Ποντιακό ζήτημα και Ποντιακοί σύλλογοι

Παρέμβαση στο ιστορικό της διάσπασης των φορέων των Ποντίων, που δημοσιεύ­εται στα «Ποντιακά», από την αρχή έκδοσης τους (2007) κάνει με άρθρο του ο Παύλος Τσακιρίδης, διευθυντής στο 4ο ΓΕΛ Σερρών, ο οποίος για αρκετό διάστημα υπήρξε εκλεγμένο διοικητικό μέλος στην Πανελλήνια Ομοσπον­δία Ποντιακών Σωματείων, υπεύθυνος για την έκδοση της μηνιαίας εφημερίδας «Δεσμός», κατά τη δεκαετία του 1990.

Οι Πόντιοι και οι άλλοι Έλληνες θα κληθούν να τιμήσουν τη μνήμη όλων εκεί­νων των Ελλήνων του Πόντου, της Θράκης και της Μικράς Ασίας, που εκτοπίσθηκαν και εξοντώθηκαν με αποτρόπαιες μεθόδους από το τουρκικό καθεστώς του Μουσταφά Κεμάλ (Ατατούρκ).

Στους Πόντιους αμφισβητήθηκε από τους Τούρκους το δικαίωμα στην ύπαρξη, το δικαί­ωμα στον σεβασμό της εθνικής και πολιτιστι­κής τους ταυτότητας, το δικαίωμα να διατη­ρούν ειρηνικά τα εδάφη τους.

Ενενήντα χρόνια έχουν περάσει από εκείνες τις σκληρές ημέρες του ξεριζωμού όλων εκεί­νων των Ελλήνων που μεγαλούργησαν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Το ποντιακό ζήτημα όμως ποτέ δεν συζητήθηκε στη σωστή του βάση και ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε από το ελληνικό κράτος στην εξωτερική του πο­λιτική.

Τι είναι όμως ποντιακό ζήτημα; Η απάντη­ση συμπυκνώνεται στον ορισμό του Κέντρου Ποντιακών Μελετών: «Ποντιακό ζήτημα είναι αυτό της συστηματικής εξόντωσης ενός λαού για το λόγο της ιδιαίτερης εθνικής και πολιτι­στικής του ταυτότητας. Εξόντωση που επιδιώ­χθηκε και πραγματοποιήθηκε με μία πολιτική

βιαιοτήτων, σφαγών, διώξεων, εξορίας, εκτοπί­σεων, γενοκτονίας.»

Στη βάση μην θίξουμε ένα κράτος σύμμαχο στο NATO, στις κυβερνήσεις της Ελλάδος από το 1922 έως και το 1981 επικράτησαν λογικές και σκοπιμότητες που υποβάθμισαν, απέκρυψαν επιδίωξαν τη λήθη των γεγονότων και των αδικημάτων που διαπράχτηκαν σε βά­ρος των Ποντίων.

Μετά το Β' Παγκόσμιο Συνέδριο του Πο­ντιακού Ελληνισμού στη Θεσσαλονίκη, το καλοκαίρι του 1988, άρχισαν κάποιες φωνές να θέτουν στη σωστή του βάση την αποκατά­σταση των προσφύγων και την αναγνώριση της γενοκτονίας, πρώτα από τις ελληνικές κυβερ­νήσεις και μετά από την διεθνή κοινότητα.

Μέχρι σήμερα έχουν γίνει αρκετά, όμως ο άκρατος εγωισμός κάποιων και οι έντονες αντιπαραθέσεις που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια στον οργανωμένο χώρο του ποντιακού Ελληνισμού, οδήγησαν το ποντιακό ζήτημα σε αποτελμάτωση.

Τα πρώτα χρόνια, μετά την εγκατάσταση των προσφύγων (1923) υπήρξε το πρόβλημα της επιβίωσης, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, που υπήρχε η πίεση της δεξιάς εξου­σίας στο βωμό των κρατικών λογικών και γεωπολιτικών δογμάτων αποσιώπησης τέτοιων γε­γονότων, οι σύλλογοι των Ποντίων, που ιδρύ­θηκαν, περιόρισαν τη δραστηριότητα τους στη δημιουργία χορευτικών συγκροτημάτων, θεατρικών παραστάσεων μόνον ηθικοπλαστι­κού περιεχομένου και διοργάνωση εκδηλώσε­ων, που αναφέρονταν μόνον στον πόνο για τις «χαμένες πατρίδες».

Μετά το 1982 και την ίδρυση των ομοσπον­διών, οι ποντιακοί σύλλογοι έβαζαν θέματα διεκδίκησης αποζημιώσεων από το ΤΑΠΑΠ και διεθνοποίησης του Ποντιακού Ζητήματος.

Η ασφυκτική πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας, η ρουτίνα και η στασιμότητα που ακολούθησαν (γύρω στο 1999 — 2008) τόνωσε τις φιλοδοξίες κάποιων ατόμων, που, προσβλέ­ποντας στην κοινωνική ανάδειξη και προβολή τους (βλέπε δήμαρχοι, νομάρχες, βουλευτές, κ. τ. λ.) αναμείχθηκαν στα διοικητικά των συλλόγων, καταλαμβάνοντας, συχνά, καίριες θέσεις. Προσπαθούσαν να οργανώσουν θεα­ματικές και πολυδάπανες εκδηλώσεις και μέσα από βαρύγδουπους λόγους, στόχευαν στην καταξίωσή τους κοινωνικά, για να αποκτήσουν προσβάσεις στη διοίκηση και την πολιτική. Πολλές φορές το πέτυχαν.

Αυτό το χαμηλό ήθος ορισμένων στελεχών του οργανωμένου ποντιακού χώρου, που δεν είχαν τη διάθεση να αγωνιστούν ανιδιοτελώς, που μετέφεραν στον χώρο τη λογική των συ­ναλλαγών του φιλοτομαρισμού και κομματισμού, ήταν η αίτια για την παραίτηση και την εγκατάλειψη για όλους εκείνους τους άλλους που σκόπευαν να ασχοληθούν με το ζήτημα αυτό, έχοντας μόνον την αγάπη και την έφεση για προσφορά στον τόπο τους.

Η έλλειψη τέτοιων ανθρώπων με όραμα εί­ναι ιδιαίτερα φανερή στις μικρές μας κοινω­νίες. Καθώς η περιφέρεια είναι περισσότερο δεκτική σε μοντέλα ζωής και ψυχαγωγίας, που προβάλλονται από τα μέσα μαζικής ενημέ­ρωσης, το ενδιαφέρον της νεολαίας στρέφε­ται στο καφενείο, στο ορθάδικο, στα όνειρα για γρήγορο και εύκολο κέρδος, που θα τους προσφέρει άφθονα καταναλωτικά αγαθά, που διαφημίζονται από παντού και ταυτίζονται με την ευτυχία. Λείπουν ολοένα και περισσότερο οι νέοι άνθρωποι με μεράκι, με ευαισθησία και φαντασία, με αγωνιστική διάθεση και πνευμα­τικές ανησυχίες. Λείπουν οι μπροστάρηδες, που θα ταρακουνήσουν τα λιμνάζοντα νερά, που θα συμπαρασύρουν και τους άλλους, που θα σπείρουν προβληματισμούς κι ανησυχίες.

Κλείνουμε αυτό το άρθρο με το ποντιακό δημοτικό ποίημα για τον Ήλιο, που δείχνει τον δρόμο στον καθένα μας για τη (Ανατολή και Δύση». Ίσως κάποιοι το καταλάβουν.

 -Ήλο μ', δαβάτε τ' ουρανού κι αψιμοφορτωμένε,

ολημερίς ακοίμηγος, χαρεντερίεις τον κόσμον,

κι όντες σουμών' να βασιλεύ'ς, σα θαλασσ’ακρα πέραν,

τα κόσμα όλα θλίφκουνταν, ψυχομαχεί η μέρα.

Ήλο μ', πού πας και βασιλεύ' ς και κρύφκεσαι τη νύχταν;

Πού πας κι απονεγκάσκεσαι και κείσαι και κοιμάσαι;

Ση θάλασσας τον πέλαγον, για σα ραχοπιδέβας;

Kαι ποίος ξύν' κρύον νερόν ση κάρδας- ι-σ' την βρούλαν;

Ο ήλον χαμογέλασεν, επελογέθεν κ' είπεν:

-Νια θάλασσας, νιά πέλαγα και νιά ραχοπιδέβας.

Εγώ πουθέν 'κι κρύφκουμαι, εγώ πουθέν' 'κι χάμαι.

Ακοίμηγος κι ανάπαγος κι ουρανοστρατοκόπος,

την πλάσ' ξαν τριγυλίσκουμαι, τα κόσμια ανασταίνω

 κι όντες παρανεγκάσκουμαι, πάω και βασιλεύω.

 Παύλος Τσακιρίδης

Πηγη: Περιοδικό "ΠΟΝΤΙΑΚΑ"