Eγάπεσεν σεράντα παλληκάρια

Είνας κόρη εγάπεσεν σεράντα παλληκάρια.

Τοι σέραντους εμένυσεν - ένα βράδον ελάτε..

Σην πόρταν άτ’ς κιάν’ έστεκεν έναν δεντρόν και μέγαν.

-Ίντσιαν σύρει κι αχπάνει άτο, εγώ εκείνον παίρω.

Οι σέραντοι επίασαν και ’κ’ εμετασαλεύτεν.

Ένας υιός, χέρας υιός, χέρας και κουρσεμέντζας,

από κορφής επίασεν κι από ρίζας εχπάεν.

-Οπίσ’, οπίσ’, ναι σέραντοι, οπίσ’, οπίσ’ αμέτε.

Χέρας υιόν εγάπεσα, χέρας υιόν θα παίρω.

★ ★★

αχπάνει = ξεριζώνει, ξηλώνει,

εμετασαλεύτεν = μετακινήθηκε βίαια, μετατοπίστηκε,

κουρσεμέντζας = αιχμαλωτισμένης.

Αγάπησε σαράντα παλληκάρια

Μια κόρη ερωτεύτηκε σαράντα παλληκάρια.

Και τους σαράντα μια βραδιά παράγγειλε ναρθούνε.

Μέσ’ στην αυλή της έστεκε δέντρο πολύ μεγάλο.

-’Κείνος θα γίνει άντρας μου, όποιος το ξεριζώσει.

Το πιάνουνε όλοι μαζί, μα ’κείνο δεν σαλεύει.

Ένα παιδί, χήρας παιδί, χήρας και κουρσεμένης, 

απ’ την κορφή του τόπιασε κι εφτύς το ξεριζώνει!

-Φύγετε, φύγετε όλοι σας και πάτε στο καλό σας.

Η παλληκαριά είναι αρετή. Προκαλεί θαυμασμό αλλά και συγκίνηση, ιδίως στην ψυχή των κοριτσιών.

Το παράδειγμα της ποντιοπούλας, που αγάπησε σαράντα παλληκάρια, θυμίζει την Πηνελόπη του Οδυσσέα και τους πολλούς μνηστήρες της. Συμμετέχουν όλοι σε διαγωνισμό και τελικά η Πηνελόπη παντρεύεται το νικητή Οδυσσέα. Αυτές οι αναλογίες αποδεικνύουν τους δεσμούς των ποντιακών θρύλων με τις αρχαίες ελ­ληνικές παραδόσεις και την εθνική συνέχεια του ποντιακού ελληνι­σμού στο διάβα των αιώνων.

Ο έρωτας της κοπέλας με σαράντα παλληκάρια είναι ποιητικό στοιχείο με ιδιαίτερη σημασία. Το ότι και οι σαράντα νέοι ανταποκρίνονται στην πρόσκλησή της και έρχονται στο σπίτι της και διαγωνίζονται, φανερώνει ότι κι αυτοί είναι ερωτευμένοι μαζί της. Στέκει επομένως η ποντιοπούλα μπροστά σε σαράντα ερωτικούς πειρασμούς. Φαίνονται όλοι εξίσου άξιοι. Η ποντιοπούλα, θέλοντας να συνταιριάζει την ομορφιά του έρωτα με την αρετή της ανδρείας, βάζει τα παλληκάρια σε διαγωνισμό. Θα παντρευτεί τον πιο ανδρείο.

Όλοι διαψεύδουν τις ελπίδες της. Τα σαράντα παλληκάρια μαζί δεν μπορούν να παραβγούν σε δύναμη με ένα μονάχα παλικάρι. Αυτό το στοιχείο μπαίνει στο σκηνικό την τελευταία στιγμή. Ο νέος ξεριζώνει μόνος του το δέντρο και μάλιστα με τρόπο εντυπωσιακό. Και η μοίρα θέλησε, να είναι γιος χήρας, χήρας δυστυχισμέ­νης, που βρίσκεται αιχμάλωτη στα χέρια κουρσάρων. Το παντάξιο αυτό παλικάρι διαλέγει για σύντροφό της η ποντιοπούλα.

Στάθης Ι. Ευσταθιάδης

Δικηγόρος -Συγγραφέας

(Τον Δεκέμβρη του 1966 αναγορεύεται διδάκτορας της Νομικής σχολής του ΑΠΘ.)