Γεννήθηκε στο χωριό Τσίτη Αργυρούπολης (Χαλδίας). Φοίτησε στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας και σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Πήρε το πτυχίο του το 1907. Τις σπουδές τις συνέχισε στο Παρίσι, στην οφθαλμολογία. Το 1919 επέστρεψε στην Τραπεζούντα , όπου εργάστηκε σαν γιατρός.
Υπήρξε πρόεδρος του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου «Ξενοφών», γραμματέας της Φιλόπτωχου Αδελφότητας και αντιπρόσωπος της ελληνικής κοινότητας Τραπεζούντας.
Το 1914, για να αποφύγει την στράτευση από τους τούρκους, κατέφυγε στο Βατούμ της Γεωργίας, μαζί με την οικογένεια του. Το 1915 έγινε υποδιευθυντής του ρωσικού νοσοκομείου στον Καύκασο. Με την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό Στράτο, το 1916 επιστρέφει και αρχίζει μεγάλη δραστηριότητα στα κοινά.
Την εποχή αυτή (1916), η πρωτοποριακή του δραστηριότητα να εκδώσει στην ελεύθερη Τραπεζούντα το περιοδικό Οι "Κομνηνοί", ενώ είναι, ταυτόχρονα, διευθυντής του δημοτικού νοσοκομείου και αρχίατρος της περιφέρειας Τραπεζούντας , τον καθιερώνει, από τότε , ως ηγετική φυσιογνωμία.
Το 1918, με την αποχώρηση των Ρώσων, κατέφυγε και πάλι στο Βατούμ. Μαζί με άλλους γνωστούς Ελληνοποντιους, ιδρύει εκεί το 1919 την εθνοσυνέλευση του Πόντου, με εκτελεστική αρχή το Εθνικό Συμβούλιο του Πόντου. Για το εθνικό συμβούλιο του Πόντου, ο θεοφύλακτος αναφέρει πολλά στο βιβλίο του «Γύρω στην άσβεστη φλόγα», όπου περιγράφει τις αναμνήσεις και τη δραστηριότητα του έως και τις τελευταίες ημέρες της ζωής του (1961). Στο ίδιο βιβλίο αναφέρει πολλά για την ίδρυση της εφημερίδας «Ελεύθερος Πόντος», που εκδόθηκε μετά την εγκαθίδρυση της Πολιτικής Οργάνωσης της Ανεξαρτησίας του Πόντου ως όργανο της "Κυβέρνησης» και των ποντιακών οργανώσεων..
Το 1920, ανήσυχος για την έκβαση του μεγάλου αγώνα, φεύγει ως αντιπρόσωπος του Συμβουλίου του Πόντου για την Αθήνα. Έδωσε διάλεξη στον «Παρνασσό» για τον Πόντο, για τα δεινοπαθήματα και τα δίκαια του, που κίνησε το ενδιαφέρον. Από τον Βενιζέλο πετυχαίνει την αρτιότερη περιθαλξη των Ποντίων προσφύγων του Καύκασου και τη συστηματική μεταφορά τους στην Ελλάδα.
Πληγωμένος από την κακή έκβαση του ζητήματος του Πόντου, επέτρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποφάσισε να παραμείνει οριστικά, με την πίστη ότι είναι ελληνική. Εκεί παίρνει ενεργό μέρος στις εθνικές κοινοτικές οργανώσεις. Δίνει διαλέξεις για τον Πόντο γενικά, για τους εθνικούς διωγμούς , ιδιαίτερα των χρόνων 1914-1921.
Στις αρχές της κατάρρευσης του μικρασιατικού μετώπου, καταφεύγει στη Θεσσαλονίκη , όπου εγκαθίσταται οριστικά.
Το 1926, ως πρόεδρος του Κεντρικού Συνδέσμου Ποντίων Μακεδονίας- Θράκης, που ιδρύθηκε το 1923 με έδρα την Θεσσαλονίκη, εισηγήθηκε στον Χρύσανθο την ίδρυση οργάνου, το οποίο θα πραγματοποιούσε τη συγκέντρωση του λαογραφικού και πνευματικού, γενικά, υλικού των Πόντιων. Αποτέλεσμα της εισήγησης του αυτής ήταν η ίδρυση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών , το 1927. Η Επιτροπή εξέδωσε το ετήσιο περιοδικό «Αρχείων Πόντου».
Το 1928 έγινε υπουργός- γενικός διοικητής Θράκης. Έντεκα μήνες αργότερα παραιτήθηκε οικειοθελώς, στέλνοντας την παρακάτω επιστολή στον Βενιζέλο:
Ο θεσμος της Γενικής Διοικήσεως είναι αργομισθία δι έναν Γεν. Διοικητή εκτίοντας τα τελευταία έτη της ζωής του εις Κρατικό Πρυτανείο. Δι' αυτό και από της απόψεως της αναδημιουργίας με την σημερινή του υποστασίων το θεωρώ περιττών και επιζήμιων. Τουναντίον, με την προϋποθεσιν ότι θα προικισθεί με πραγματική εξουσία, να επιλύσει τα εκάστοτε παρουσιαζόμενα προβλήματα και ως φαντάζομαι οργανωμένων, θα αποβεί πηγή αναπλάσεως και νέας ζωής δια την βόρειον Ελλάδα...».
Το 1933 ο θεοφύλακτος ίδρυσε την Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης, κάτι που ήταν το Όνειρο του από το 1925. Από το 1935 ήταν πρόεδρος της λέσχης. Το 1939-1940 ίδρυσε στη λέσχη το πρώτο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τρία εκλαϊκευμένα μαθήματα την εβδομάδα από καθηγητές Πανεπιστήμιου. Όνειρο του ήταν να ανεγερθεί στέγη, όπου θα στεγαζόταν το Λαϊκό Πανεπιστήμιο, το παράρτημα ποντιακής λαογραφίας, καθώς και μουσείο, βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο, σκηνή θεάτρου, στέγη άπορου φοιτητή.
Στο διάστημα της γερμανικής κατοχής(1941-1944) μετέτρεψε την Λέσχη σε εθνικό κέντρο, σε κέντρο όπου έβρισκαν προστασία οι άποροι. Έστειλε παιδία της Θεσσαλονίκης και της Καλαμαριάς σε ποντιακά χώρια, για να μην πεθάνουν από την πείνα. Το 1942 διέθεσε 150 εκατομμύρια δραχμές της λέσχης για την περίθαλψη πολεμοπαθών και την ενίσχυση του Οίκου φοιτητή, για τους φυματικούς φοιτητές, για συσσίτια διάφορων οργανώσεων, για χρηματοδότηση του «Αρχείου Πόντου».
Εκτός από το βιβλίο «Γύρω από την άσβεστη φλόγα», δημοσιεύματα του θεοφύλακτου υπάρχουν σε φυλλάδια, όπως το «θρύλοι και ιδανικά του Πόντου».Θεσσαλονίκη 1926, καθώς και στο «Αρχείων του Πόντου», στα «Ποντιακά φύλλα», στα «Χρονικά του Πόντου», στην «Ποντιακή Εστία».Στα «Χρονικά του Πόντου» έγραφε με το ψευδώνυμο «Τσιτενός « για τη γενέτειρα του Τσίτη.
Πέθανε στη Θεσσαλονίκη σε ηλικία 77 ετών.
Αννα Θεοφυλακτου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου