6-7 Σεπτεμβρη 1955: Η νύχτα των κρυστάλλων του Ελληνισμού στην Πόλη

6η-7η Σεπτεμβρίου 1955, η εφιαλτική εκείνη νύχτα που σημάδεψε την συρρίκνωση του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης. Τα γεγονότα της μας οδηγούν στο μεγάλο εθνικό θέμα της Κύπρου.

Τον Απρίλιο του 1955 ο Ελληνισμός της Κύπρου έχει κηρύξει ένοπλο αγώνα κατά της Βρετανίας για την ανεξαρτησία του. Η βρετανική διπλωματία για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, καθοδηγεί την Τουρκία εξάπτοντας τον...
τουρκικό φανατισμό, σαν αντίβαρο στον δίκαιο αγώνα του κυπριακού λαού. Ένα θέμα ανύπαρκτο, μερικά χρόνια πριν για την τουρκική διπλωματία, γίνεται ξαφνικά κυρίαρχο θέμα και αρχίζει να απασχολεί τις λαϊκές μάζες. Η Τουρκία πλημμυρίζει από παραρτήματα της οργάνωσης. «Η Κύπρος είναι τουρκική» με αρχηγό τον Χικμέτ Μπιλ δικηγόρο – αρθρογράφο της εφημερίδας «Χουριέτ».
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ
Η γνωστή παραπληροφόρηση για την Ελλάδα και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ξεπερνούσε κάθε λογική. Εντός του Αυγούστου του 1955 η Βρετανία συγκαλεί στο Λονδίνο τριμερή διάσκεψη με συμμετοχή της Ελλάδας και της Τουρκίας για το κυπριακό. Η Ελλάδα ζει άλλο ένα δράμα. Ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος έχει καταρρεύσει από σοβαρή ασθένεια, οι δύο αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελόπουλος και Στέφανος Στεφανόπουλος δεν έχουν την δυνατότητα πρωτοβουλιών. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας Χάρολντ Μακ Μίλαν συμβουλεύει τον Τούρκο συνάδελφό του Φατίν Ρουστού Ζορλού, η χώρα του να προχωρήσει σε «εντονότερη δράση» για να αποδειχθεί διεθνώς η αποφασιστικότητά της να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Το μήνυμα φτάνει στην Άγκυρα νωρίς στις 6 Σεπτεμβρίου.

Έτσι αρχίζει η εφαρμογή ενός σατανικά σχεδιασμένου, ολοκληρωμένου σχεδίου, που απέβλεπε αφενός στον ξεριζωμό του εναπομείναντος Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, αφετέρου να δείξει την δήθεν αγανάκτηση του τουρκικού λαού για την στάση της Ελλάδος στο κυπριακό.

Η ΑΦΟΡΜΗ
Στον κήπο του υποτιθέμενου σπιτιού του Κεμάλ Ατατούρκ, στην Θεσσαλονίκη, τοποθετείται εκρηκτικός μηχανισμός που δεν προκάλεσε καμία σοβαρή ζημιά πέρα από την θραύση μερικών τζαμιών.
Η τοποθέτηση του εκρηκτικού μηχανισμού σύμφωνα με το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης που εκδόθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1955, τοποθετήθηκε από τον φύλακα του σπιτιού, τον Χασάν Μεχμέτογλου, ο οποίος τον παρέλαβε από τον φοιτητή τότε Οκτάϊ Εγκίν, κατοπινό διευθυντή της τουρκικής ασφάλειας και νυν νομάρχη Νέβσεχιρ της Καππαδοκίας. Η συνέχεια του σχεδίου πλέον, εξελίχθηκε στην Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Στις 6 μ.μ. της 6ης Σεπτεμβρίου 1955, ξεκινάει μεγάλο συλλαλητήριο στην πλατεία Ταξίμ του Πέρα.
Οργανωτές οι φοιτητικές ενώσεις, «αγανακτισμένοι πολίτες» και όργανα της τάξης με πολιτικά, που αποτελούν και τους συμμετέχοντες. Σε λίγο φτάνουν και οργανωμένες ομάδες από διάφορα σημεία της ανατολής και της Θράκης με λεωφορεία και φορτηγά. Τα σύνθημα του συλλαλητηρίου δόθηκε με την έκδοση εκτάκτου παραρτήματος της εφημερίδας Ισταμπούλ Εξπρές: «Οι Έλληνες έβαλαν βόμβα στο σπίτι του Πατέρα μας», έγραφε σε οκτάστηλο.
Ο οργανωμένα μεταφερόμενος αγανακτισμένος λαός έχει μαζί του τους σιδερένιους λοστούς, ρόπαλα, μαχαίρια και καθετί που θα βοηθούσε στην καταστροφή. Άτομα του υποκόσμου, φοιτητές και ρακένδυτος όχλος ξεχύνονται στις διάφορες συνοικίες της Πόλης όπου μένουν Ρωμιοί και υπάρχουν καταστήματα και εκκλησίες. Ακολουθούν ώρες δαντικής κόλασης. Τα συνθήματα «σπάστε, γκρεμίστε, είναι των γκιαούρηδων, θάνατος στο Μακάριο, η Κύπρος είναι τουρκική», δονούν την ατμόσφαιρα.

Την πρώτη επίθεση την δέχεται το ιστορικό ελληνικό καφενείο «Επτάλοφος» στην πλατεία Ταξίμ. Σε λίγα λεπτά, τζάμια, καρέκλες, τραπέζια, ψυγεία, γίνονται μία άμορφη μάζα που διασκορπίζεται στην είσοδο της μεγάλης λεωφόρου του Πέρα. Σε λίγες ώρες όλη η λεωφόρος είναι αδιαπέραστη. Τα κατεστραμμένα καταστήματα και σπίτια, θυμίζουν πόλη βομβαρδισμένη. Οι επικεφαλείς των διαδηλωτών έχουν στα χέρια τους καταλόγους σπιτιών και καταστημάτων που ανήκουν σε Έλληνες που ήδη έχουν σημαδευτεί με ένα σταυρό.
Δεκάδες Έλληνες πολίτες και κληρικοί κακοποιούνται. Εβδομήντα τρεις εκκλησίες λεηλατούνται και παραδίδονται στις φλόγες. Είκοσι έξι ελληνικά σχολεία καταστρέφονται. Τέσσερις χιλιάδες τριακόσια σαράντα ελληνικά καταστήματα επίσης καταστρέφονται και λεηλατούνται. Δύο χιλιάδες εξακόσια σπίτια Ελλήνων παραδίδονται στην πρωτοφανή λύσσα του όχλου. Τα γραφεία και τα πιεστήρια των τριών ελληνικών εφημερίδων ρημάζονται.
Είκοσι ένα ελληνικά εργοστάσια γίνονται μπάζα και οι μηχανές πετιούνται στους δρόμους. Οι πατριαρχικοί τάφοι στον αυλόγυρο της ιεράς μονής της Ζωοδόχου Πηγής σπάζονται και ξεθάβουν τα οστά των νεκρών. Στο νεκροταφείο του Σισλί αφού έχουν καταστρέψει τους τάφους που είναι καλλιτεχνικά αριστουργήματα, ξεθάβουν πτώματα και με μανία τα μαχαιρώνουν και τα τεμαχίζουν.

Στην μονή της Ζωοδόχου Πηγής, της γνωστής Βαλουκλιώτισσας, ο 90χρονος μοναχός Χρύσανθος Μαντάς καίγεται ζωντανός. Συνολικά ο Ελληνισμός της Πόλης θρηνεί είκοσι ανθρώπινες ζωές. Στην Σμύρνη καταστρέφουν το ελληνικό περίπτερο στην Διεθνή Έκθεση και το πυρπολούν. Οι διαδηλωτές καταστρέφουν και λεηλατούν τα σπίτια των Ελλήνων αξιωματικών που υπηρετούν στο ΝΑΤΟ και κακοποιούν αυτούς και τις γυναίκες τους.
Όταν έχει τελειώσει το πρόγραμμα καταστροφής, ακούγεται το σύνθημα: «Σήμερα ο βιος σας, αύριο η ζωή σας», που σπέρνει τον πανικό στον ήδη θανάσιμα λαβωμένο Ελληνισμό της Πόλης. Την άλλη μέρα, ο τότε πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης και συνυπογράφων την περίφημη πλέον «Συνθήκη φιλίας Ελλάδας – Τουρκίας το 1930», ο Ισμέτ Ινονού, λέει για τα γεγονότα: «Είναι καλό που το κόμμα μας δεν αναμείχθηκε στα γεγονότα, όμως οι εκδηλώσεις αυτές ήταν πολύ καλά οργανωμένη εθνική ενέργεια και ωφέλιμη για να καθαρίσει η χώρα μας από το ρωμέϊκο στοιχείο, που είναι ένας βραχνάς».

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1955, ο Άγγλος δημοσιογράφος της «Daily Mail» Νοέλ Μπάρμπες, έγραφε:
«Ο ιερέας της εκκλησίας του Γενή Μαχαλά αφού γυμνώθηκε, δέθηκε σε ένα φορτηγό και τον γυρνούσαν στους δρόμους όπου το πλήθος τον έφτυνε. Από όσα είδα και άκουσα, δε μου μένει καμία αμφιβολία ότι η επίθεση του τουρκικού όχλου κατά των ελληνικών περιουσιών έχει προμελητηθεί και προετοιμαστεί με επιμέλεια». Ο Ελληνισμός της βασιλεύουσας έχει πλέον, μετά κι από αυτά τα γεγονότα που έμειναν ατιμώρητα και από την Μητέρα Πατρίδα αλλά και από τους διεθνείς οργανισμούς, το καταλυτικό συναίσθημα της ανασφάλειας. Η μοίρα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης είναι πολύ σκληρή.
- Το 1922. Μικρασιατική καταστροφή. Φυγή 120.000 Κωνσταντινουπολιτών.
- Το 1928. Η πυρκαγιά των Τατάβλων που αποτέφρωσε τα ελληνικά Τατάβλα.
- Το 1941. Η στρατολόγηση των είκοσι ηλικιών.
- Το 1942. Ο περίφημος φόρος περιουσίας και
- Το 1955. Ο τυφώνας των Σεπτεμβριανών που έκανε σκόνη προσπάθειες και κόπους μιας ζωής, γονατίζει τον Ρωμιό, δεν αντέχει άλλο.
Το 1964, οι απελάσεις δίνουν την χαριστική βολή.

Ο ελληνικός πληθυσμός που αριθμούσε πριν από το 1922, 350.000 ψυχές, σήμερα μετριέται σε μερικές χιλιάδες, ούτε όσες τα δάχτυλα του ενός χεριού. Έτσι η βασιλεύουσα ερήμωσε, τραυματίστηκαν καίρια οι ρίζες της, χάνει τον Ελληνισμό της, που σκόρπισε στο δρόμο της προσφυγιάς σαν φοβισμένο κοπάδι, προσπαθώντας να αποφύγει τα σπασμένα γυαλιά που απλώθηκαν στους δρόμους από τις καταστροφές των ορδών που ήρθαν από τα βάθη της ανατολής, εκείνη τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955. Η Πόλη έγινε μια επαρχιακή πόλη όπως τώρα συνειδητοποιούν και οι ντόπιοι Τούρκοι που είχαν την τύχη στο παρελθόν να ζήσουν με τους Έλληνες.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ 6ης-7ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1955

Ιατρός N. Dosdogru για την κατάθεσή του στο δικαστήριο:
«Καθώς νύχτωνε, η ανηφοριά που μέναμε άρχισε να γεμίζει από πλήθη που έτρεχαν άλλοι πάνω προς τα κάτω κι άλλοι στην αντίθετη κατεύθυνση. Στα χέρια τους κρατούσαν σημαίες (τουρκικές), φωτογραφίες του Ατατούρκ, καζμάδες, μπαλτάδες και ρόπαλα και κράζοντας έφτυναν μπρος στην πόρτα του κήπου του κτιρίου που μέναμε.

Ήταν το μόνο σπίτι όπου κατοικούσε Ρωμιός. Σε αυτή την γειτονιά έμεναν περισσότεροι Εβραίοι και Αρμένιοι. Κραύγαζαν ότι η Κύπρος είναι τουρκική και θα μείνει, αναθεμάτιζαν τον Μακάριο. Στην αρχή κατέστρεψαν το αυτοκίνητο του ιδιοκτήτη μας, του Σόλωνα. Τα ρόπαλα, οι καζμάδες και οι μπαλτάδες που έπεφταν πάνω στο αυτοκίνητο με μίσος, σε λίγο το μετέτρεψαν σε άμορφη μάζα. Στην συνέχεια όρμησαν προς το σπίτι».

Από την κατάθεσή του στην δίκη του Sevket Temiz:

Μαρτυρία του Hicri Tan (κινηματογραφιστή) στην δίκη της Πλάτης:
«Άφησα τον φίλο μου μπροστά στο μαγαζί του Γιάννη, έτσι δεν έπαθε ζημιά. Αυτό δείχνει ότι αν ήθελε η αστυνομία θα μπορούσε να εμποδίσει τα γεγονότα. Την ίδια ώρα στο Πέρα, ο όχλος που ερχόταν από κάτω, σταμάτησε μπρος στον αστυνόμο που είχε βάρδια στο Αγάτζαμι και του ζήτησαν μαχαίρι για να ξεσκίσουν τις γούνες που κουβαλούσαν μαζί τους. Ο αστυνόμος προτίμησε να σκίσει τις γούνες μόνος του».
Μαρτυρία του δικηγόρου της Σμύρνης Rasim Atalay: «Την ημέρα των γεγονότων, ήμουν νομικός σύμβουλος του ΝΑΤΟ στην Σμύρνη. Στη 1 μετά τα μεσάνυχτα χτύπησε το τηλέφωνο, με ζήτησε ο Έλληνας αξιωματικός, Κόκκινος. Μου ανέφερε ότι κακοποίησαν τον συνάδελφό του κ. Καλέτζο και την σύζυγό του και κατέστρεψαν τα πράγματά τους. Η αγωνία ήταν έκδηλη, διότι περίμενε να έρθει η σειρά του».

Yilmaz Karakoyunlu από την παράσταση του έργου του:
«Στο μυθιστόρημά μου Guz Sancisi (Φθινοπωρινός πόνος), περιγράφω μερικά στιγμιότυπα που έζησα και είδα εκείνη τη νύχτα... Στο Πέρα υπήρχε το πολυτελέστατο και περιποιημένο πολυκατάστημα «Lion». Μερικοί από το πλήθος είχαν πάρει μεγάλα ψαλίδια και μετά μανίας κατέστρεψαν τα τόπια των μεταξωτών υφασμάτων και τα μετέτρεπαν σε λωρίδες. Τζάμια, βιτρίνες, καθρέπτες, γίνονταν σε κλάσμα δευτερολέπτου συντρίμμια. Όταν έφτασα στο στενό που βγαίνει στον κινηματογράφο «Yeni Melek», ήταν αδύνατο να προχωρήσεις. Όπως όταν είμαστε μέσα στην θάλασσα και δυσκολευόμαστε να βαδίσουμε. Έτσι τα διάφορα αντικείμενα που είχαν μετατραπεί σε μπάζα, εμπόδιζαν την στράτα».

"thessaliatv"