Πρώτη εκδήλωση αυτοθυσίας και ο­λοκαυτώματος Ελληνίδων γυναικών στην ιστορία.

Το “Ζάλογγο” και η “Αραπίτσα” της Πάφρας του Πόντου το έτος 1680 στο  “Κάστρο της κοπέλας” (Γκυζ Καλεσί). 

Πρόσφυγες κυρίως γυναίκες εγκαταλείπουν την Τραπεζούντα
έργο του Δημήτρη Βλάχου

Σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης οι εκδηλώσεις του ελληνισμού είναι σχε­δόν οι ίδιες. Είτε στον Πόντο (Κάστρο της κοπέλας) είτε στο Σούλι (Ζάλογγο) είτε στη Μακεδονία (Αραπίτσα) είτε στην Κρήτη με το Αρκάδι του Γιαμπουδάκη, ο ελληνισμός προτιμά το ολοκαύτωμα από την ατίμωση.

Τριάντα Ελληνοπούλες από την Πάφρα, κλείστηκαν στο κάστρο αυτό, που εί­ναι χτισμένο το 650 π.Χ. σε ένα πελώριο βράχο ύψους 150 μέτρων κοντά στις ε­κβολές του ποταμού 'Αλυ (σημερινό Κιζίλ Ιρμάκ). Το 1680 ίσχυε το καθεστώς των Τερεπέγηδων και στα χρόνια αυτά έγιναν οι πιο βάρβαρες προσπάθειες εξισλαμισμού και μεταγλωτισμού των χριστιανικών και ειδικά των ελληνικών πληθυ­σμών.

Την εποχή αυτή, στο κάστρο αυτό οι 30 νέες πατριώτισσες ανέβηκαν στην κορυφή του κάστρου και χορεύοντας έπεσαν η μία μετά την άλλη στο γκρεμό και θρυμματίστηκαν, παρά να πέσουν στα χέρια των ανθρώπων του Αλήμπεη που είχε την ιδιότητα του Τερέπεγη. Η πράξη αυτή των νέων κοριτσιών της Πάφρας προηγείται από αυτή των γυναικών του Ζαλόγγου κατά 150 περίπου χρόνια και αποτελεί την πιο τραγική μορφή αντίστασης των θυγατέρων του ποντιακού ελληνισμού.