Η έννοια της "Ρωμανίας" από την εποχή της συγκρότησης της, μέχρι την εποχή μας.

Είναι ιστορικά απο­δεδειγμένο πως με την έννοια Ρωμανία δεν εννοούσαμε μόνο την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας δηλαδή τον Πόντο, αλλά ούτε και την Κωνσταντινούπολη του τελευταίου αιώνα πριν την άλωση.

Ρωμανία εννοούνταν ολόκληρη η ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία με πρω­τεύουσα και καρδιά την Κωνσταντινούπολη που ιδρύθηκε στις 11 Μαΐου του έ­τους 330 μ.Χ. και περιλάμβανε μια επικράτεια που αποτελούνταν από τις χώρες της Μεσογείου, τα παράλια της βορειοαφρικανικής Ηπείρου, μέχρι τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και ολόκληρο το μικρασιατικό, αλλά και ένα μέ­ρος του ασιατικού χώρου.

Το δημιούργημα αυτό είναι αλήθεια ότι δεν προήλθε ούτε από πρωτοβουλίες και οράματα του ασιατικού σατραπισμού, ούτε από καμιά άλλη πηγή, εκτός της σύζευξης των δύο πολιτισμών του ελληνικού και του ρωμαϊκού.

Ο χριστιανισμός συμπλήρωσε το δημιούργημα αυτό, που κράτησε μία περί­που χιλιετηρίδα, μέχρις ότου φάνηκαν στο στερέωμα ο ισλαμισμός και ο οθωμανισμός που κατακερμάτισαν ως ένα σημείο το οικοδόμημα αυτό.

Για εμάς τους Έλληνες ο μήνας Μάιος παρουσίασε σημαντικά γεγονότα πα­γκόσμιας σημασίας. Το Μάιο του 330 μ.Χ. και μάλιστα στις 11 Μαΐου, έγιναν τα εγκαίνια της Νέα Ρώμης (της Κωνσταντινουπόλεως) και το έτος 1453 στις 29 Μαΐου "πάρθεν" όλη η Ρωμανία, δηλ, η αυτοκρατορία. Το όνομα της αυτοκρατο­ρίας δεν ήταν "Βυζάντιο", αλλά Ρωμανία1.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι προγονοί μας γνώριζαν ότι ήταν πολίτες του κράτους με το όνομα Ρωμανία, άσχετα με το μέγεθος του και άσχετα με το πού βρίσκεται η πρωτεύουσα.

Άλλωστε όταν σε μας τους Πόντιους και τους Ίωνες ακούγεται η φωνή "Η Ρωμανία κι αν επέρασεν, η Ρωμανία κι αν εδέβεν, ανθεί και φέρει κι άλλο", δεν εννοούμε τίποτε άλλο από την αναβίωση της Ρωμανίας και την εκπλήρωση των πόθων της ρωμιοσύνης.

Είναι γνωστό ότι στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου η Ρωμανία συμπεριελάμβανε ολόκληρο το χώρο, που σήμερα καλύπτει την Αγ­γλία, όπου εστέφθη Καίσαρας, την Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο, την κοιλάδα του Ρήνου, τη Βαυαρία, Αυστρία, Ουγγαρία, Ιταλία, τα Βαλ­κάνια, τη Μικρά Ασία, τα ρωσικά παράλια του Ευξείνου Πόντου, το Λίβανο, τη Συρία και όλη τη Βόρεια Αφρική, από την Αίγυπτο μέχρι το Μαρόκο.

Η τουρκική απόδοση του κρατικού μας ονόματος Ρωμανία είναι "Ρούμελη" και μάλιστα Ουρούμμελη.

Τα ιστορικά δικαιώματα της ρωμιοσύνης φαίνονταν με σαφήνεια από τη χρή­ση του ονόματος αυτού από τους Τούρκους. Πριν την άλωση, οι Τούρκοι ονόμα­ζαν Ρούμελη όλες τις ελεύθερες εκτάσεις της Μικράς Ασίας και της Ευρώπης, οι οποίες διοικούνταν από τον αυτοκράτορα των Ρωμιών. Αλλά και μέχρι των αρ­χών του αιώνα μας, οι Τούρκοι ονόμαζαν Ρούμελη ολόκληρο το ευρωπαϊκό μέρος της αυτοκρατορίας τους, δηλαδή τα Βαλκάνια.

Οι σύγχρονοι Έλληνες συνηθίσαμε στις 25 του Μάρτη κάθε χρόνο, να γιορ­τάζουμε την επέτειο της εθνικής παλιγγενεσίας και να αναφερόμαστε σε γεγονό­τα που έχουν σχέση μόνο με την ελευθερία του γένους μας ή καλύτερα, με τη δη­μιουργία του νέου ελληνικού κράτους και την ενοποίηση του.

Αγνοούμε ότι η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ήταν καθαρά η πρώτη ελ­ληνική πολιτεία, που για τρεις περίπου αιώνες (1204-1461) εκπροσώπησε επάξια ολόκληρο τον ελληνισμό, και υπήρξε ο κυματοθραύστης για τη διεκπεραίωση του ασιατικού σατραπισμού στην Ευρώπη.

Πραγματικά για πολλά χρόνια γιορτάζουμε την απελευθέρωση μας από τον τουρκικό ζυγό χωρίς να εμβαθύνουμε στα ερωτήματα:

Για ποια απελευθέρωση πρόκειται;

Των αρχαίων Ελλήνων;

Δηλαδή των προπατόρων μας του 4ου π.Χ. αιώνα;

Κι έπειτα;

Τα επόμενα χρόνια τι γίναμε;

Πού βρισκόμασταν;

Είμαστε ένα έθνος που διαθέτει μόνο αρχαιότητα και σύγχρονη εποχή;

Τα ενδιάμεσα 2000 χρόνια τι κάναμε;

Τι έγινε το Βυζάντιο και η αυτοκρατορία των Κομνηνών, που ήταν καθαρά το πρώτο ελληνικό κράτος μετά την κατάλυση των κρατών-πόλεων της αρχαιότητας;

Τι έγινε η Ρωμανία και ποιοι είναι οι κληρονόμοι της;

Μήπως είναι οι Τούρκοι;

Μήπως οι Έλληνες ή μήπως είναι οι Ρουμάνοι και οι Σλάβοι των Βαλκανίων;

Όταν το 1453 έπεσε η Βασιλίδα των πόλεων η Κωνσταντινούπολη, στα χέρια των Οθωμανών, δεν κατακτήθηκε η αρχαιότητα, αλλά η πρωτεύουσα της ρωμιο­σύνης. Η αυτοκρατορική πόλη της ρωμιοσύνης, που προέκυψε από τη σύζευξη και το σύνδεσμο της ελληνικής αρχαιότητας και της ρωμαϊκής.

Έπεσε τότε το Βυζάντιο που είναι το προγονικό του σύγχρονου ελληνισμού και το πρόπλασμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Στις μέρες μας ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου της Νέας Ρώμης. Σήμερα αλλά και παλαιότερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο στα τουρκικά γράφεται και ονομάζεται Rum Patrikhanesi, που σημαίνει Πατριαρχείο των Ρωμιών. Επειδή οι Τούρκοι όταν κατέκτησαν την πόλη, λένε - και πιστεύουμε ότι είναι σωστό - ότι κατέκτη­σαν τη Ρωμανία, την καρδιά της ρωμιοσύνης.

Αυτές τις αλήθειες δεν τις μάθαμε ποτέ. Στα σχολεία μας διδάσκονται ιστορί­ες με ανακρίβειες, γραμμένες από τους ξένους σαν το Toynbee κ.ά. και υιοθετη­μένες από μερικούς "φωτισμένους λόγιους", γραικύλους.

Αυτή την ιστορική μας μνήμη, θέλησαν να την κρύψουν φαίνεται οι μεγάλες δυνάμεις από τους Ρωμιούς, γι' αυτό και οδήγησαν το μεγάλο Ρήγα Φεραίο στο θάνατο. Μια ματιά στο μανι­φέστο του Βελεστινλή και στη χάρτα του, θα δούμε καθαρά τις έννοιες για τη λευ­τεριά του έθνους από τον οθωμανικό ζυγό. Κι όταν εκείνος έγραφε "Ρούμελη" εννοούσε ολόκληρη τη ρωμιοσύνη.

Στο θούριο του Ρήγα ακούμε τα λογία: "Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί, αράπηδες και άσπροι, όλοι με μιαν ορμή" κλπ.

Είναι κοινή διαπίστωση πλέον πως οι νεοέλληνες δεν γνωρίζουμε τίποτε ή γνωρίζουμε ελάχιστα για τις ελληνικές μειονότητες, που ζουν έξω από τα ελλαδι­κά σύνορα. Οι νεοέλληνες πρέπει να γνωρίζουν ότι σε ολόκληρη την Ασία, εκα­τομμύρια πληθυσμών πλέουν σε ελληνικές μνήμες, παραδόσεις και θρύλους, που αργά ή γρήγορα θα φανούν στο στερέωμα.

Κατά μία άποψη, βασική αιτία του γεγονότος αυτού, είναι η ενσυνείδητη και άρα κατευθυνόμενη, αποσύνδεση της ορθόδοξης βυζαντινής περιόδου, με την ιστορία των χρόνων της κλασικής Ελλάδας. Ο ελληνισμός δεν κοιμήθηκε το 323 π.Χ. με το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου και ξύπνησε στις 25 Μαρτίου 1821.

Το ελ­ληνιστικό πνεύμα συνέχισε να ζει παντού, είτε καλυμμένα (τάγματα Δερβίσηδων και ισλαμικές αιρέσεις που ιδρύθηκαν από Έλληνες και είναι επηρεασμένες από τις νεοπλατωνικές απόψεις) είτε φανερά (Κύπρος έως τον 6ο μ.Χ. αιώνα) είτε κρυφά.

Εξάλλου δεν πρέπει ποτέ να λησμονηθεί ότι στο υπερεθνικό οικουμενικό Βυ­ζάντιο, κυρίαρχη ήταν η ελληνική πολιτιστική παράδοση και κληρονομιά.

Η οικουμενικότητα του ελληνισμού, θα ήταν ιδεώδες αν αποτελέσει το νέο ι­δανικό των νεοελλήνων, ώστε κάποια μέρα να καταστεί εθνική πολιτική της Ελ­λάδος, με κοινή αποδοχή όλων των κομμάτων. Χίλια περίπου χρόνια οι Έλληνες ζούμε με τους ίδιους σχεδόν γείτονες.

Έλληνες είναι εκείνοι που επηρέασαν τη βαθμιαία αλλοίωση της ασιατικής νοοτροπίας, σε πίστωση της διατήρησης έστω και σε καθεστώς αδράνειας της ελληνικής σκέψης και γνώσης.

 Έλληνες είναι άλλωστε και οι της ελληνικής παιδείας γευθέντες κατά τον Ισοκράτη. Εξάλλου και ο Σέρβος ηγεμόνας Δουσάν που κατείχε τότε το μεγαλύτερο χώρο της Ελλά­δος, εκτός από τη Θεσσαλονίκη (1345) μετά τις κατακτήσεις του αυτές, αυτοονομάστηκε: "Στέφανος Κράλλης και αυτοκράτωρ Σερβίας και Ρωμανίας", ενώ το 1346 στέφθηκε στα Σκόπια "Βασιλεύς των Ρωμαίων", από τον πατριάρχη της Σερβίας και εκπροσώπους της αθωνικής πολιτείας (Αγίου Όρους) στην οποία ασκούσε μεγάλη επιρροή.

Την εποχή εκείνη η Ήπειρος, η Αιτωλία, η Ακαρνανία και η Θεσσαλία συγκροτούν το κράτος του Στεφάνου Δουσάν, που ήταν το μεγα­λύτερο εδαφικό κράτος των Βαλκανίων. Άλλωστε και ο Μεθόδιος και ο Κύριλ­λος έζησαν κοντά στο όρος Όλυμπος της Μικράς Ασίας (Βιθυνία) που ήταν χρι­στιανικό σε αντίθεση με τον ειδωλολατρικό της Μακεδονίας - όπου ο Μεθόδιος διετέλεσε και ηγούμενος της Μονής Πολυχρονίου που είχε έσοδα 24 μοδίους και 70 πατέρες.

Μάλιστα οι αναμορφωτές των Σλάβων για να φτάσουν στη χώρα των Χατζάρων πέρασαν από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, της Κριμαίας, την Α­ζοφική θάλασσα, τον ποταμό Ντόν και τον Βόλγα. Όπως είναι γνωστό ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β' ανακήρυξε τους δύο αυτούς Έλληνες αγίους ιεραποστόλους ως "συμπαραστάτες" της Ευρώπης.

Αναμφίβολα, ο ποντιακός ελληνισμός στη μακραίωνη ιστορία του, έδειξε α­ρετές και δείγματα ύψιστης προσφοράς ηθικών αξιών και κάθε είδους αγαθών σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η συμβολή του στην αποτροπή της προέλασης του ασιατικού σατραπισμού στην Ευρώπη, η προσφορά του στον κόσμο των γραμμάτων, η μετάδοση των κλασσικών γραμμάτων στη δύση, η σειρά των κοσμοϊστορι­κών πολεμικών νικών κατά τις ασιατικής βαρβαρότητας, η δημιουργία στις ευρω­παϊκές χώρες των πρώτων σπερμάτων φιλελληνισμού από τα τέκνα του ποντιακού ελληνισμού, όπως λ.χ. η συμβολή της βασίλισσας της Γερμανίας Θεοφανώ, του Βησσαρίωνα κ.ά.

Η θετική συμβολή του λαού αυτού σε όλους τους αγώνες του έθνους, ο αναγκαστικός ξεριζωμός του από τις προαιώνιες εστίες του, το ολοκαύ­τωμα του από τους ομαδικούς εξισλαμισμούς, τις σφαγές και λεηλασίες που είδε και έζησε στους αιώνες της διαβίωσης του στα σπλάχνα του μικρασιατικού χώρου και τέλος μετά τη ματαίωση ίδρυσης της ανεξάρτητης ελληνικής δημοκρατίας του Πόντου, η διασπορά του ελληνισμού αυτού στις χώρες Ηνωμένες Πολιτείες Αμε­ρικής, Αυστραλία, Βραζιλία, Λατινική Αμερική, αφρικανικές χώρες, ευρωπαϊκές χώρες και στο μεγαλύτερο μέρος στην τέως Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, όπου ζουν 1.500.000 περίπου ψυχές, δημιουργούν την αδήριτη α­νάγκη συγκρότησης ενός συντονιστικού κορυφαίου ηγετικού οργάνου και ενός κέντρου εκπομπής γνώσεων και ιδεών, ηθών και εθίμων, αγώνων και προσδο­κιών του ποντιακού ελληνισμού.

Αχιλλεα Στεφανου Ανθεμιδη

1 Βλ. Ιωάννου Ρωμανίδου, "Ρωμιοσύνη, Ρωμανία, Ρούμελη", Θεσσαλονίκη 1975. Βλ. "Ελληνική Νομαρχία", εκδόσεις: Αναξίμανδρος 1971 Αθήνα σελ. 76 και εξής: Το έργο αυτό τυπώθηκε ανωνύμως στην Ιταλία το 1806.

Έχει πολλές εσφαλμένες πληροφορίες που προδίδουν ότι δε γράφηκε πρωτοτύπως στην ελληνική, αλλά σε μια ευρωπαϊκή γλώσσα. Γι' αυτό "Έλληνες" είναι μετάφραση του ευρωπαϊκού "Γραικοί", που εκείνα τα χρόνια αναφέρεται στους ανατολικούς Ρωμαίους.

I, Ρωμανίδου "Ρωμιοσύνη, Ρωμα­νία", Ρούμελη σελ. 205-224. Αυτό σημαίνει ότι οι Ρωμαίοι αποτελούν κατά την εν λόγω εποχή περί τα 75% του πληθυσμού των Βαλκανίων, πρβλ. Μ. Καλαμαρά. Είναι οι ρα­σοφόροι συμφορά του Έθνους; Αθήναι 1977. Μ. S. ANDERSON, THE EASTERN QUESTION, LONDON 1966 σελ. 62.

Α. Αιμ. Ταχιάου, "Η εχθρική αφύπνισις των Βουλγάρων και η εμφάνισις Βουλγαρικής Εθνικής κινήσεως εν Μακεδονία". Θεσσαλονίκη 1974 σελ. 27. Βλ.

και πάλι: I. Ρωμανίδου, "Ρωμιοσύνη, Ρωμανία, Ρούμελη" όπου: Δύναται ο αναγνώστης να συμβουλευθεί το βιβλίον αυτό διά περαιτέρω κατοχύρωσιν των θέσεων όσον αφορά εις τα πλαίσια της μελέτης αυτής. Τα παλαιά αγγλικά και φραντσέζικα λεξικά αναφέρουν ότι το όνομα "Φράγκος" σημαίνει "ευγενής" και "ελεύθερος" σε αντιδιαστολή προς τους δουλοπάροικους. Γι' αυτό η Μασονία στη Γαλλία και στα Επτάνησα λέγεται "Φράγκικη Μασονία" και αλλού λέγεται "Ελεύθερη Μασονία".

Βλ. και Χιδίρογλου, Π ., Η τουρκική ελληνογραφία, Θεσσαλονίκη 1980 σελ. 25. Π. Χρήστου, "Αι περιπέταιαι των εθνικών ονομάτων των Ελλήνων", Θεσσαλονίκη 1960 σελ. 40 - 45. Καρανικόλα, "Οι ρασοφόροι συμφορά του Έθνους", Αθήναι 1976. Παράλληλα όμως πρέπει κανείς να διαβάσει την περίφημη και χιουμοριστική απάντη­ση του αρχιμανδρίτη Μελετίου Καλαμαρά, "Είναι οι ρασοφόροι συμφορά του Έθνους"; Αθήναι 1977.