Η Θεση της γυναικας στη ΣΑΝΤΑ

Η απόκτηση κοριτσιού λογαριαζόταν βάρος και o πρόωρος θάνατος ευτύχημα γι' αυτό μπαίνοντας σ' ένα σπίτι εύχονταν: Ύαν κι' ευλοΐαν κι' αγούρια παιδία. Η γυναίκα έπαιρνε το όνομα του ανδρός της: Σταθίνα, Γιωρίνα, Πετρίνα, Σαββίνα, Γιαννίνα, Γιακωφίνα κλπ.
Αν τύχαινε όμως καμιά ανδρογυναίκα, τότε έπαιρνε το όνομα του πατέρα της ή της καταγωγής του τόπου της. Η Πινατέτζα και τη Πινατέτζας τα παιδία (από του Πινατάντων).   Η Γιαταγαντζάβα (θυγατέρα του Γιαταγαντζή), η Γαραπασίνα (θυγατέρα του Γαραπάς).

Στο τραπέζι δεν κάθονταν οι γυναίκες μαζί με τους άνδρες, αλλα χω­ριστά με τα παιδιά, αφού η γυναίκα αποκτούσε παιδί και μάλιστα αγόρι, κάπως βελτιωνόταν η θέση της  αν αποδεικνυόταν στείρα ήταν δυστυχισμένη.

Στη δουλειά πήγαιναν οι γυναίκες χωρίς τους άνδρες, στην εκκλησία πήγαιναν όσες φορές ευκαιρούσαν, απαραίτητα όμως στις μεγάλες γιορ­τές, στην εκκλησία στέκονταν στο γυναικωνίτη.

Όταν η γυναίκα πήγαινε μαζί με τον άνδρα της, εκείνος μεν δεν βαστούσε τίποτε έκτος από το τσεκούρι, αν πήγαιναν για ξύλα ή ε­πέστρεφαν, ενώ εκείνη ήταν φορτωμένη καλάθι, ξύλα ή χόρτα.

Τις κοινές γυναίκες, που στη Σαντά δεν υπήρχαν, τις ονόμαζαν πουτανάδες.
Η ανδρογυναίκα λεγόταν αντράγουρος. Γυναίκα κι' άλογον κι δανείσκεται γυναίκα δε μπορείς να δανείσεις διότι θα την διαφθείρουν, ούτε ά­λογο διότι θα το σακατέψουν. Γυναικωτός λεγόταν ο θηλυπρεπής.

Στάθης Αθανασιάδης (Γεροστάθης)

"ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΑΣ"