Οι διωγμοί του χριστιανικού στοιχείου ( Μέσα από τα αρχεία της Βιέννης)

Γιατί, όμως, αυτή η ιδιαίτερη μανία των Τούρκων στην Αμισό;

 Έγραφε ο μητροπολίτης Αμασείας Γερμανός, στις 27 Φλεβάρη 1917: «Αφορμή του διωγμού τούτου είναι οι ολίγοι ένοπλοι φυγόστρατοι, οίτινες προς φύλαξιν αυτών από της καταδιώξεως των χωροφυλάκων, μεταβάντες εις την Τραπεζούντα, εζήτησαν και έλαβον όπλα, τα οποία μετέφερον δια ρωσικών τορπιλλικών».

Πολυχρόνης Ενεπεκίδης

Οι ένοπλοι, όμως, ήσαν απλό πρόσχημα για την εξόντωση του ελληνισμού. Αυτό ήταν γνωστό και ολοφάνερο ακόμα και στους τότε σύμμαχους της Τουρκίας. Μας το βεβαιώνει ένα έγγραφο από τα Αρχεία της Βιέννης, που παρουσίασε ο κ. Ενεπεκίδης. Σ' αυτό ο υπουργός των Εξωτερικών της Αυστρίας διαβιβάζοντας τις εκθέσεις για τους διωγμούς στο Βερολίνο, σημειώνει:

«Αι εκ της Τουρκίας καταφθάνουσαι ειδήσεις καθιστούν ολοέν και πιθανωτέραν την υπόθεσιν, ότι αι συνέπειαι αι προκληθείσαι εκ της αγκιστρώσεως των Ρώσων εις τας τουρκικάς ακτάς της Μαύρης Θαλάσσης μεταξύ των εκεί χριστιανικών (ελληνικών) πληθυσμών, δηλαδή οι σχηματισμοί ανταρτικών σωμάτων, χρησιμεύουν ως προσχήματα δια τους Τούρκους δια μίαν εκτεταμένην γενικήν καταδίωξιν του ελληνικού στοιχείου με την έκδηλον τάσιν να εξοντώσουν ολοσχερώς τους Έλληνας ως εχθρούς του κράτους όπως προγενεστέρως και τους Αρμενίους.

 Την τακτικήν αυτήν εφαρμόζουν οι Τούρκοι καταπολεμούντες όχι μόνον τους αντάρτας, αλλά και εκτοπίζοντες τους πληθυσμούς άνευ διακρίσεως της δυνατότητος αν θα επιζήσουν από τας ακτάς εις το εσωτερικόν της χώρας, χωρίς την λήψιν καταλλήλων μέτρων εκ μέρους της τουρκικής διοικήσεως, ώστε οι εκτοπιζόμενοι να είναι εκτεθειμένοι εις την αθλιότητα και τον εκ πείνης θάνατον. Τα εγκαταλειπόμενα σπίτια των εξοριζομένων λεηλατούνται εις το πλείστον υπό των τουρκικών ταγμάτων τιμωρίας, ή καίονται και καταστρέφονται. Και όλα τα άλλα μέτρα, τα οποία εις τους διωγμούς των Αρμενίων ευρίσκοντο εις την ημερησίαν διάταξιν, επαναλαμβάνονται τώρα εναντίον των Ελλήνων.

 Τα γεγονότα αυτά, ενδέχεται φυσικά να προκαλέσουν εις ολόκληρον τον πολιτισμένον κόσμον κύμα αγανακτήσεως εναντίον του τουρκικού καθεστώτος. Εκτός αυτού υφίσταται και ο κίνδυνος η Ελληνική Κυβέρνησις της οποίας η στάσις απέναντι της Τουρκίας ουδαμώς εμπνέεται υπό της φροντίδος δια το ελληνικόν στοιχείον της οθωμανικής αυτοκρατορίας, θα ήτο δυνατόν να εγκαταλείψη την εν λόγω στάσιν της εάν καταλήξη εις το συμπέρασμα ότι δεν είναι εις θέσιν να αποτρέψη την μοίραν των συμπατριωτών της εις την Τουρκίαν».

Αμελέ Ταμπουρού (Τάγματα εργασίας)

Να τι έγραφε προς τον υπουργό του και ο Αυστριακός πρόξενος της Αμισού Κβιατκόβσκι:

 «Όσον κι αν μου φαίνεται αναγκαία η καταπολέμησις των συμμοριών και η εκτέλεσις των προληπτικών τουρκικών μέτρων, εν τούτοις πρέπει να εκφράσω εντόνως τας αντιρρήσεις μου ως προς την τιμωρίαν των Ελλήνων αδιακρίτως καθώς και τον γενικόν εκτοπισμόν των - αντιρρήσεις υπαγορευομένας εκ πολιτικών, οικονομικών και καθαρώς ανθρωπιστικών λόγων. Όπως επανειλημμένως ετόνισα, θεωρώ τον εκτοπισμόν των Ελλήνων της ποντικής παραλίας εν τω πλαισίω της εκτελέσεως του προγράμματος των Νεοτούρκων, το οποίον επιδιώκει την εξασθένισιν του Χριστιανικού στοιχείου- ως μίαν καταστροφήν μεγίστης απηχήσεως, ήτις θα έχει εις την Ευρώπην ζωηρότερον αντίκτυπον από τας αγριότητας ενατίον των Αρμενίων».

  

Το τι είχαν στο μυαλό τους φαίνεται πιο καθαρά ακόμα απ' τις πληροφορίες του τότε Αυστριακού προξένου της Αμισού Κβιατόβσκι, που τον Νοέμβρη του 1916 ενημέρωσε την κυβέρνησή του, γράφοντας σε μυστική έκθεση:

 «Η διάθεσις των Τούρκων απέναντι των Ελλήνων εκφράζεται εντονώτατα με τας δύο κάτωθι γνώμας του εδώ μουτεσαρίφη Ραφέτ μπέη, ο οποίος είναι κατά τα άλλα ένας ήσυχος άνθρωπος. Εις τας 26 Νοεμβρίου τρέχοντος έτους (1916) μου είπε ο Ραφέτ μπέης: «Τελικά με τους Έλληνας πρέπει να ξεκαθαρίσωμε όπως και με τους Αρμενίους. Η Ελλάς θα εισέλθη εις τον πόλεμον το αργότερον κατά τας διαπραγματεύσεις της ειρήνης, οπότε θα είμεθα ελεύθεροι για δράσι». 

Μετά δύο ημέρας μου είπεν ο Ραφέτ μπέης: «Πρέπει τώρα να τελειώνουμε με τους Έλληνας. Έστειλα σήμερα εις τα περίχωρα τάγματα δια να σκοτώσουν επάνω στο δρόμο κάθε Έλληνα».

Πολυχρόνης Ενεπεκίδης

Και ο κ. Ενεπεκίδης συμπληρώνει τα επίσημα ντοκουμέντα του με τα παρακάτω:

 «Στις 20 Ιανουαρίου 1917 γράφει ο πρέσβυς Παλλαβιτσίνι προς τον υπουργόν του στην Βιέννην: Εκ Σαμψούντος αγγέλλονται νέοι εκτοπισμοί και φυλακίσεις Ελλήνων. Η κατάστασις των εξορισθέντων προκαλεί την απόγνωσιν. Όλους τους αναμένει ο θάνατος. Προσπάθησα να επιστήσω την προσοχήν του Μεγάλου Βεζύρη επί των γεγονότων και να τονίσω πόσον λυπηρόν θα ήτο εάν οι διωγμοί του ελληνικού στοιχείου θα ελάμβανον την μορφήν και τας διαστάσεις των αρμενικών διωγμών. Ο Μέγας Βεζύρης μοι υπεσχέθη ότι θα προσπαθήση να ασκήση την επιρροήν του επί του Ταλαάτ μπέη και του Εμβέρ πασά».

 Την ίδια υπόσχεση έδωσε ο διαβόητος αυτός Ταλαάτ μπέης και στον Αμερικανό πρέσβη. Είπε ότι θα εξαιρέσει από τους εκτοπισμούς τουλάχιστο τις γυναίκες και τα παιδιά. Αλλά την επομένη ημέρα κιόλας, 31 Γενάρη 1917, εκμυστηρεύεται ο αιμοσταγής αυτός πασάς και Μέγας Βεζύρης Ταλαάτ μπέης τα εξής σ' ένα Αυστριακό πράκτορα: «Βλέπω να πλησιάζει η ώρα να ξεκαθαρίσουμε τώρα με τους Έλληνας όπως το 1915 με τους Αρμενίους».