«Τρεις παράγοντες της κοινωνικής ζωής». Γεώργιος Σκληρός - Κων­σταντινίδης

Ο Πόντιος στοχαστής Γεώργιος Σκληρός - Κων­σταντινίδης έγραψε — εκτός των πολλών άλλων — το 1919 τη μελέτη «Τα σύγχρονα προβλήματα του Ελ­ληνισμού», στο πρώτο μέρος της οποίας εξετάζει τους «Τρεις παράγοντες της κοινωνικής ζωής». Τμήμα αυτού του κεφαλαίου δημοσιεύουμε στη συνέχεια.

Μερικοί από τους νεωτέρους κοινωνιολογούντες, πιο μορφωμένοι και νεωτερίζοντες, ακολού­θησαν άλλη μέθοδο, λιγότερο ηθικολογική και ιδεαλιστική, αλλά πάντοτε αυθαίρετη και υποκει­μενική.

Νομίζοντας ότι η κοινωνία δεν έχει δικούς της νόμους, αλλά βαδίζει έτσι στα τυφλά και μπο­ρεί ο καθένας να διορθώσει τα λάθη της, έπλαθαν διάφορα συστήματα και έγραφαν διάφορες συνταγές για να φέ­ρουν την κοινωνία στον ίσιο της δρόμο.

Ο ένας έβρισκε πως πρέπει να αναστήσουμε τον αρχαίο ελ­ληνικό πολιτισμό για να γίνομαι σωστοί άνθρωποι, ο άλλος τουναντίον επέμεινε να προσκολληθούμε φανατικά μόνον στον νεοελληνικό πολιτισμό και να χτυπήσουμε κάθε ολέθρια δήθεν επίδραση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο τρίτος πρότεινε φα­ντασιώδη φυλετικά πειράματα για να καλυτερέψει τη ράτσα μας, ο τέταρτος χτυπούσε την ιδέα του κράτους, ως αιτία όλων των κακών, και ούτω καθεξής.

Όλοι αυτοί ούτε καν υποψιάζονται πως η κοινωνία έχει δικούς της σιδερένιους νόμους, σύμφωνα με τους οποίους κινείται και εξελίσσεται, πως λάθη δεν κάνει καθόλου και πως δεν επιτρέπε­ται σε κανένα να πλάθει δικά του κοινωνικά συστήματα, για να αντικαταστήσει την ιστορική πραγματικότητα.

Η αισθηματική , ηθικολογική και υποκειμενική μέθοδος, που μεταχειρίζονται οι μέχρι  τώρα κοινωνιολογούντες κριτικοί μας, απα­ντάται σε όλες τις αμόρφωτες κοινωνίες, οργίαζε προ εκατό ετών και στην Ευρώπη και είναι γνωστή σήμερα στην επιστήμη με το όνομα υποκειμενική ή ουτοπιστική κοινωνιολογία.

Τουναντίον, η αντίθετη μέθοδος, που στηρίζεται στην προϋπόθεση ότι η κοινωνία έχει δικούς της νό­μους, σύμφωνα με τους οποίους εξελίσσεται και δεν επιτρέπεται σε κανένα να φαντάζεται την ιστορική κίνηση σαν ένα αυθαίρετο πράμα, που κάνει δήθεν λάθη, που μπορούμε να τα διορθώσουμε, η αντίληψη

αυτή ονομάζεται από την επιστήμη αντικειμενική κοινωνιολογία.

Αδιάφορο, πού βρίσκει ο καθένας τους κοινωνικούς αυτούς νόμους, που κινούν τον τροχό της ιστορίας, αρκεί ότι έθεσε ως βάση απαράβατη, πως ότι γίνεται στην ιστορία είναι καλώς καμωμένο, πως μέσα σ' αυτήν πρέπει να ζητηθούν οι νόμοι της και όχι στα αισθήματα και στη φαντασία του κρίνοντος, και πως είναι ματαιοπονία κάθε ηθικολογική έκκληση, αντίθετη με τη φορά της εξελίξεως.