Ελεύθεριος Ελευθεριάδης

Ο Ελευθέριος Ελευθεριάδης γεννήθηκε στο χωριό Λαραχανή της Ματσούκας του Πόντου, το έτος 1910. Πατέρας του ο Στάθης, της οικογένειας των Χατωηλευτεράντων, και μητέρα του η Σιμέλα, θυγατέρα του Χριστόφορου Ερκότ, από το γειτονικό χωριό Κούτουλα της Ματσούκας. Ο δάσκαλος πατέρας του εξορίζεται το 1922 και, στην πο­ρεία, σκοτώνεται από τους Τούρκους.
Το 1923, η οικογένεια του Χατζηλευτέρ' αποτελείται από τη γριά μάνα του Στάθη Κερεκή, τη γυναίκα και χήρα του Σιμέλα, 27 χρόνων, και τα παιδιά, τον πρωτότοκο Λευτέρ', δώδεκα χρόνων, τους μικρότερους Γιάννη, Μαρία και τον Μωυσή, μόλις δυο χρόνων. 
Στην οικογένεια προστέθηκε και ένα ορφανό παιδάκι, συνομήλικο του Γιάννη, ο Κωστά­κης.Στον απάνθρωπο υποχρεωτικό ξεριζωμό, η γριά Κερεκή αρνείται να υπακούσει. Επιστρέφει στο χωριό από την Τρα­πεζούντα, όπου είχε καταφύγει όλη η οικογένεια, και πεθαί­νει στον τόπο των προγόνων της, τη Λαραχανή.

Ο Λευτέρης αρχηγός της οικογένειας

Η εξαμελής οικογένεια, με αρχηγό τον δωδεκάχρονο Λευ­τέρη, μπαίνει στο καράβι της ελπίδας για σωτηρία, αλλά καταλήγει στα μπουντρούμια της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τα οποία οι Τούρκοι είχαν ονομάσει «καραντίνα».
Εκεί, χωρίς καμιά υγειονομική περίθαλψη, για περιορισμό και θεραπεία των επιδημικών ασθενειών που εμφανίστηκαν από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο καράβι, εξολοθρεύ­εται η οικογένεια του Χατζηλευτέρ' και ο μοναδικός επιζών, ο Λευτέρης, βρίσκει τον τρόπο να αποδράσει και να βρεθεί να περιπλανάται ελεύθερος στους δρόμους της πόλης της Χάλκης,

Στα ορφανοτροφεία Πριγκήπου και Γρεβενών

Φιλάνθρωπο χέρια περιμαζεύουν τον Λευτέρη και τον στέλνουν στο ορ­φανοτροφείο της νήσου Πρίγκηπος. Εκεί έμεινε μέχρι το 1925, οπότε, μαζί με άλλους ανταλλάξιμους πρόσφυγες, μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη, με πρώτο σταθμό την καραντίνα στο Καραμπουρνάκι.
Η πικρή εμπειρία του από τις καρα­ντίνες τον οδηγεί σε απόδραση και στο χωριό Άγιος Δημήτριος Κοζάνης, όπου πληροφορήθηκε ότι εγκαταστάθηκαν οικογένειες από τη Λαραχανή.
Ο πεντάρφανος Λευτέρης καταλήγει στο ορφανοτροφείο Γρεβενών, όπου παρακολουθεί το γυμνάσιο και αποφοιτά από αυτό με το πρώτο βραβείο επιμέλειας και χρηστότητας, που του απο­νέμεται από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Θεσσα­λονίκης.

Στο πανεπιστήμιο και μετά στον ελληνοϊταλικό πόλεμο

Το έτος 1939, ο Ελευθέριος Ελευθεριάδης αποφοιτά από το τμήμα Μαθηματικών της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1940, με τον βαθμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού, παίρνει μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, στο μέτωπο της Αλβανί­ας. Για την ανδρεία του στον πόλεμο τιμήθηκε με πολεμικό σταυρό.
Τα σχετικά με τον πόλεμο κατέγρα­ψε σε σημειώσεις του, με τον τίτλο «Ημερολογιακές σημειώσεις από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο της Αλβανίας», που παραμένει ατύπωτο.
Το 1952 εκλέγεται βουλευτής Πιερί­ας, με την ΕΠΕΚ του Νικόλαου Πλα­στήρα. Επανεκλέγεται βουλευτής Πιε­ρίας το 1974, με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Ποικίλα τα ενδιαφέροντα του Ελευθεριάδη

Τα ενδιαφέροντα του Ελευθέριου Ελευθεριάδη είναι ποικίλα και η δρα­στηριότητα του στους διάφορους το­μείς ενασχόλησης του πλούσια:
Διπλωματούχος της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Ωδείου Θεσσα­λονίκης, γενικός διευθυντής των σχο­λών ιατρικών επαγγελμάτων «Γαληνός» στη Θεσσαλονίκη, εκδότης και διευθυντής της εβδομαδιαί­ας εφημερίδας της Κατερίνης «Ο θαρραλέος», εκδότης της στρατιωτικής εφημερίδας του 71ου τάγματος εθνοφρουράς «Η φωνή του εθνοφρουρού», διευθυντής του ΙΚΑ Κατερίνης κατά την ίδρυση του, πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Κατερίνης κατά τα έτη 1959 - 1964, στενός συνεργάτης του Φίλωνα Κτενίδη και από τα ιδρυτικά στελέχη του Πα­νελλήνιου Ιερού Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά», στο διοικη­τικό συμβούλιο του οποίου μετείχε μέχρι το 1987, πρώτος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ποντιακών Σωματείων (ΠΕΠΣ), που μετεξελίχθηκε σε ΠΟΠΣ, και τιμήθηκε με τον τίτλο του επίτιμου προέδρου της το 1987.

Πολυγραφότατος και αξιόλογος συγγραφέας

Πολυγραφότατος και αξιόλογος συγγραφέας ο Ελευθέρι­ος Ελευθεριάδης, ασχολήθηκε με τη λαογραφία και το θέα­τρο. Έγραψε θεατρικά έργα στην ποντιακή διάλεκτο και στη δημοτική. Έργα του είναι;
α) Στην ποντιακή διάλεκτο:
«Το στύμνωμαν», «'Σ σην Ρωμανίαν δέβα», «Τη κουνί' το χάραγμαν», «Εν τούτω νίκα», «Μαρία Γκιουλ Μπαχάρ».
Τα πρώτα δύο έργα βραβεύτηκαν στους Α' και Β' δι­αγωνισμούς συγγραφής θεατρικών έργων στην ποντιακή διάλεκτο, που προκήρυξε ο Καλλιτεχνικός Οργανισμός Ποντίων Αθηνών.
β) Στη δημοτική:
«Δαυίδ ο Κομνηνός, ο τελευταίος αυτοκράτορας Τραπε­ζούντας».
Το λαογραφικό του έργο, με τίτλο «Λαογραφικά Λαραχανής», εκδόθηκε το 1992, από τον Καλλιτεχνικό Οργανισμό Ποντίων Αθηνών.

Αρκετά τα αδημοσίευτα έργα του Ελευθεριάδη

Στο αρχείο της οικογένειας Ελευθεριάδη, που φυλάει ως ατίμητο κειμήλιο η γυναίκα του Ευωδία, εκτός από τις αναμνή­σεις του οδοιπορικού του στον Πόντο, κατά τα έτη 1953 και 1979, υπάρχει και ογκώδης αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Ο Λευτέρης, ο τελευταίος των Χατζηλευτεράντων με πλούτο στοιχείων για τους προγόνους του, την οικογένεια του, τη ζωή του στο σχολείο της Ααραχανής και στα παρχάρια της, την οδύσσεια του στα χρόνια του ξεριζωμού* και για τον αγώνα του, με πείσμα και χωρίς συμβιβασμό, για επιβίωση και προκοπή.

Οι επισκέψεις του στον Πόντο - Το μοιραίο ταξίδι

Ο Ελευθέριος Ελευθεριάδης πραγματοποίησε στον Πόντο τρία ταξίδια - προσκυνήματα. Το πρώτο, το 1953, μόνος του, διάρκειας ενός μηνός, το δεύτερο, το 1979, συμμετέχοντας σε ομάδα της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης, και το τρίτο με την Ένωση Ποντίων Ματσούκας Θεσσαλονίκης, το 1988.
Για τα δυο ταξίδια του, του 1953 και του 1979, έγραψε τις αναμνήσεις του, οι οποίες, με την ευγενική διάθεση του εκδο­τικού οίκου των Αδελφών Κυριακίδη, είδαν το φως της δημο­σιότητας το 2004. Τίτλος του βιβλίου: «Πόντος, Επιστροφή στην Ιθάκη - Οδοιπορικό μνήμης και γεωγραφίας».
Το τελευταίο του ταξίδι - τον Αύγουστο του 1988 - έμελ­λε να είναι το μοιραίο, Επισκέφθηκε τη γενέτειρα του Λαραχανή, είδε τους παιδικούς του φίλους, τους χάρηκε και τον χάρηκαν, προσκύνησε στα ερείπια των σπιτιών του, ήπιε νερό από την οικογενειακή βρύση, κάθησε στον βράχο - μελετητήριο των μαθητικών του χρόνων, πήγε προσκύνη­σε στην Παναγία Σουμελά, πήγε παντού όπου αισθανόταν ότι έπρεπε να αφήσει χαιρετισμό, και άφησε την τελευταία του πνοή στην πόλη των ονείρων του, την Τραπεζούντα.
Η επιθυμία του, «Θέλω ν αποθάνω 'ς σον τόπον ντ' εγεννέθα και να θάφκουμαι 'ς σην Παναϊαν Σουμελάν, ς σο Βέρμιον», εκπληρώθηκε.



Χριστόφορος Στ. Χριστοφορίδης -Σάρπογλης

Γεωπόνος, συγγραφέας και εκδότης του περιοδικού «Ποντιακό Βήμα» Κοζάνης.