Η Αργυρούπολη είχε μεγάλη σημασία για τον Ελληνισμό του Πόντου. Πάντα αποτελούσε το κέντρο των μεταλλουργικών εργασιών της εκτεταμένης περιφέρειας, η οποία ήταν γνωστή στην ιστορία του μεσαιωνικού Ελληνισμού με το όνομα Χαλδία. Οι μεταλλουργικές εργασίες, που από τους αρχαίους χρόνους αποτελούσαν την κυριότατη ενασχόληση των κατοίκων, ελαττώθηκαν κατά τους πρώτους χρόνους της Τουρκικής κατάκτησης.
 |
| Ερείπια Αργυρούπολης σήμερα-GUMUSHANE |
Σταδιακά όμως οι Τούρκοι έδειξαν ζωηρό ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων. Αναγκάσθηκαν τότε να χρησιμοποιήσουν τους εξ επαγγέλματος μεταλλουργούς Έλληνες, καθώς οι ίδιοι είχαν άγνοια πάνω στο αντικείμενο αυτό. Για να κάνουν τους Έλληνες πιο πρόθυμους γι' αυτό το βαρύ και, επικίνδυνο έργο που τους ανέθεσαν, τους παραχώρησαν πολλά προνόμια.
Οι μεταλλουργοί ονομάζονταν bieliktjiler (=άνθρωποι του κράτους), θεωρούνταν δημόσιοι υπάλληλοι και ελέγχονταν από τους αρχιμεταλλουργούς. Δεν καταπιέζονταν από τους Τούρκους και χάρη σ' αυτούς απολάμβαναν σχετική ελευθερία και οι άλλοι Έλληνες επαγγελματίες.
Για τον λόγο αυτό στην Γκιουμουσχανέ κατέφευγαν από όλο τον Πόντο όσοι ήθελαν να αποφύγουν την τυραννία και τη βαναυσότητα των Τούρκων. Η πόλη συγκέντρωσε μεγάλο αριθμό κατοίκων και
 |
| Φροντιστήριο Αργυρούπολης-GUMUSHANE |
κατά τους χρόνους της μεγαλύτερης ακμής της αριθμούσε 30.000 κατοίκους. Από την άλωση της Τραπεζούντας μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα ήταν η μεγαλύτερη πόλη του Πόντου. Η πόλη έκοβε και το δικός της αργυρό νόμισμα.
Οι κάτοικοι της ήταν πλούσιοι, με πλουσιότερους τους αρχιμεταλλουργούς, οι οποίοι αφειδώς σκόρπιζαν χρήματα για τις εκκλησιαστικές, εκπαιδευτικές και άλλες ανάγκες του έθνους.
Για το λόγο αυτό προκαλούσαν συχνά το φθόνο των Τούρκων, οι οποίοι, για να σφετεριστούν τον πλούτο τους, δεν δυσκολεύονταν ακόμη και να τους αποκεφαλίζουν.
Τις πολυτιμότερες και περισσότερες υπηρεσίες στο έθνος πρόσφερε η οικογένεια των Σαρασιτών, η ύπαρξη της οποίας χρονολογείται από τα μέσα του 16ου αι. Ο πλούτος των κατοίκων της πόλης και όλης της επαρχίας Χαλδίας ήταν γνωστός πέρα από τα όριά της.
Τα πατριαρχεία Κωνσταντινούπολης, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, σε στιγμές οικονομικής κρίσης, συχνά ζήτησαν τη συνδρομή τους. Στις αρχές του 19ου αι. όμως η τουρκική κυβέρνηση κατήργησε τα προνόμια των μεταλλωρύχων και έτσι άρχισε η παρακμή του Γκιουμουσχανέ.
 |
| Αργυρούπολη-GUMUSHANE |
Οι μεταλλουργικές εργασίες έπαυσαν οριστικά το 1824. Έτσι ο ελληνικός πληθυσμός, μη μπορώντας να συντηρείται πλέον, άρχισε να εκπατρίζεται κατεβαίνοντας στις παράλιες περιφέρειες της Κερασούντος, των Κοτυώρων και της Αμισού.
Αλλά και εκτός του Πόντου διασκορπίσθηκαν οι μεταλλουργοί, σε διάφορα μέρη της Μ. Ασίας μέχρι και την Μεσοποταμία και ίδρυσαν πολυπληθείς αποικίες, οι οποίες αναδείχθηκαν σε φωτεινές εστίες του ελληνικού πολιτισμού.
Τέτοιες μεταλλουργικές αποικίες του Γκιουμουσχανέ και της περιφέρειας του ήταν το Μπουλγάρ και το Μπερεκετλή στο νομό Ικονίου, το Ακ-Δαγ και το Δενέκ στο νομό Άγκυρας, τα Αγανα και το Καπάν στο νομό Διαρβεκίρ και αρκετές κοινότητες στο νομό Προύσας και στη διοίκηση Νικομήδειας.
Νέα ελάττωση του πληθυσμού συνέβη το 1829, όταν οι Ρώσοι πολεμώντας τους Τούρκους, έφτασαν μέχρι το Γκιουμουσχανέ. Τελικά όμως αποχώρησαν και οι Έλληνες κάτοικοι, φοβούμενοι την εκδίκηση των Τούρκων, επειδή είχαν υποδεχθεί θερμά τους Ρώσους, τους ακολούθησαν και εγκαταστάθηκαν στον Καύκασο.
Από τότε εξακολούθησε η ελάττωση του πληθυσμού σταθερά και στα τέλη του 19ου αι. η πόλη αριθμούσε μόλις 6.000 κατοίκους, από τους οποίους 2.000 ήταν Έλληνες και οι υπόλοιποι Τούρκοι και Αρμένιοι.
Πηγή: «Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου