Γη του Πόντου-Δημήτρη Ψαθά

Μια σειρά από εύθυμα σημειώματα γύρω απ' τα παιδικά μου χρόνια-δημοσιευμένα στον «Ταχυδρόμο»- ήταν το ξεκίνημα που με παρέσυρε σιγά-σιγά να γράψω ένα χρονικό για τον Ελληνισμό του Πόντου. Όχι βέβαια εύθυμο, γιατί ένα τέτοιο γραφτό δεν γίνεται να είναι εύθυμο, και πολύ λιγότερο όταν αφορά στην χρονική περίοδο -1914-1922- δηλαδή, τα χρόνια που αντιστοιχούν στην τελευταία φάση της τραγωδίας και το τελικό ξερίζωμα του ελληνισμού του Πόντου.

 Ανάλαφρο, όσο μπορούσε να γίνει, ήταν το γραφτό μου, επειδή ανιστορούσε ασήμαντα περιστατικά των παιδικών μου χρόνων - παιδικές μόνο αναμνήσεις- που χρόνια στριφογύριζαν στο μυαλό μου, σαν μια άγραφη μουσική που πρέπει να πέσει στο πεντάγραμμο για να λυτρώσει τον συνθέτη. Όμως, τα περιστατικά αυτά, όντας μπλεγμένα με τα μεγάλα γεγονότα της εποχής, έπαιρναν μοιραία στην καταγραφή τους κάτι απ’ την μορφή του χρονικού, που μου δημιουργούσε, φυσικά, τελείως διαφορετικές αποχρώσεις.

 Ένα χρονικό που θ’ αφορούσε, μάλιστα, μια τέτοια εποχή, δεν μπορούσε να περιοριστεί στον οπτικό χώρο ενός παιδιού, στα προσωπικά του βιώματα ή τις ελάχιστες πληροφορίες που είχε για τις ιστορικές ώρες και την μεγάλη τραγωδία που παιζόταν γύρω του. Στην ηλικία που ήμουν τότε-εννιά χρόνων το 1914- ήταν πολύ περιορισμένη η εικόνα της ζωής που έπεφτε στα μάτια μου, αλλά κι' αυτό ακόμα το κομμάτι του πίνακα, όσο και να σκοτείνιαζε συχνά, γρήγορα ξαναφορτιζόταν απ' το χαρούμενο εκείνο φως που αναβλύζει απ' την παιδική ψυχή και χύνεται τριγύρω για να δώσει γελαστή όψη στη ζωή...

Από τον πρόλογο του βιβλίου