Υπογραμμίζεται ότι ο γερμανικός του υπερπατριωτισμός τον οδήγησε στην επινόηση ενός ψέματος (εκσλαβισμός των Ελλήνων), ούτως ώστε να στραφεί το ενδιαφέρον των Σλάβων προς Νότο και όχι προς τη Δύση, ενδεχόμενο που ανησυχούσε τους Γερμανούς.
Τελικά τα γεγονότα πήραν την αντίστροφη φορά από αυτήν που φοβόταν ο ίδιος, μαζί με ένα σημαντικό μέρος της γερμανικής διανόησης και ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής πολιτικής. Αντί να επιτεθούν οι Σλάβοι (Ρώσοι) στους Γερμανούς, εισέβαλαν οι Γερμανοί στη Ρωσία!
Οι υποχρεωτικές μεταρρυθμίσεις
Αυτή η ραγδαία εξέλιξη του εξαγωγικού εμπορίου ανάμεσα στην εκβιομηχανιζόμενη Δυτική Ευρώπη και την υπανάπτυκτη οθωμανική αυτοκρατορία και την Ασία γενικότερα, φυσικά απέβη προς όφελος των Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι, αξιοποιώντας αυτήν την οικονομική συγκυρία, εδραίωσαν την οικονομική τους ισχύ και βελτίωσαν σημαντικά το βιοτικό και μορφωτικό τους επίπεδο.
Και στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία υπογραμμίζεται ότι περί τα μέσα του 19ου αιώνα, λόγω της κοινωνικής και οικονομικής συγκυρίας στην εκβιομηχανιζόμενη Ευρώπη, γίνεται διάχυτο το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων να προωθήσουν τα προϊόντα τους στην αχανή οθωμανική αυτοκρατορία και σε όλη την Ανατολή.
Επιβάλλουν, λοιπόν, στον ασθενή του Βοσπόρου να θεσπίσει δύο νόμους, με τους οποίους θα επιτρέπονται κάποια δικαιώματα στους μη μουσουλμάνους, υπηκόους της αυτοκρατορίας. Τα ψηφίσματα αυτά ονομάστηκαν Χάτι σερίφ και Χάτι χουμαγιούν (γενικότερα Τανζιμάτ).
Εκτός του παραπάνω προβληματισμού που πραγματεύεται τις ενδόμυχες σκέψεις του Φαλμεράιερ, το παρόν κείμενο στοχεύει να παρουσιάσει, και άλλον Γερμανό διανοούμενο, που υποδαύλιζε, επίσης, με όλη τη δύναμη της πένας του το μίσος που θα έπρεπε να τρέφει η Δύση εναντίον του υποτιθέμενου ή πραγματικού εχθρού, δηλαδή τη Ρωσία και αν και κατά πόσο, αυτή η επιχειρηματολογία έβλαψε τον Ελληνισμό.
Η λαθεμένη εκτίμηση των γεγονότων
Εξετάζοντας τα πράγματα από σημερινή σκοπιά μπορεί να καταλήξει κανείς αβίαστα στο συμπέρασμα ότι ο υλιστής φιλόσοφος Φρειδερίκος Έγκελς έπεσε έξω στις προβλέψεις του για την επανάσταση.
Όπως γράφει ο ίδιος, η επανάσταση θα ξεσπάσει στο Μιλάνο, στη Γερμανία, στην Αγγλία και σε άλλα βιομηχανικά κέντρα και σε καμία περίπτωση στην απολυταρχική τσαρική Ρωσία. Η συνέχεια τον διέψευσε παταγωδώς..
Το ερώτημα που προκαλεί αναστάτωση ως σήμερα, είναι ότι η επανάσταση ή το πραξικόπημα του Οκτώβρη του 1917, σχεδιάστηκε από τους Γερμανούς για να κλείσει ανακωχή ο ρωσικός γίγαντας με την Γερμανία κατά τον α' παγκόσμιο πόλεμο, αποστολή με την οποία επιφορτίστηκε και έφερε σε πέρας ο από μητέρα Γερμανός (Robert Service Lenin: Eine Biographie. Miinchen: Beck, 2000, σελ. 42/43) , και πατέρα Ρώσος, Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν .
Ο εκάστοτε παίκτης της διεθνούς σκακιέρας βλέπει διαφορετικά την προέλαση της Ρωσίας προς νότο, προσαρμόζοντας τη στάση του πάντα στη στρατηγική εξυπηρέτησης των συμφερόντων του.
Ετσι, και σήμερα ευφυώς η Γερμανία, όπως και στο τέλος του α' παγκοσμίου πολέμου, επιδιώκει να μην έλθει σε ρήξη με την Ρωσία. Κοινό τόπο, επίσης, αποτελεί ο φόβος από τον ευρασιατικό γίγαντα, στάση η οποία ισχύει και σήμερα για ένα μέρος της Δύσης, βλέποντας τα γεγονότα του Καυκάσου.
Τελικά αποδεικνύεται ακόμη μια φορά αληθινή η ρήση που λέει ότι η ιστορία είναι προϊόν της διαρκούς αλλαγής θέσης των συμφερόντων και αλοίμονο, βέβαια, σε αυτούς που δεν το αντιλαμβάνονται έγκαιρα.
Η Τραπεζούντα ως εμπορικό κέντρο
Πριν από την ανακάλυψη του συντομότερου θαλάσσιου δρόμου, η Κωνσταντινούπολη κυριαρχούσε ως αγορά στο εμπόριο της Μέσης Ανατολής. Η Κωνσταντινούπολη και ιδιαίτερα ένα άλλο εμπορικό παρακλάδι η Τραπεζούντα στην ασιατική Τουρκία, είναι οι κύριες αγορές για το εμπόριο με τα καραβάνια προς το εσωτερικό της Ασίας, δηλαδή προς τις κοιλάδες του Ευφράτη, του Τίγρη, προς την Περσία και το Τουρκεστάν.
Αυτό το εμπόριο αναπτύσσεται ραγδαία. Έλληνες και Αρμένιοι έμποροι από αυτές τις δύο πόλεις, εισάγουν μεγάλες ποσότητες αγγλικών βιομηχανικών προϊόντων, των οποίων τη χαμηλή τιμή δεν μπορεί να ανταγωνιστεί η βιοτεχνία των ασιατικών χαρεμιών.
Η Τραπεζούντα λόγω της θέσης της ενδείκνυται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σημείο γι' αυτό το εμπόριο.
Έχει ως φόντο τις αρμενικές οροσειρές, που είναι πιο ευκολοδιάβατες από την έρημο της Συρίας, και βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στην Βαγδάτη και την Τεχεράνη, στις οποίες καταλήγουν τα καραβάνια της Μογγολίας.
Πόσο μεγάλη σημασία αποκτά το εμπόριο του Ευξείνου Πόντου, αποτυπώνεται στο χρηματιστήριο του Μάντσεστερ, όπου βλέπει κανείς τα μελαχρινά πρόσωπα των Ελλήνων εμπόρων να αυξάνονται σε αριθμό και να μεγαλώνει η επιρροή τους, και ακούς ελληνικά και νοτιοσλαβικά, κοντά στα αγγλικά και τα γερμανικά
Το εμπόριο στα χέρια των μη μουσουλμάνων
Κάτω από την προστασία των Ευρωπαίων επιχειρηματιών που εισέδυαν τώρα στην αγορά της οθωμανικής αυτοκρατορίας περισσότερο από ό,τι με το καθεστώς των διομολογήσεων, οι μη μουσουλμανικές εθνότητες πήραν στα χέρια τους το εμπόριο και δημιουργείται μία τάξη που διακινεί για την εποχή προϊόντα μεγάλης αξίας που συγκρίνονταν με τα αντίστοιχα μεγέθη του νέου ελληνικού κράτους (μόνον της πόλης της Σαμψούντας), ενώ αυτά της Σμύρνης και της Πόλης τα ξεπερνούσαν κατά πολύ .
Δεν κατανόησαν καλά τα πράγματα στην Ελλάδα
Από ελληνικής πλευράς η κατανόηση του ιστορικού γίγνεσθαι θα σήμανε, στην περίοδο του τόσο κρίσιμου για τον ελληνισμό λυκόφωτος του 20ού αιώνα, ότι βενιζελικοί και βασιλόφρονες θα ασκούσαν οι πρώτοι την επιρροή τους προς τις δυνάμεις της Αντάντ και οι δεύτεροι προς την πλευρά της Γερμανίας, με κοινό στόχο τα συμφέροντα και τη διάσωση της Μικράς Ασίας.
Η γενοκτονία των Αρμενίων και των Ελλήνων υπό την ανοχή, αν όχι την παρότρυνση της Γερμανίας, αποτέλεσε τη θλιβερή κατάληξη αυτής της μέχρι τότε ευνοϊκής συγκυρίας. Όπως αποδεικνύει ιστορική έρευνα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος,δυστυχώς κυριάρχησε αυτή την περίοδο ο εθνικός διχασμός που προκάλεσε ζημίες, μεγαλύτερες, ίσως, και από αυτήν την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453.
Ο Φρειδερίκος Ένγκελς για την Τουρκία
Ο Φρειδερίκος Ένγκελς, ιδεολογικός και πολιτικός συνοδοιπόρος και σύντροφος του Καρόλου Μαρξ, σε ανταπόκρισή του στην εφημερίδα «Νιου Γιορκ Ντέιλι Τρίμπιουν» (New-York Daily Tribune, αριθμός. 3740 της 12. Απριλίου 1853), με τίτλο Περί τίνος πρόκειται πράγματι στην Τουρκία , γράφει:
Μας προξενεί έκπληξη που στην παρούσα συζήτηση για το ανατολικό ζήτημα οι αγγλικές εφημερίδες δεν απέδωσαν τη δέουσα σημασία στα ζωτικά συμφέροντα που διακυβεύονται από την επεκτατική πολιτική της Ρωσίας και συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά την κατάκτηση του Βοσπόρου.
Αγγλικές εξαγωγές στην οθωμανική αυτοκρατορία
Σύμφωνα με την αγγλική οικονομική εφημερίδα «Εκόνομιστ» (Economist) της εποχής, όπως συνεχίζει ο Φρειδερίκος Ένγκελς στο ίδιο άρθρο, το εξαγωγικό εμπόριο της γηραιάς Αλβιόνος προς την οθωμανική αυτοκρατορία στα έτη 1841-1850 παρουσίαζε την εξής εικόνα (σε αγγλικές λίρες):
1841 1.440.592
1842 .. 2.068.842
1844 3.271.333
1846 .2.707.571
1848…..…..3.626.241
1850………3.762.480
1851……….3.548.595
Σάββας Μαυρίδης
Λαογράφος-Συγγραφέας
Πηγη:Περιοδικο "ΠΟΝΤΙΑΚΑ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου