποίος όπως λέγουν τον ενεθάρρυνε να πίνει κάθε μέρα απίθανες ποσότητες ρακί. Ή­ταν ένα παιδαριώδες και ακίνδυνο άτομο, το οποίο είχαν διαλέξει ο Εμβέρ και οι σύντροφοι του, γιατί στην πραγ­ματικότητα είχε καταντήσει ένας βλάκας.

Το μεγάλο «σελαμλίκ» προκάλεσε δυνατή συγκίνηση στους Τούρκους με το να ανασκαλέψει τα θρησκευτικά τους συναισθήματα, είναι όμως περιττό να πούμε ότι δεν επέτυχε πολλά πράγματα σχετικά με τον «εκτουρκισμό» του Χριστιανικού στοιχείου.

 Και τον ίδιο καιρό ο ισχυρός Άβδούλ, ο περίφημος «Ασθενής» της Ευρώπης, ένας απ' τους μεγαλύτερους διπλωμάτες και δολοφόνους μέσα στην παγκόσμια ιστορία, φυλακίστηκε στην έπαυλη Αλλατίνι μαζί με μια μικρή ομάδα γυναικών.

George Horton

 Προξένου και Γενικού Προξένου των Ήνωμ. Πολιτειών στην Εγγύς Ανατολή επί τριάντα χρόνια.